Czy Bill Gates naprawdę rozpyli miliony ton chemikaliów w atmosferze? Takie wrażenie można odnieść, czytając artykuły na polskich portalach internetowych. Postanowiliśmy to sprawdzić.
Taka informacja powielona przez rozliczne portale jak GeekWeek.pl czy wGospodarce.pl dotarła do tysięcy użytkowników mediów społecznościowych.
W rzeczywistości artykuły nie mają wiele wspólnego z prawdą. Zgadza się jedynie zarys programu badawczego SCoPEx. Ten ma na celu sprawdzenie czy istnieją cząsteczki lub aerozole, które umożliwiłyby walkę z sezonowym rozrostem dziury ozonowej i globalnym ociepleniem. Naukowcy z Universytetu Harvarda zamierzają sprawdzić jak cząsteczki węglanu wapnia zachowują się w stratosferze i jak wpływają na warstwę ozonową.
W tym celu planują wypuścić w arktycznej części Szwecji (Esrange Space Center w Kirunie) balon stratosferyczny. Podczas pierwszego lotu nie jest planowane wprowadzenie żadnej substancji do atmosfery, naukowcy będą testować jedynie działanie balonu i specjalnej, umieszczonej pod nim platformy.
Jeśli eksperyment się powiedzie, w kolejnej fazie naukowcy wypuszczą do atmosfery od 100g do 2kg węglanu wapnia. Ten nieorganiczny związek chemiczny jest szeroko stosowany od lat, całkowicie nietoksyczny i niegroźny dla zdrowia, znajdziemy go między innymi w pieczywie, lodach, tabletkach witaminowych czy cukierkach. W najgorszym razie jego nadmierne spożycie prowadzi do nieprzyjemnych zaparć i bólu brzucha. Ilość, którą planują wprowadzić do atmosfery naukowcy jest znikoma i służy jedynie wstępnemu zweryfikowaniu czy jakiekolwiek założenia programu SCoPEx mogłyby sprawdzić się w praktyce.
Dla serwisu AFP sprawę skomentowała dyrektor generalna programu, Lizzie Burns:
„Mogę potwierdzić, że SCoPEx nie będzie stanowić żadnego fizycznego zagrożenia dla ludzi i środowiska. Ilość uwalnianego przez nas materiału to mniej niż 2 kg. Jest to węglan wapnia, którego na ziemi jest dużo: znajduje się w kredzie, paście do zębów czy w papierze. To niewielka ilość, nie zaszkodzi on ani ludziom, ani środowisku. (…) SCoPEx stara się badać drobne procesy chemiczne i mikrofizyczne powodowane przez węglan wapnia w stratosferze, nie prowadzimy badań, które miałyby zmienić klimat i zaszkodzić tysiącom ludzi.”
Jeśli chodzi o fundusze na eksperyment, program wsparło 15 fundacji oraz 13 osób fizycznych, w tym Bill Gates. Jak ustalili dziennikarze AFP Factuel środki od Billa Gatesa nie stanowią większości funduszy programu.
Geoinżynieria jest wciąż tematem kontrowersyjnym i rodzi w społeczeństwie wiele obaw podsycanych popkulturą, w której coraz częstszym motywem filmowej apokalipsy staje się nadmierne ochłodzenie klimatu przez naukowców. Należy zaznaczyć, że tak dramatyczne wizje przedstawiają jedynie skrajnie pesymistyczną narrację, która nie uwzględnia wielu korzyści płynących ze zrównoważonego i przemyślanego ochłodzenia klimatu, kontrującego globalne ocieplenie. Geoinżynieria jest zagadnieniem bardzo złożonym, które nie ogranicza się do eksperymentów z węglanem wapnia. Jeśli jesteście ciekawi jej założeń i kierunków rozwoju oraz wątpliwości związanych z ingerencją naukowców w klimat, więcej informacji znajdziecie tutaj, tutaj oraz tutaj.
Podsumowanie
Nie tysiące samolotów, lecz jeden balon, nie w czerwcu, lecz w późniejszym terminie, nie chemikalia lecz węglan wapnia, nie miliony ton, lecz niecałe 2kg i nie Bill Gates tylko naukowcy z Uniwersytetu Harvarda.
Większość rewelacji z mediów społecznościowych i artykułów na niektórych portalach to jedynie wytwór wyobraźni osób rozpowszechniających tę fałszywą informację, mający na celu zdobycie jak największej ilości wyświetleń i udostępnień dzięki szokującym nagłówkom.
Źródła
Nauka o klimacie: https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/geoinzynieria-czyli-jak-naprawic-klimat-czesc-pierwsza-229
Geoengineering: https://geoengineering.environment.harvard.edu/funding
AFP Sprawdzam: https://sprawdzam.afp.com/nie-amerykanscy-naukowcy-nie-planuja-rozpylac-chemikaliow-w-atmosferze
SCoPEx: https://www.keutschgroup.com/scopex
Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C4%99glan_wapnia
Zdjęcie ilustracyjne:
„Bill Gates – World Economic Forum Annual Meeting 2011” by World Economic Forum is licensed under CC BY-NC-SA 2.0
