W ostatnich tygodniach w mediach społecznościowych pojawia się grafika sugerująca związek śmierci pięciu przywódców różnych państw z ich negatywnym podejściem do szczepionki przeciw COVID-19. Zgodnie z popularną teorią spiskową, sprzeciwiali się oni uruchomieniu programów szczepień w swoich krajach i z tego powodu zostali zabici przez tajemnicze „lobby szczepionkowe”.

Nasza ocena:

Fałsz

Więcej o naszym systemie oceniania:

W rzeczywistości, każda z tych osób zmarła z innych przyczyn i miała różny stosunek zarówno do pandemii jak i samej szczepionki. Wbrew popularnej teorii spiskowej, nie sposób dostrzec w tej sprawie podejrzanego wzorca, sugerującego ponadnarodowy spisek w celu masowego wdrożenia szczepień. Tylko jeden z pięciu zmarłych był bliski postaw antyszczepionkowych, pozostali podchodzili poważnie do programów szczepień, lub zmarli na długo przed opracowaniem szczepionek.

Jovenel Moise (Haiti)

Jovenel Moise, prezydent Haiti, został zamordowany w swoim domu 7 lipca 2021. Jak podaje haitańska policja, zabójstwa dokonała grupa 28 najemników, w tym 26 Kolumbijczyków i dwóch obywateli amerykańskich haitańskiego pochodzenia. 11 lipca aresztowano Christiana Emmanuela Sanona, głównego podejrzanego o zlecenie zabójstwa prezydenta. Sanon jest 63-letnim obywatelem Haiti, który przybył do kraju w czerwcu tego roku, z rzekomymi planami objęcia stanowiska prezydenta. Zgodnie ze wszelkimi poszlakami zabójstwo było potywowane politycznie.

Program szczepień na Haiti faktycznie pozostawał w tyle względem większości krajów, jako że jeszcze w maju nie podano tam ani jednej dawki szczepionki. Nie było to jednak spowodowane niechęcią prezydenta do tej formy walki z pandemią.

Rząd Haiti nie uzupełniał na bieżąco wymaganej do otrzymania szczepionek dokumentacji, z powodu rosnącej w kraju przestępczości związanej z działalnością gangów oraz rozruchów. Od początku 2021 roku, coraz częstsze stały się protesty przeciwko prezydentowi, któremu zarzucane było bezprawne przedłużanie okresu swojej prezydentury oraz wprowadzanie w kraju dyktatury. Haitański minister zdrowia, Lauré Adrien, wyrażał też swoje wątpliwości co do przyjęcia przez kraj szczepionki AstraZeneca, ze względu na niedysponowanie dostateczną infrastrukturą, która mogłaby umożliwić odpowiednie przechowywanie obu dawek.

Nic nie wskazuje na to, by Jovenel Moise celowo blokował program szczepień, a tym bardziej tak uparcie, by tajemnicze „lobby szczepionkowe” musiało go wyeliminować. Był bardziej skupiony na utrzymaniu władzy i próbie opanowania postępującej destabilizacji kraju.

Hamed Bakayoko (Wybrzeże Kości Słoniowej)

Premier Wybrzeża Kości Słoniowej, Hamed Bakayoko, zmarł 10 marca 2021 w szpitalu we Freiburgu w Niemczech, gdzie był leczony na raka.

W kwietniu 2020 roku sam był chory na COVID-19, co wykorzystał do szerzenia świadomości na temat powagi sytuacji wśród obywateli kraju.

2/2 C’est l’occasion pour moi de rappeler à tous nos concitoyens que le Coronavirus est une maladie réelle qui se propage vite.
Je vous exhorte à prendre au sérieux  l’observation de toutes les mesures barrières pour vous protéger et protéger les autres.
Prenez soin de vous. pic.twitter.com/MXqIClPOFr

— Hamed Bakayoko (@HamedBakayoko1) April 6, 2020

Wybrzeże Kości Słoniowej było jednym z pierwszych krajów które otrzymały szczepionki w ramach programu COVAX, już w lutym 2021 roku. Nie są też powszechnie znane żadne wypowiedzi Bakayoko, w których miałby on krytycznie wyrażać się o szczepionce, wręcz przeciwnie, jedyne jego znane publiczne oświadczenia stanowczą podkreślały problem pandemii SARS-CoV-2.

Pierre Nkurunziza (Burundi)

Prezydent Burundi, Pierre Nkurunziza, zmarł 8 czerwca 2020 roku w wyniku zawału serca, jak podał 9 czerwca oficjalny profil ministra Burundi na twitterze.

Nkurunziza bagatelizował zagrożenie wirusem, nie wprowadzając w swoim kraju żadnych ograniczeń, takich jak kwarantanna czy obowiązek noszenia maseczki. Jego śmierć w czerwcu 2020 roku miała jednak miejsce ponad pół roku przed pojawieniem się ogólnodostępnej szczepionki, przez co nie miał on nawet okazji zabrać stanowiska w tej sprawie. 

Ambrose Dlamini (Eswatini)

Premier Eswatini, Ambrose Dlamini, zmarł 13 grudnia 2020 roku, po czterech tygodniach walki z COVID-19.

Jeszcze przed jego śmiercią, rząd Eswatini bardzo poważnie podchodził do pandemii, monitorując zachorowania oraz przygotowując się do wprowadzenia powszechnego programu szczepień przy pomocy COVAX. Postawa premiera wobec szczepień była zdecydowanie pozytywna.

John Magufuli (Tanzania)

Prezydent Tanzanii, John Magufuli, zmarł w marcu tego roku. Śmierć Magufuli’ego stała się obiektem spekulacji. Choć oficjalną, podaną przez obecną prezydent, Samię Suluhu Hassan, przyczyną śmierci miała być choroba serca, politycy z opozycji spekulowali, jakoby prezydent miał w rzeczywistości umrzeć w wyniku zarażenia się COVID-19.

O jego kontrowersyjnym podejściu do pandemii pisaliśmy już tutaj. Prezydent faktycznie wielokrotnie mówił o braku potrzeby wprowadzania środków zapobiegawczych w obliczu wirusa. Obywatelom Tanzanii proponował inhalacje ziołowe oraz modlitwę, jako formy ochrony przed chorobą.

Obecnie, pod władzą nowej prezydent, Tanzania dołączyła do programu COVAX i otrzymała już milion dawek szczepionki.

Podsumowanie

Choć pięciu przywódców wyżej wymienionych krajów zmarło w stosunkowo krótkim okresie czasu, nic nie wskazuje na to, żeby miało to mieć jakiś związek z ich podejściem do szczepionek na COVID-19. Tylko jeden z nich, prezydent Tanzanii John Magufuli był bliski postaw antyszczepionkowych, pozostali byli nastawieni pozytywnie do programów szczepień, lub nie mieli okazji zająć stanowiska, gdyż zmarli przed opracowaniem szczepionek przeciw COVID-19.

Źródła

BBC: https://www.bbc.com/news/world-latin-america-57762246

https://www.bbc.com/news/world-africa-56437852

The Guardian: https://www.theguardian.com/world/2021/feb/10/haiti-coup-attempt-allegations-jovenel-moise-president-term

https://www.theguardian.com/world/2021/apr/05/haiti-no-covid-vaccine-doses

Reuters: https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-tanzania-idUSKBN29W1Z6

https://www.reuters.com/article/factcheck-africa-leaderscovid-idUSL1N2OY23Y

Andalou Agency: https://www.aa.com.tr/en/africa/tanzania-receives-1m-coronavirus-vaccines-from-us-via-covax/2313250

Al Jazeera: https://www.aljazeera.com/news/2021/3/10/ivory-coast-prime-minister-hamed-bakayoko-dies-at-56

UNICEF: https://www.unicef.org/press-releases/cote-divoire-among-first-countries-receive-first-wave-covax-vaccines

Deutsche Welle: https://www.dw.com/fr/covid-19-au-burundi-le-nouveau-pouvoir-prend-le-contre-pied-du-r%C3%A9gime-nkurunziza/a-54013988

Rząd Eswatini: http://www.gov.sz/index.php/latest-news/204-latest-news/2466-latest-health-statements

Zdjęcie ilustracyjne: „Los ministros del Interior de España y Costa de Marfil, Jorge Fernández Díaz y Hamed Bakayoko, se han reunido hoy en la sede del Ministerio del Interior en Madrid” by Ministerio del Interior 2018 is licensed under CC BY-NC-ND 2.0