Od kilku lat w sieci dużą popularnością cieszy się mem z porównaniem liczebności rzekomego rządu Szwajcarii do rządu Polski. W artykule wyjaśniamy, że Szwajcaria jest konfederacją złożoną z 26 niezależnych kantonów, a Rada Federalna nie jest zwyczajnym rządem. Dlatego porównanie systemu politycznego Szwajcarii i Polski nie ma sensu i jest manipulacją.
Manipulacja
Więcej o naszym systemie oceniania:
Rząd Szwajcarii nie jest typowym rządem
Porównanie rządu Szwajcarii z polską Radą Ministrów ma długą historię ponad partyjnymi podziałami. Tę chybioną analogię zastosował w przeszłości zarówno Stanisław Gawłowski z Platformy Obywatelskiej, jak i Jacek Wilk z Konfederacji. Obaj politycy zdają się nie wiedzieć, że Szwajcaria jest federacją i jej rządu nie można wprost porównać do tego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Fotografia z domniemanym rządem Szwajcarii pochodzi z 2014 roku i przedstawia Radę Federalną wraz z ówczesnym prezydentem Didierem Burkhalterem. Od tamtej pory jej skład się zmienił. Rada Federalna wybierana jest według tzw. magicznej formuły. Obliguje ona, aby członków rady wybrano według czterech zasad:
- politycznej – reprezentacja najważniejszych partii politycznych;
- kantonalnej, która zawsze zapewnia udział w rządzie przedstawicielom trzech największych kantonów (Zurych, Berno, Waadt);
- językowej – przynajmniej dwóch ministrów reprezentuję języki mniejszościowe (francuski, włoski, retororomański);
- oraz religijnej, która każe zachować równowagę wyznaniową wśród ministrów.
Zasady te mają niwelować różnice kulturowe w społeczeństwie.
Poniżej widzimy aktualny skład Rady Federalnej, kanclerza oraz prezydent Szwajcarii.
Pierwszy od lewej strony stoi kanclerz Viktor Rossi. Co ważne, nie jest on członkiem rady, ale bierze udział w jej posiedzeniach. Kanclerz stoi na czele Kancelarii Federalnej, która spełnia funkcje informacyjne, planistyczne, przygotowawcze, organizacyjne, koordynacyjne i kontrolne. Szwajcaria nie ma premiera, a prezydent jest wybierany na jednoroczną kadencję spośród członków Rady Federalnej. Na fotografii od lewej po kanclerzu Rossim widzimy następujących członków rady:
- Elisabeth Baume-Schneider, Departament Spraw Wewnętrznych,
- Ignazio Cassis, Departament Spraw Zagranicznych,
- Karin Keller-Suter, Departament Finansów,
- Viola Amherd, Prezydent Szwajcarii,
- Guy Parmelin, Departament Obrony, Ochrony Ludności i Sportu,
- Albert Rösti, Departament Środowiska, Transportu, Energii i Komunikacji,
- Beat Jans, Departament Sprawiedliwości i Policji.
Władza wykonawcza w kantonach
Szwajcaria składa się z 26 kantonów. Każdy kanton posiada własną konstytucję. Szczegóły podziału kompetencji między Federację a kantony określają przepisy rozdziału 2. w tytule 3. Konstytucji. Jak możemy przeczytać w opracowaniu dr. Krzysztofa Prokopa z Uniwersytetu w Białymstoku:
Do właściwości federacji konstytucja zastrzega politykę zagraniczną, obronę narodową, prawo celne, pocztę, komunikację i łączność, system walutowy i monetarny.
Z kolei kantony są kompetentne do regulowania takich sfer życia społecznego, jak: edukacja i szkolnictwo wyższe, system opieki zdrowotnej, policja, system sądownictwa i samorządu terytorialnego.
Oznacza to, że każdy z 26 kantonów dysponuje swoją władzą wykonawczą w obszarach, które nie leżą w kompetencji Rady Federalnej. Rządy kantonów liczą od 5 do 7 ministrów. Dla przykładu poniżej widzimy siedmiodobową Radę Rządową kantonu Zurych. Gdyby zliczyć wszystkich członków całej władzy wykonawczej Szwajcarii, należałoby ująć członków rządu każdego z 26 kantonów.
Podsumowanie
Rada Federalna Szwajcarii jest szczególnym rządem. Siedmioosobowa rada posiada określone kompetencje, które są uzupełniane przez rządy 26 niezależnych kantonów. Ustrój Konfederacji Szwajcarskiej jest przez to zdecentralizowany i dlatego nie można go porównać do ustroju Rzeczypospolitej.
Źródła
dr Krzyszof Prokop, Uniwersytet w Białymstoku: Szwajcaria
