W ostatnim czasie w mediach społecznościowych w Polsce i za granicą popularność zdobywa cytat, mający rzekomo pochodzić z wywiadu udzielonego przez Jacques’a Attali’ego. Attali jest francuskim pisarzem oraz ekonomistą, znanym między innymi ze swojego stażu jako doradca prezydenta Francji w latach 1981-1991.
W większości fałsz
Więcej o naszym systemie oceniania:Co jest fałszem?
Nie powiedział on nic na temat pandemii której celem miałoby być pozbycie się takich osób.
Co jest prawdą?
Jacques Attali powiedział w wywiadzie w 1981 roku, że człowiek po 60-65 roku życia staje się nieopłacalny dla społeczeństwa.
Przykład fałszywego wpisu:
O czym faktycznie mówił Jacques Attali?
W rzeczywistości, wypowiedź przytaczana w mediach ma niewiele wspólnego z oryginałem. W książce, z której pochodzi ta niesławna wypowiedź, jest ona odpowiedzią na pytanie przeprowadzającego wywiad Michel’a Salomon’a: “Czy jest możliwym i pożądanym dożyć 120 lat…?”
W swojej odpowiedzi, Jacques Attali faktycznie zaznacza, iż ludzie po 60-65 roku życia stają się większym obciążeniem dla społeczeństwa, oraz że z ekonomicznego punktu widzenia, bardziej korzystne jest życie krótsze, niż na siłę przedłużane.
W wieku 60-65 lat, człowiek żyje dłużej niż produkuje, przez co staje się kosztowny dla społeczeństwa. W rezultacie, z punktu widzenia społeczeństwa, zdecydowanie bardziej korzystnym jest, żeby ludzka maszyna zatrzymywała się od razu, zamiast powoli niszczeć.
Są to jednak jedyne fragmenty oryginału wspólne z rozpowszechnianym cytatem. Pozostałe elementy są znacznie przeinaczone względem pierwotnej wypowiedzi, lub zupełnie zmyślone. Attali w wywiadzie nie mówił nic o pandemii ani wirusie. Kładł on natomiast nacisk na to, że rozwijające się społeczeństwo powinno skupiać się na zapewnieniu ludziom jak najlepszego zdrowia do jak najpóźniejszego wieku, zamiast na wydłużaniu średniej długości życia.
Jacques Attali wypowiedział się już także osobiście w kwestii ostatnio wynikłych kontrowersji:
Tekst ten jest całkowicie zmyślony. Jest mu jeszcze dalej do prawdy, niż jego poprzednim, oczerniającym mnie wersjom. Nie ma nic wspólnego z moją oryginalną wypowiedzią. To tak, jakby przypisywano mi autorstwo Mein Kampf”
– mówił dla AFP Factuel.
Podobne problemy w przeszłości
Co ciekawsze, wokół tego samego cytatu (a w każdym razie jednej z wariacji na jego temat) podobne zamieszanie rozpętało się już w przeszłości. Wtedy jednak Attali’emu zarzucane było popieranie eutanazji u osób powyżej pewnego wieku. W 1985 roku wygrał on proces o zniesławienie przeciwko czasopismu, które pisało o jego wypowiedzi, jakoby miał on “zachęcać do ludobójstwa osób starszych”.
Podsumowanie
Chociaż pewne elementy cytatu byłego doradcy prezydenta Francji faktycznie pokrywają się z jego oryginalną wypowiedzią, znaczna jego część jest przeinaczona lub zupełnie sfabrykowana. Takie przypadki przypominają nam, że do informacji podawanych przez niezweryfikowane źródła, nawet w formie cytatu, należy podchodzić z pewną dozą wątpliwości. Pamiętajmy, że cytaty te mogą być wyrwane z kontekstu lub zmodyfikowane, a nawet niemalże całkowicie zmyślone.
Źródła
AFP Factuel: https://factuel.afp.com/attention-cette-fausse-citation-de-jacques-attali-sur-leuthanasie-des-seniors,
Zdjęcie ilustracyjne: „Press Conference: Jacques Attali” by World Economic Forum is licensed under CC BY-NC-SA 2.0
