Od kilku tygodni w mediach społecznościowych krążą informacje, jakoby Pfizer „przyznał” po dwóch latach, że ich szczepienia wywołują zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia. Narrację tę powielało wiele kont od dawna znanych z działalności antyszczepionkowej. Udostępniana była również przez polityków. W rzeczywistości jednak jest ona manipulacją, a poziom bezpieczeństwa szczepień przeciw COVID-19 pozostał niezmienny. Cały czas są one najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą formą walki z wirusem SARS-CoV-2.
Manipulacja
Więcej o naszym systemie oceniania:Powyższe narracje krążą na dużą skalę w mediach społecznościowych. Treści pojawiły się w języku francuskim czy włoskim. W Polsce jako jeden z pierwszych informacje te powielał Rafał Otoka-Frąckiewicz, powołując się w swoim wpisie na anonimową notkę z serwisu Salon24. Post Otoki-Frąckiewicza podał dalej między innymi Piotr Witczak, znany z szerzenia dezinformacji dotyczącej szczepień przeciw COVID-19. To samo zrobił jeden z przewodniczących Konfederacji, Krzysztof Bosak. W ślad za nim grafikę powołującą się na te same informacje udostępnił oficjalny profil Ruchu Narodowego.
Pfizer wreszcie się „przyznał”?
Wpisy w mediach społecznościowych mają sugerować, że informacja o możliwym wystąpieniu zapalenia mięśnia sercowego po szczepionce Pfizera jest czymś nowym i sensacyjnym. Powołują się przy tym na komunikat prasowy z 23 września 2023 roku. Faktycznie znajdziemy w nim ostrzeżenia o możliwości wystąpienia wymienionych dolegliwości.
W rzeczywistości jednak nie są to informacje nowe. Znajdziemy je w komunikatach prasowych koncernu publikowanych od lipca 2021 roku. W związku z tym dane na ten temat od ponad dwóch lat są publicznie dostępne. Notka z września tego roku dotyczy wprowadzenia na rynek nowej wersji szczepionki Comirnaty. Amerykańskie prawo wymaga, by w każdym komunikacie prasowym dotyczącym produktu leczniczego zamieścić informacje o jego bezpieczeństwie. Tak jest i w tym przypadku. Nie jest to nic sensacyjnego, wbrew sugestiom niektórych internautów. Amerykańskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (CDC) na sezon 2023/24 cały czas zaleca przyjmowanie szczepionek przeciw COVID-19.
W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19 występują niezwykle rzadko. Jak pokazują badania, zwiększone ryzyko występuje u chłopców między 12 a 17 oraz u mężczyzn między 18 a 29 rokiem życia i wynosi odpowiednio 50-193 oraz 28-147 przypadków na milion. To wciąż bardzo mało, a jest to grupa objęta największym ryzykiem. W pozostałych kategoriach wiekowych współczynnik ten nie przekraczał 20 przypadków na milion. Warto dodać, że jak podkreśla WHO, zapalenia te są w większości przypadków lekkie i nie wymagają intensywnej opieki medycznej.
Zarażenie wirusem SARS-CoV-2 jest zdecydowanie bardziej niebezpieczne. Jak wskazuje kolejna meta-analiza, ryzyko wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego w wyniku zachorowania na COVID-19 jest 7-krotnie wyższe niż w wyniku przyjęcia szczepionki. Do tego dochodzi wiele dodatkowych powikłań, które wystąpić mogą w wyniku przebycia choroby, w tym te długoterminowe (long COVID). Oznacza to, że korzyści z przyjęcia szczepionki wielokrotnie przewyższają ryzyka z tym związane.
Pfizer, Grzegorz Płaczek i EMA
Podobną narrację w swoim filmie szerzył Grzegorz Płaczek, którego liczne manipulacje i przekłamania obalaliśmy na naszych łamach. Twierdził on, że to Europejska Agencja Leków dopiero we wrześniu tego roku potwierdziła, że szczepionki przeciw COVID-19 mogą wywoływać zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia.
Nie jest to prawda, komunikaty w tej sprawie EMA publikowała już w lipcu 2021 roku. Nie ukrywała więc ona tego faktu przed opinią publiczną. Ponadto agencja podaje, iż maksymalna częstość występowania to 1 na 10 000 przypadków, co jest zgodne z tym, co pisaliśmy wcześniej w sprawie grup objętych najwyższym ryzykiem. Wciąż jest to liczba bardzo niewielka i nie wykracza poza standardy bezpieczeństwa innych szczepionek.
Co ciekawe, sam Grzegorz Płaczek poruszał już temat zapalenia mięśnia sercowego w wyniku przyjęcia szczepionek przeciw COVID-19 już w 2021 roku. Sam powoływał się na rzekome komunikaty instytucji naukowych. W związku z tym doskonale powinien zdawać sobie sprawę, że nie jest to kwestia nowa i była szeroko omawiana przez organizacje międzynardowe. Mimo to buduje narrację, jakoby temat ten był sensacyjną nowością. Więcej na temat fałszywej tezy Grzegorza Płaczka pisaliśmy w naszym artykule.
Podsumowanie
Temat szczepionek przeciw COVID-19, mimo że występuje już rzadziej w przestrzeni informacyjnej, nadal wzbudza wiele emocji. Co jakiś czas obserwujemy w sieci różne twierdzenia, które za pomocą manipulacji lub sfałszowanych danych próbują podważać bezpieczeństwo szczepień. Zarówno Pfizer, jak i EMA już w lipcu 2021 roku informowały o potencjalnym zagrożeniu zapaleniami mięśnia sercowego i osierdzia. Jednocześnie przypadki te są bardzo rzadkie, a badania wciąż wskazują, że korzyści z wakcynacji znacząco przewyższają wszelkie ryzyka. Szacunki pokazują, że szczepionki uratowały życie milionom ludzi na całym świecie.
Źródła:
AFP Factuel: https://factuel.afp.com/doc.afp.com.33Z334G
Facta News: https://facta.news/antibufale/2023/10/20/pfizer-vaccino-rischio-miocardite/
DPA Factchecking: https://dpa-factchecking.com/belgium/231023-99-671349/
CDC:
- https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/stay-up-to-date.html
- https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/long-term-effects/index.html
BMJ: https://www.bmj.com/content/378/bmj-2021-069445
Frontiers: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fcvm.2022.951314/full
EMA:
- https://www.ema.europa.eu/en/news/comirnaty-spikevax-possible-link-very-rare-cases-myocarditis-pericarditis
- https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/comirnaty
- https://www.ema.europa.eu/en/human-regulatory/overview/public-health-threats/coronavirus-disease-covid-19/covid-19-medicines/safety-covid-19-vaccines
