W mediach społecznościowych szerokim zainteresowaniem cieszy się grafika przedstawiająca nieżyjącego już Luca Montagniera – francuskiego wirusologa, który zasłynął swoim współudziałem w odkryciu HIV. Ilustruje ona post z cytatem przypisywanym badaczowi, według którego osoby po trzeciej dawce szczepionki przeciw COVID-19 powinny zrobić sobie test na AIDS. Druga część wypowiedzi sugeruje, że wynik będzie pozytywny. W rzeczywistości nie ma wiarygodnych dowodów potwierdzających, że Luc Montagnier kiedykolwiek wypowiedział te słowa, a dostępne szczepionki przeciw COVID-19 nie prowadzą do uzyskania pozytywnego wyniku testu na obecność HIV.
Fałszywa informacja obiegła niemal cały świat. Dementowały ją Reuters, Lead Stories, boliwijska Bolivia Verifica, turecki Teyit, indyjski The Economic Times i grecka Ellinika Hoaxes.
Brak dowodów
Więcej o naszym systemie oceniania:
Luc Montagnier
Luc Montagnier był francuskim wirusologiem, który w 2008 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny za współudział w odkryciu HIV. Pisaliśmy o nim wcześniej przy okazji innego twierdzenia, którego autorstwo fałszywie mu przypisywano (Luc Montagnier mówił, że wszystkie osoby zaszczepione umrą w ciągu dwóch lat? To nieprawda). W ostatnich latach życia Montagnier wspierał ruch antyszczepionkowy swoimi wypowiedziami niezgodnymi z aktualną wiedzą medyczną, m.in. twierdząc, że szczepionki przeciw COVID-19 odpowiadają za powstawanie nowych wariantów SARS-CoV-2. Montagnier był też założycielem kontrowersyjnego stowarzyszenia Chronimed, którego lekarze przepisywali antybiotyki oraz leki przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze, przeciwwirusowe i substancje chelatujące (do usuwania metali ciężkich) bez wskazań medycznych, w celu rzekomego leczenia dzieci z autyzmem.
„Test na AIDS”
Szukając źródła omawianej wypowiedzi, nie natknęliśmy się na wiarygodne dowody potwierdzające, by autorem tych słów był Luc Montagnier. Jego autorstwo jest też mało prawdopodobne z innego powodu. Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS) jest chorobą wywoływaną przez ludzkiego wirusa niedoboru odporności (HIV). Zakażenie HIV nie jest jednak jednoznaczne z rozwinięciem AIDS – bezobjawowe zakażenie HIV trwa 8-10 lat, a przy obecnym stanie medycyny wcześnie zastosowane leczenie antyretrowirusowe może sprawić, że AIDS nie rozwinie się. Z tego też powodu testy diagnostyczne wykonuje się w kierunku obecności HIV, a nie choroby wywoływanej przez ten wirus. Wirusolog, który odkrył HIV, musiał zdawać sobie z tego sprawę, stąd mało prawdopodobne, by użył sformułowania „test na AIDS”.
Źródło cytatu
Opisywana grafika jest szeroko udostępniana w szczególności na Facebooku, ale możemy natknąć się na nią również na Twitterze i portalu gloria.tv. Krążyła też na niemieckojęzycznym spiskowym kanale Telegrama powiązanym z ruchem QAnon o nazwie Q+++.
Próbując dotrzeć do jej źródła, wykorzystaliśmy odwrotne wyszukiwanie obrazem, dzięki czemu dotarliśmy do podobnego screena, ale z szerszym kadrem. Mieściła się na nim informacja o tym, że wpis został przetłumaczony na język angielski z greckiego. Po przetłumaczeniu zapytania na język grecki dotarliśmy do posta, którego pierwotna wersja (sprzed edycji) została wykorzystana do stworzenia grafiki (na co wskazuje specyficzna interpunkcja oraz data publikacji).
Przekaz powiązany z grafiką po pewnym czasie zaczął żyć własnym życiem, a narracja ta była stosowana przez takie osoby jak Jacek Wilk czy Rafał Piech.
Pojawiła się też kilkukrotnie na Telegramie m.in. na kanałach: Ocalić życie, STRAŻNICY WOLNOŚCI, Rebel24, C-19 Bitwa o prawdę, OSTATNI SPRAWIEDLIWI, Anielskie Siostry Jasnowidzki.
„Pozaparlamentarna Komisja Śledcza ds. Koronawirusa” Reinera Fuelmicha
Prezydent Siemianowic Śląskich, Rafał Piech, na stronie założonej przez siebie fundacji Polska Jest Jedna publikuje regularnie nagrania zawierające dezinformujące treści na temat szczepionek. W jednym z nich porusza temat wzrostu zakażeń HIV w Polsce, przywołując przy tej okazji rzekomą wypowiedź Montagniera. Jego film wyświetlono ponad 26 tys. razy, był też cytowany przez portal Wolnosc.TV.
W nagraniu Piech nie ograniczył się jednak do rzekomej wypowiedzi Montagniera. W dalszej części filmu powołuje się on na słowa, które padły w trakcie internetowej konferencji niemieckiej samozwańczej „pozaparlamentarnej komisji śledczej ds. koronawirusa”, której przewodniczy Reiner Fuellmich (pisaliśmy o nim w artykule omawiającym projekt Norymberga 2.0). Piech określa uczestników konferencji mianem ekspertów, którzy „wiedzą, co mówią”.
Na nagraniu, na które się powołuje, możemy zobaczyć natomiast dwóch prawników – wspomnianego Reinera Fuellmicha oraz Todda Callendera. Ten drugi działania związane z pandemią COVID-19 nazywa globalną operacją wojskową, a szczepienia skoordynowanym ludobójstwem. Oprócz nich w spotkaniu bierze udział również Wolfgang Wodarg – lekarz i polityk, który zasłynął tym, że zatrudnił w urzędzie ds. zdrowia publicznego Gerta Postela – oszusta podającego się za lekarza (będącego w rzeczywistości listonoszem). Wordarg jest również autorem książki pt. Fałszywe pandemie. Zarówno on, jak i Fuellmich należą do założonej w 2020 roku niemieckiej partii die Basis, której członkowie znani są z szerzenia teorii spiskowych.
W trakcie spotkania Fuellmich zapytał Callendera o powód wzrostu liczby nadmiarowych zgonów (tłumaczenie z języka angielskiego):
[Reiner Fuellmich] Widziałem wideo, w którym przeprowadzono z panem wywiad. Zapomniałem kto go przeprowadzał, ale powiedział im pan o niewiarygodnej, cóż, powinienem powiedzieć nadmiarowej śmiertelności i nie wiem, co spowodowało tę nadmierną śmiertelność, ale oczywiście musi to mieć coś wspólnego z tzw. szczepieniami. Może to nanocząstki lipidowe? Może białko Spike? Nie wiem. Co pan wie na ten temat?
[Todd Callender] Ja wiem. Tutaj nie ma wątpliwości. Ustaliliśmy to. Wyobraźmy sobie nanocząstki lipidowe jako małe bombowce, które przenoszą ładunki. Te ładunki to oligonukleotydy, mRNA i syntetyczne DNA (…) Aby te małe bombowce ominęły naturalną odporność, konieczne było rozbrojenie naturalnego układu odpornościowego ludzi. Użyto do tego trzech różnych białek HIV: gp120, Ad5 jako adiuwantu i pp14. (…) Co jest szczególnie alarmujące w odniesieniu do wszystkich tych liczb, nadmiernej śmiertelności i zachorowalności, to fakt, że ludzie, którzy odpowiadają za wprowadzenie tych trzech białek HIV do szczepionek, rozbroili naturalną odporność ludzi, dali im szczepionkę i te AIDS, nie zapewniając niczego, co mogłoby to odwrócić. (…) Wszyscy o tym wiedzą. Krótka odpowiedź na to wszystko jest taka, że każdy, kto został zaszczepiony, otrzymał AIDS w jakiejś formie i na jakimś poziomie. Ci, którzy dostali jedną dawkę, wydaje się, że mają zniszczone ok. 30% naturalnej odporności. Z kolei w przypadku tych, którzy dostali trzy dawki, ich naturalna odporność została całkowicie zniszczona.
Na wypowiedź tego prawnika powołuje się Piech, sugerując, że to szczepionki przeciw COVID-19 są odpowiedzialne za wzrost zakażeń HIV. Mamy być nim zarażani intencjonalnie w celu wywołania zapotrzebowania na szczepionkę przeciw HIV. Wszystko to ma być elementem spisku, który zdaniem Piecha ma doprowadzić do tego, że wszyscy będziemy chorować na różne choroby, m.in. nowotwory.
W lipcu tego roku portal LegaArtis opublikował wpis zatytułowany „Jeśli po szczepieniu uzyskasz pozytywny wynik testu i musisz być hospitalizowany, prawdopodobnie masz AIDS”. W artykule wyglądającym na maszynowe tłumaczenie z języka obcego zamieszczono wypowiedź wspomnianego wyżej prawnika Reinera Fuellmicha zarejestrowaną kilka miesięcy wcześniej w programie InfoWars Alexa Jonesa. Na nagraniu Fuellmich twierdzi, że usłyszał te słowa osobiście, kiedy przeprowadzał wywiad z Montagnierem kilka miesięcy przed jego śmiercią.
Białka gp120, pp14 i Ad5
Jedynym czynnikiem prowadzącym do AIDS jest zakażenie wirusem HIV, sama obecność białka występującego w cząsteczce HIV nie jest czynnikiem skutkującym rozwojem AIDS. Co więcej, tylko jedno z 3 wymienionych przez prawnika rzekomych białek występuje w cząsteczce HIV – gp120. Glikoproteina powierzchniowa (składnik otoczki HIV) pełni kluczową rolę w zakażeniu, umożliwiając wniknięcie cząsteczki wirusa do komórki gospodarza. Białko gp120 jest też wykorzystywane jako antygen w składzie szczepionek przeciw HIV, nad którymi trwają obecnie prace (jego stosowanie nie wiązało się z żadnym niebezpieczeństwem).
Pozostałe dwie wymienione przez Callendera cząsteczki, które nie występują w cząsteczce HIV, to:
- pp14 (placental protein 14) – białko łożyskowe 14 jest wydzielane przez ludzkie endometrium pod wpływem progesteronu.
- Ad5 – nie jest określeniem białka, lecz grupy adenowirusów będących m.in. wektorem w szczepionce Sputnik V i Convidecia.
Żadna z wymienionych cząsteczek nie wchodzi w skład szczepionki Comirnaty (Pfizer), Moderny, Vaxzevria (AstraZeneca) czy Janssen.
Inne narracje łączące szczepienia przeciw COVID-19 z HIV
W sieci już wcześniej pojawiały się narracje związane ze szczepionkami mające za zadanie wzbudzić strach przed zakażeniem HIV w wyniku przyjęcia szczepionki.
„Szczepienie przeciw COVID-19 powoduje fałszywie dodatni wynik testu na HIV”
W grudniu 2020 roku australijska firma CSL poinformowała o wstrzymaniu prac nad szczepionką przeciw COVID-19 tworzoną we współpracy z Uniwersytetem w Queensland. Jednym ze składników szczepionki było białko gp41. Przeciwciała wytworzone przeciwko temu białku powodowały fałszywie pozytywne wyniki niektórych testów na obecność HIV. Kolejne testy wykluczyły zakażenie wirusem, jednak ostatecznie podjęto decyzję o przerwaniu prac nad szczepionką.
W rozmowie z redakcją Reutersa lek. med. Amesh Adalja z Johns Hopkins Center for Health Security, specjalizujący się w chorobach zakażnych, powiedział, że żadna z istniejących szczepionek dostępnych na rynku nie wchodzi w reakcję krzyżową z testami na obecność HIV, więc nie ma podstaw, aby sądzić, że szczepienie przeciwko COVID lub szczepienie przypominające powoduje fałszywie dodatni wynik testu na obecność HIV.
„VAIDS”
W 2021 roku środowisko antyszczepionkowe stworzyło termin VAIDS (Vaccine Acquired Immunodeficiency Syndrome; tłum. poszczepienny zespół nabytego niedoboru odporności) do opisania nieistniejącej choroby, którą rzekomo miało powodować szczepienie. Sprawę opisywał m.in. Konkret24, AP News i PolitiFact. Jak potwierdzili cytowani przez wymienione redakcje eksperci, szczepionka przeciw COVID-19 nie wywołuje AIDS, a choroba VAIDS najzwyczajniej nie istnieje.
„Szczepionki niszczą układ odpornościowy”
Czkawką odbił się też opublikowany w październiku 2021 roku preprint szwedzkiego badania, które opisywało spadek odporności wytworzonej w wyniku szczepienia w zależności od czasu, który upłynął od iniekcji. Środowisko antyszczepionkowe przeinaczyło wnioski płynące z badania, twierdząc, że skuteczność szczepienia spadała poniżej zera, co miałoby w ich mniemaniu oznaczać, że osoby zaszczepione są bardziej podatne na zarażenie COVID-19 niż osoby niezaszczepione. To badanie było wykorzystywane do poparcia narracji o związku szczepień przeciw COVID-19 z AIDS, które podawały takie portale jak Bibuła czy Legion Ekspedyta.
Podsumowanie
Nie ma dowodu na to, że Luc Montagnier jest autorem słów o pozytywnym wyniku testu na AIDS po szczepieniu przeciw COVID-19. Jest wysoce nieprawdopodobne, by wirusolog, który otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie HIV, użył sformułowania „test na AIDS” zamiast „test na HIV”. Grafika krążąca w sieci jest screenem posta z Facebooka przetłumaczonego z języka greckiego na angielski.
Środowisko naukowe jest zgodne co do tego, że tylko wirus HIV może wywołać AIDS. Szczepionki przeciw COVID-19 nie zawierają HIV. Na rynku nie ma też dostępnych szczepionek przeciw COVID-19, które powodowałyby fałszywie pozytywne wyniki testu na obecność HIV.
Konsekwencje związane z zakażeniem HIV wzbudzają w ludziach poczucie strachu, stąd temat ten jest chętnie wykorzystywany w dezinformacji związanej ze szczepieniami. Liderzy ruchu antyszczepionkowego, którzy w ten sposób grają na emocjach odbiorców, by wpłynąć na podejmowane przez nich decyzje i nastroje społeczne, jednocześnie głośno przestrzegają przed socjotechniką zarządzania strachem, którą według nich mają stosować rządzący i media głównego nurtu.
Źródła
Nagroda Nobla: https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2008/montagnier/facts/
FakeNews.pl: https://fakenews.pl/zdrowie/luc-montagnier-mowil-ze-wszystkie-osoby-zaszczepione-umra-w-ciagu-dwoch-lat-to-nieprawda/
AFP Sprawdzam: https://sprawdzam.afp.com/http%253A%252F%252Fdoc.afp.com%252F9KH7EW-1
FakeNews.pl: https://fakenews.pl/zdrowie/christian-perronne-i-jego-falszywe-tezy/
Krajowe Centrum ds. AIDS: https://aids.gov.pl/publikacje/210/
U.S. Department of Health and Human Services: https://www.hiv.gov/hiv-basics/overview/about-hiv-and-aids/what-are-hiv-and-aids
Yoon V, Fridkis-Hareli M, Munisamy S, Lee J, Anastasiades D, Stevceva L. The GP120 molecule of HIV-1 and its interaction with T cells. Curr Med Chem. 2010;17(8):741-9. doi: 10.2174/092986710790514499. PMID: 20088758.
Wolfe LS, Smedley JG 3rd, Bubna N, Hussain A, Harper R, Mostafa S. Development of a platform-based approach for the clinical production of HIV gp120 envelope glycoprotein vaccine candidates. Vaccine. 2021 Jun 29;39(29):3852-3861. doi: 10.1016/j.vaccine.2021.05.073. Epub 2021 Jun 4. PMID: 34099325.
Chua JV, Davis C, Husson JS, Nelson A, Prado I, Flinko R, Lam KWJ, Mutumbi L, Mayer BT, Dong D, Fulp W, Mahoney C, Gerber M, Gottardo R, Gilliam BL, Greene K, Gao H, Yates N, Ferrari G, Tomaras G, Montefiori D, Schwartz JA, Fouts T, DeVico AL, Lewis GK, Gallo RC, Sajadi MM. Safety and immunogenicity of an HIV-1 gp120-CD4 chimeric subunit vaccine in a phase 1a randomized controlled trial. Vaccine. 2021 Jun 29;39(29):3879-3891. doi: 10.1016/j.vaccine.2021.05.090. Epub 2021 Jun 4. PMID: 34099328; PMCID: PMC8224181.
German Advisory Committee Blood (Arbeitskreis Blut), Subgroup ‘Assessment of Pathogens Transmissible by Blood’. Human Immunodeficiency Virus (HIV). Transfus Med Hemother. 2016;43(3):203-222. doi:10.1159/000445852
National Center for Biotechnology Information: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/protein/P09466.2
Van Cong N, Vaisse C, Gross MS, Slim R, Milgrom E, Bernheim A. The human placental protein 14 (PP14) gene is localized on chromosome 9q34. Hum Genet. 1991 Mar;86(5):515-8. doi: 10.1007/BF00194645. PMID: 2016092.
Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: https://www.urpl.gov.pl/pl/informacja-prezesa-z-dnia-4-marca-2021-r-dotycz%C4%85ca-rozpocz%C4%99cia-przez-ema-przegl%C4%85du-etapowego
Halperin SA, Ye L, MacKinnon-Cameron D, Smith B, Cahn PE, Ruiz-Palacios GM, Ikram A, Lanas F, Lourdes Guerrero M, Muñoz Navarro SR, Sued O, Lioznov DA, Dzutseva V, Parveen G, Zhu F, Leppan L, Langley JM, Barreto L, Gou J, Zhu T; CanSino COVID-19 Global Efficacy Study Group. Final efficacy analysis, interim safety analysis, and immunogenicity of a single dose of recombinant novel coronavirus vaccine (adenovirus type 5 vector) in adults 18 years and older: an international, multicentre, randomised, double-blinded, placebo-controlled phase 3 trial. Lancet. 2022 Jan 15;399(10321):237-248. doi: 10.1016/S0140-6736(21)02753-7. Epub 2021 Dec 23. Erratum in: Lancet. 2022 Jan 15;399(10321):236. PMID: 34953526; PMCID: PMC8700283.
ChPL Comirnaty: https://www.pfizerpro.com.pl/sites/default/files/comirnaty_chpl.pdf
ChPL Moderna: https://pacjent.gov.pl/sites/default/files/2021-01/anx_150575_pl_0.pdf
ChPL Vaxzevria: https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/vaxzevria-previously-covid-19-vaccine-astrazeneca-epar-product-information_pl.pdf
ChPL Janssen: https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2021/20210311151284/anx_151284_pl.pdf
CSL: https://www.csl.com/news/2020/20201211-update-on-the-university-of-queensland-covid-19-vaccine
PolitiFact: https://www.politifact.com/factchecks/2021/dec/15/facebook-posts/no-covid-19-vaccines-do-not-cause-aids/
The Lancet: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3949410
