Zatrzymaj się!

Tworzenie treści kosztuje i jest czasochłonne. Może podarujesz nam kawę?

Zostaję patronem / patronką! Wspieram z Przelewy24 Zamknij to okno

W popularnych tabletkach na przeziębienie nie występuje grafen. Za właściwości magnetyczne nadruku odpowiada tlenek żelaza

W popularnych tabletkach na przeziębienie nie występuje grafen. Za właściwości magnetyczne nadruku odpowiada tlenek żelaza

W trakcie pandemii grafen stał się popularnym tematem teorii spiskowych. Miał być składnikiem szczepionek przeciw COVID-19, a następnie tabletek z jodkiem potasu. Tym razem różne wpisy w mediach społecznościowych twierdzą, że jest on obecny w popularnym leku na przeziębienie. Dowodem na stawianą tezę ma być fakt, że nadruk znajdujący się na tabletkach jest przyciągany przez magnes. Podobnie jak w poprzednich przypadkach, doniesienia te są całkowicie fałszywe, a substancją wykazującą właściwości magnetyczne jest tlenek żelaza stosowany jako barwnik.

Teza:
Gripex Max zawiera w swoim składzie grafen.

Gripex Max

Wpisy sugerujące obecność grafenu w Gripexie pojawiły się głównie na Twitterze (1, 2) oraz na Facebooku (1, 2, 3, 4). Dowodem na to miałoby być reagowanie nadruku na pole magnetyczne.

grafen w tabletkach
źródło: Twitter

Ze składem Gripexu można zapoznać się, czytając ulotkę lub Charakterystykę Produktu Leczniczego (ChPL). W jego składzie nie ma grafenu. Substancjami aktywnymi leku są paracetamol, chlorowodorek pseudoefedryny i bromowodorek dekstrometorfanu.

Dodatkowo rdzeń tabletki tworzą powidon, celuloza mikrokrystaliczna, skrobia żelowana, krospowidon, krzemionka koloidalna bezwodna i kwas stearynowy. Są to substancje odpowiadające za lepkość i wiązanie produktu, jego wypełnienie, zapobieganie zbrylaniu, a także przyspieszające jego rozkład w układzie pokarmowym (co wpływa na dostępność substancji leczniczej).

Otoczka leku zawiera hypromelozę, dwutlenek tytanu (E 171), tartrazynę (E 102) i makrogol 400. Do nadrukowania nazwy handlowej użyto tuszu Opacode Black S-1-17823 (skład: szelak, tlenek żelaza (E 172), alkohol N-butylowy, alkohol izopropylowy, wodorotlenek amonu, glikol propylenowy). To właśnie tlenek żelaza odpowiada za reakcję nadruku na pole magnetyczne.

Wszechobecny grafen

Wcześniej użytkownicy twierdzili, że substancja ta znajduje się również w węglu aktywowanym (1) i nurofenie (1, 2). Ten ostatni przypadek opisywała redakcja Reutersa. Podobnie jak w przypadku Gripexu i węgla aktywowanego, Nurofen zawiera w swoim składzie tlenek żelaza.

grafen w tabletkach nurofen
źródło: Facebook
grafen w tabletkach węgiel
źródło: Facebook

Czy tlenek żelaza jest szkodliwy?

Barwniki na bazie tlenków żelaza dają szeroką gamę kolorów: od żółtego i pomarańczowego przez czerwony i brązowy po czarny. Są popularne ze względu na swoją niską cenę, stabilność chemiczną oraz brak toksyczności – są nierozpuszczalne w wodzie i słabo wchłanialne (pomiędzy 0,01% a 2,4%).

Toksyczność substancji zależy ściśle od przyjętej dawki. Dopuszczalne dzienne spożycie (ADI) dla tlenku żelaza wynosi 0,5 mg/kg masy ciała. W badaniach na szczurach LD50 (medialną dawkę śmiertelną) określono powyżej 10 g/kg. Dla przeciętnego człowieka byłaby to dawka przekraczająca pół kilograma.

Omnia sunt venena, nihil est sine veneno. Sola dosis facit venenum (Paracelsus)

Tłumaczenie:

Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni truciznę (Paracelsus)

Należy pamiętać, że nawet woda przyjęta w nadmiarze może prowadzić do zaburzeń wodno-elektrolitowych, w tym głównie do hiponatremii (obniżony poziom sodu w surowicy). W wyniku zatrucia wodnego może dojść do śmiertelnego w skutkach obrzęku mózgu. Dlatego rozważania na temat szkodliwości danej substancji powinny być poruszane w kontekście dawki. W postach dezinformujących na tematy medyczne takich informacji najczęściej nie znajdziemy.

Grafen popularnym tematem teorii spiskowych

Teorie spiskowe, w których bohaterem był grafen, stały się popularne po wybuchu pandemii COVID-19. O jego obecności w szczepionkach przekonywał nieżyjący już Zbigniew Hałat (polecamy lekturę naszego wcześniejszego tekstu pt. Zbigniew Hałat twierdzi, że w szczepionkach jest grafen. To nieprawda). Narracja ta była częścią teorii spiskowej mówiącej o depopulacji ludzkości, a grafen rzekomo zawarty w szczepionkach miał być wykorzystywany do kontroli ludzkości poprzez nadajniki 5G.

W drugiej połowie zeszłego roku, w związku z działaniami wojskowymi prowadzonymi w rejonie Zaporoskiej Elektrowni Atomowej, MSWiA podjęło decyzję o przekazaniu Państwowej Straży Pożarnej tabletek zawierających jodek potasu. Była to standardowa procedura stosowana na wypadek wystąpienia ewentualnego zagrożenia radiacyjnego. Wówczas również pojawiła się narracja o grafenie w tabletkach mająca na celu zniechęcić obywateli do profilaktyki jodowej i podważyć zaufanie do władz państwowych.

Podsumowanie

Gripex Max, podobnie jak występujące w innych narracjach Nurofen, Węgiel Aktywowany, szczepionki przeciw COVID-19 i jodek potasu, nie zawiera w swoim składzie grafenu. Za reakcję na pole magnetyczne odpowiada tlenek żelaza zawarty w tuszu, którym wykonano nadruk. Jest to barwnik powszechnie stosowany w produktach leczniczych. Narracje dotyczące grafenu mają za zadanie obniżyć zaufanie do firm farmaceutycznych, władz państwowych i lekarzy. Mimo iż dezinformacja o rzekomo niebezpiecznej substancji w popularnym leku na przeziębienie nie wydaje się niebezpieczna, sprawia ona, że jej odbiorca jest bardziej podatny na dezinformację w innych tematach, jak np. szczepionki czy wojna w Ukrainie. Treści takie polaryzują też obywateli, wywołując podziały społeczne.

Źródła:

ChPL: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/19586/characteristic

Reuters: https://www.reuters.com/article/factcheck-nurofen-magnet/fact-check-nurofen-ibuprofen-tablets-do-not-contain-graphene-oxide-idUSL2N2VE1MI?fbclid=IwAR0zwPC6T3ZTcdt2BG0-9um21FNJOkfH4cLmAP7lB0q-DESgarOkxnTxhD8

Ceneo: https://www.ceneo.pl/123180773#tab=spec

Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14356007.n20_n02

EFSA: https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.2903/j.efsa.2015.4317

INCHEM: https://inchem.org/documents/jecfa/jeceval/jec_1137.htm

diagnostyka: https://diag.pl/pacjent/artykuly/hiponatremia-czyli-niedobor-sodu-jak-uzupelnic-sod-w-organizmie/

Scientific American: https://www.scientificamerican.com/article/strange-but-true-drinking-too-much-water-can-kill/

Komentarze

Z wykształcenia biolożka ze szczególną pasją do genetyki. Po godzinach aktywistka prozwierzęca. Zagorzała orędowniczka nauki - szkiełko i oko silniej mówią do niej niż czucie i wiara. Prywatnie interesuje się kryminalistyką. Swoje zapędy śledcze spełniała pracując w trakcie studiów w agencji detektywistycznej. Energię czerpie z kontaktu z dziką przyrodą. Email: klipka(at)fakenews.pl