W ciągu ostatnich dni w polskim internecie zaczęły krążyć liczne filmy i zdjęcia przedstawiające rzekome protesty przeciw obostrzeniom. Te miały mieć miejsce w Bukareszcie i Madrycie. Przedstawiane na materiałach manifestacje faktycznie odbywały się w tych miastach, jednak odpowiednio w 2017 i 2019 roku, a więc nie mogły mieć nic wspólnego z pandemią.
Protesty w Rumunii
Pierwszą kwestią są zdjęcia przedstawiające protesty w Bukareszcie. Miały się one rzekomo odbywać w trzeci weekend lutego 2021 roku, chociaż osoby podające te informacje nie były w stanie przedstawić konkretnej daty. Używano głównie dwóch zdjęć, tutaj przykład pierwszego, tutaj drugiego. Posty z omawianymi fotografiami miały dziesiątki, setki, a czasem nawet tysiące udostępnień.
Redakcja AFP Sprawdzam dotarła do omawianych zdjęć w serwisie imgur oraz na twitterze. W obydwu przypadkach zostały umieszone na tych portalach 5 lutego 2017 roku. Oznacza to, że data ich wykonania była kilka lat starsza, niż wybuch pandemii. Zatem fotografie nie mogą mieć z nią nic wspólnego.
W rzeczywistości fotografie pochodzą z rumuńskich protestów przeciw ustawom dającym skorumpowanym urzędnikom możliwość uniknięcia kary w przypadku strat dla skarbu państwa poniżej 200 tysięcy lejów (ok. 190 tysięcy złotych). Oprócz tego rząd chciał zwolnić z więzień około 2,5 tysiąca więźniów. Manifestacje miały miejsce na początku lutego 2017 roku. Zdjęcia przedstawiają tłum na Piata Victoriei (Plac Zwycięstwa – tłum. red.) w Bukareszcie. Były to jedne z największych publicznych wystąpień w historii Rumunii. W szczytowym momencie uczestniczyło w nich około 600 tysięcy osób w całym kraju. W ich wyniku rząd premiera Sorina Grindeanu wycofał się z proponowanych zmian w prawie. Do dymisji podali się również minister ds. przedsiębiorczości, handlu i kontaktów ze środowiskiem biznesu Florian Nicolae Jianu oraz minister sprawiedliwości Florin Iordache. 21 czerwca 2017 roku premier Grindeanu stracił swoje stanowisko w wyniku przegłosowania wotum nieufności.
Manifestacja w Madrycie
Drugą kwestią pozostaje film, który ma rzekomo przedstawiać protesty przeciwko obostrzeniom w Hiszpanii. Materiał zyskiwał już dużą popularność w sierpniu 2020 roku za granicą. W Polsce pojawił się w ostatnim czasie. Osoby udostępniające omawiane treści starają się wzbudzić wrażenie, że wystąpienia miały miejsce niedawno.
W rzeczywistości protesty odbyły się również w lutym, ale 2019 roku. Ten konkretny film został udostępniony 10 lutego w serwisie Twitter i cieszył się bardzo dużą popularnością. Jak ustalił portal AAP Fact Check przedstawia on Plaza de Colón w Madrycie wypełniony tłumem strajkujących. Manifestacja ta była sprzeciwem wobec polityki premiera Pedro Sáncheza. Protestujący domagali się zakończenia negocjacji z rządem Katalonii, który dążył do uzyskania niepodległości od słynnego referendum w 2017 roku. Wśród postulatów znalazło się również żądanie rozpisania wcześniejszych wyborów. Za organizację wystąpień w 2019 roku odpowiadali liderzy partii prawicowych i nacjonalistycznych przede wszystkim Partii Ludowej, Ciudadanos i Vox.
Ostatecznie negocjacje zakończyły się brakiem konkluzji, a Katalonia nadal pozostaje pod kontrolą rządu w Madrycie. W wyniku kryzysu politycznego nie udało się zatwierdzić budżetu na rok 2019, co doprowadziło do przedterminowych wyborów. Pedro Sánchez zdołał utrzymać fotel premiera Hiszpanii i po kolejnych wyborach z listopada 2019 roku pozostaje na nim do dzisiaj.
Podsumowanie
Wykorzystywanie dużych protestów, które odbyły się jeszcze przed wybuchem pandemii do przeciwnej obostrzeniom retoryki odbywa się już od wielu miesięcy. W ostatnim czasie miały miejsce rocznice omawianych wystąpień z Bukaresztu oraz Madrytu. Sporo osób, które brały udział w tamtych wydarzeniach udostępniało swoje wspomnienia w social media. Część osób nieświadoma, co przekazuje, podawała dalej te filmy i zdjęcia, będąc przekonane, że są one aktualne. Niestety sporo użytkowników z pełną premedytacją wykorzystuje tego typu materiały, by siać dezinformację i udowadniać słuszność swoich poglądów za pomocą fałszywych informacji.
Materiały o proteście w Madrycie z 2019 roku weryfikowały wcześniej hiszpański serwis Newtral, włoski Facta oraz australijski AAP. Zdjęcia manifestacji w Rumunii z 2017 roku zostały zbadane przez polski portal AFP Sprawdzam.
Źródła
AFP Sprawdzam: https://sprawdzam.afp.com/zdjecie-nie-przedstawia-protestow-przeciwko-restrykcjom-w-czasie-pandemii-ale-manifestacje-przeciwko
TVN24: https://tvn24.pl/swiat/rumunia-kolejny-dzien-protestow-przeciwko-rzadowi-ra718819-2497781
Polska Times: https://polskatimes.pl/protesty-w-rumunii-demonstranci-domagaja-sie-rozwiazania-rzadu-video-zdjecia/ar/11753418
EUObserver: https://euobserver.com/news/136765
Reuters: 1. https://www.reuters.com/article/us-romania-government/romanian-government-survives-no-confidence-motion-over-graft-debacle-idUSKBN15N1DL; 2. https://www.reuters.com/article/us-romania-government-idUSKBN19C1HG
AAP Fact Check: https://www.aap.com.au/video-shows-huge-madrid-protest-but-its-not-over-covid-19/
New York Times: 1. https://www.nytimes.com/2019/02/10/world/europe/madrid-protest-spain-catalonia.html; 2. https://www.nytimes.com/2017/10/01/world/europe/catalonia-independence-referendum.html
Wikipedia: 1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Antyrz%C4%85dowe_protesty_w_Rumunii_(2017); 2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Wybory_parlamentarne_w_Hiszpanii_w_listopadzie_2019_roku
