W ciągu ostatnich dni internet zaczęła ponownie obiegać grafika z wizerunkiem Isaaca Singera, żydowskiego pisarza i noblisty. Do jego zdjęcia dołączony został jego rzekomy cytat, który miał wypowiedzieć w trakcie Światowego Kongresu Żydów w 1996 roku.
Rzekoma wypowiedź
Omawiana grafika pojawiała się w wielu mediach społecznościowych. Przykłady mogą stanowić posty na Facebooku czy wpisy na Twitterze. Treści te miały dziesiątki komentarzy i setki udostępnień. Na zdjęciu widzimy Isaaca Bashevisa Singera podczas Międzynarodowych Targów Książki w Miami w 1988 roku, a nie jak sugeruje podpis w czasie Światowego Kongresu Żydów w 1996 roku. Na jego kapeluszu doklejono Gwiazdę Dawida. Fotografia pochodzi ze zbiorów Miami Dade College.
Nie jest jednak możliwym, by Isaac Singer wypowiedział te słowa. Zmarł on bowiem w 1991 roku. W rzeczywistości cytat pochodzi od anonimowego słuchacza Radia Maryja, który określił się jako „Leszek z Oliwy”. Podczas audycji (nagranie wraz z transkrypcją), która odbyła się 16.01.2012 roku opowiedział on historię swojej rozmowy z sąsiadką. To ona miała zacytować słowa omawiane w tym artykule. Padły one podobno, gdy niejaka Irmina Samulska próbowała namówić ją do dołączenia do antypolskiego spisku żydowskiego.
Jak widać źródło cytatu jest bardzo wątpliwe. Nie wiemy kim naprawdę był „Leszek z Oliwy”, a tym bardziej nie posiadamy informacji o domniemanej sąsiadce. Ponieważ jest to jedyne, do tego zupełnie nieweryfikowalne źródło omawianego tekstu ciężko jest uznawać jego wiarygodność choć w minimalnym stopniu.
Twórcy powyższej grafiki być może pomylili Isaaca Bashevisa Singera z Israelem Singerem. Jest to były sekretarz generalny Światowego Kongresu Żydów. W 2007 roku jego żądania wobec państwa polskiego w ramach tzw. Konferencji Roszczeń wywołały sporo kontrowersji w naszym kraju. W tym samym roku Israel Singer został odsunięty od stanowiska w wyniku skandalu związanego z zarządzaniem majątkiem organizacji. Nie ma jednak żadnych dowodów na to, że wypowiedział on w 1996 roku prezentowane słowa, choć uczestniczył w odbywającym się wówczas w Jerozolimie Światowym Kongresie Żydów.
Isaac Bashevis Singer
Isaac Singer był pisarzem żydowskiego pochodzenia. Urodził się w 1902 roku w Leoncinie na terenie ówczesnego Królestwa Kongresowego, będącego pod kontrolą Carstwa Rosyjskiego (de facto pod zaborem rosyjskim). Dzisiaj wieś leży w województwie Mazowieckim. W 1935 roku przeniósł się do USA ze strachu przed narastającym antysemityzmem, gdzie rozwinął swoją karierę literacką. Zaowocowało to otrzymaniem w 1978 roku Literackiej Nagrody Nobla. Zmarł 24 lipca 1991 roku w Miami, na Florydzie, nigdy nie powróciwszy do Polski, którą nazywał „cmentarzem żydowskiego narodu”.
Był znany ze swojego pozytywnego stosunku do naszego kraju i wielkiej miłości do Warszawy, w której spędził młodzieńcze lata życia i zaczynał swoją literacką karierę. Jak sam mówił w 1944 roku:
„Kiedy mówię Warszawa, to oczami duszy widzę dawną żydowską Warszawę. Widzę dawne żydowskie ulice, kramy, bożnice, domy, targowiska, podwórka pełne żydowskich mieszkańców. Wbrew temu, co wiem […] nie potrafię sobie przedstawić Warszawy jako zwałów gruzu [….]”
Syn Isaaca Singera, zmarły już Israel Zamir, tak opowiadał o stosunku swego ojca do stolicy Polski:
„Ojciec do końca życia miał przed oczyma ulice Warszawy. Kiedy przyjechała do niego kiedyś na wywiad polska ekipa i pokazali mu mapę przedwojennej stolicy, niemal im ją wyrwał i powiedział 'To jest moje, potrzebuję tego, to moje ulice’. Także ja sam urodziłem się w Warszawie. Mieszkaliśmy na ul. Leszno 57. Do dziś pamiętam nasze podwórze i balkon, z którego obserwowałem życie w kamienicy.”
Podczas Dni Singerowskich w Biłgoraju w 2003 roku, Israel Zamir dodawał:
„On patrzył na Broadway, ale widział Marszałkowską. Wyjechał z Polski w sensie fizycznym, ale nie uczuciowo. Większość ludzi, o których pisze, pochodzą z Polski. Dla niego Polska była więcej, niż krajem rodzinnym. Nie wrócił do Polski po II wojnie światowej, bo Polska bez Żydów była czymś, czego nie mógł zaakceptować, ale był warszawiakiem.”
Od 2004 roku corocznie odbywa się Festiwal Kultury Żydowskiej „Warszawa Singera”, którego patronem jest Isaac Bashevis Singer.
Podsumowanie
Po raz kolejny mamy do czynienia z fałszywym cytatem. W tym wypadku weryfikacja, czy omawiane twierdzenia mógł wypowiedzieć Isaac Singer jest bardzo prosta. Niestety, słowa te, pochodzące z bardzo wątpliwego źródła używane są często w antysemickich wypowiedziach czy artykułach. Należy zwracać szczególną uwagę na tego typu manipulacje, gdyż pojawiają się one stosunkowo często i są bardzo szkodliwe.
Źródła
Wikimedia Commons: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Isaac_Bashevis_Singer_(upright).jpg
Culture.pl: https://culture.pl/pl/tworca/isaac-bashevis-singer
World Jewish Congress: https://www.worldjewishcongress.org/en/news/singer-asks-poland-to-return-seized-properties
New York Times: https://www.nytimes.com/2007/03/16/us/16jewish.html?_r=0
Wyborcza.pl: https://wyborcza.pl/1,75399,3993612.html
Jewish Telegraphic Agency: https://www.jta.org/1996/02/06/archive/jewish-property-claims-part-1-restitution-efforts-in-europe-showcased-at-wjc-conference
The Noble Prize: https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1978/summary/
Polskieradio.pl: https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2554158,Isaac-Bashevis-Singer-Czastka-Warszawy-pozostala-w-nim-na-zawsze
Dzieje.pl: https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/syn-singera-warszawa-na-zawsze-pozostala-z-moim-ojcem
.jpg){kind=link}