Tajemnicza choroba kotów to ptasia grypa? — Co wiemy? [czerwiec 2023]

Tajemnicza choroba kotów zawładnęła na początku zeszłego tygodnia mediami społecznościowymi. Brak publicznie dostępnych zweryfikowanych danych i spóźnione komunikaty Głównego Lekarza Weterynarii były bardzo odczuwalne w pierwszych dniach. Powstała luka informacyjna i emocje towarzyszące tym doniesieniom stworzyły idealne warunki do szerzenia niesprawdzonych teorii. Oficjalnych danych jest jak na lekarstwo. Poniżej opisujemy, co do tej pory udało się ustalić — artykuł będziemy aktualizować na bieżąco.

Zalecenia dla opiekunów kotów

Nie podawanie kotom surowego mięsa;
Utrzymywanie, jeśli to możliwe, kotów w domach;
Ewentualne wypuszczenie zwierzęcia na balkon, taras powinno być poprzedzone myciem podłoży z użyciem standardowych detergentów;
Zapobieganie kontaktom kotów z innymi dzikimi zwierzętami, w tym ptakami;
Zapobieganie kontaktom kotów z obuwiem, które używane jest poza domem;
Karmienie kotów pożywieniem pochodzącym wyłącznie ze znanych źródeł;
Mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami (zachowanie standardowych zasad higieny po przyjściu z dworu).

Istnieje prawdopodobieństwo, że patogen jest wydalany drogami oddechowymi i z kałem, dlatego zaleca się odizolowanie zakażonych osobników od innych zwierząt.

Choroba kotów — objawy

W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów, takich jak utrata apetytu, apatia, sztywność kończyn, duszność, źrenice o różnej średnicy, źrenice niereagujące na światło, drgawki, czy ataki padaczkowe, należy niezwłocznie udać się z kotem do lekarza weterynarii.

Choroba kotów — pierwsze doniesienia

Pierwsze informacje dotyczące obserwowanych przypadków pojawiły się na zamkniętej grupie weterynaryjnej, na której lekarze wymieniali się pomiędzy sobą spostrzeżeniami na temat niewyjaśnionych zachorowań kotów. 19 czerwca informacje wydostały się poza grupę za sprawą behawiorystki, która na swoim profilu opublikowała screen jednego z postów oraz przestrzegała internautów przed karmieniem kotów mięsem drobiowym. Co zrozumiałe, wzbudziło to niepokój wśród opiekunów kotów.

W odpowiedzi na liczne zapytania gabinety weterynaryjne zaczęły publikować informacje na swoich profilach z apelem o zastosowanie podstawowych zasad bezpieczeństwa, w tym przede wszystkim o niewypuszczanie kotów na dwór. Z obserwacji lekarzy wynika, że chorują zarówno koty młode, jak i starsze, wychodzące i niewychodzące, te na mokrej karmie i te na suchej. Choroba charakteryzuje się błyskawicznym przebiegiem i wysoką śmiertelnością.

Choroba kotów — oficjalne informacje

20.06.2023 r.

We wtorek do doniesień odniósł się Główny Lekarz Weterynarii, twierdząc, że na obecną chwilę nie ma żadnych dowodów, które wskazywałyby na to, że obserwowane u kotów objawy wynikają z zakażenia wirusem ptasiej grypy. GLW nie posiadał tego dnia danych o liczbie chorych kotów ani wyników próbek od nich pobranych.

Tego samego dnia Zastępca Głównego Lekarza Weterynarii wystosował pismo do Prezesa Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej. Apelował w nim o niezwłoczne zgłaszanie powiatowym lekarzom weterynarii dodatnich wyników badań laboratoryjnych w kierunku ptasiej grypy otrzymanych od zwierząt innych niż ptaki, w szczególności od zwierząt towarzyszących. Jednocześnie wyraził zaniepokojenie „niefrasobliwym ferowaniem w przestrzeni publicznej przez lekarzy weterynarii niczym niepopartych osądów, iż objawy stwierdzane u kotów są prawdopodobnie wynikiem zakażenia wirusem grypy ptaków, po skarmieniu zwierząt surowym mięsem drobiowym lub wieprzowym”. Wypowiedzi takie w ocenie GLW stwarzają niebezpieczeństwo odebrania ich przez opinię publiczną jako brak prawidłowego nadzoru nad hodowlą i ubojem zwierząt gospodarskich oraz jako zagrożenie dla bezpieczeństwa żywności.

21.06.2023 r.

W środę Pomorski Wojewódzki Lekarz Weterynarii poinformował, że w ciągu ostatnich dwóch tygodni w Gdańsku zaobserwowano 28 kotów z objawami neurologiczno-oddechowymi. 25 z nich nie przeżyło.

22.06.2023 r.

W czwartek Animallab informował, że naliczono w sumie 86 przypadków w całej Polsce.

23.06.2023 r.

W piątek GLW opublikował informacje o pierwszych wynikach badań Instytutu Weterynaryjnego w Puławach. Wyniki trójmiejskich próbek wskazywały na wirusa grypy. W komunikacie nie podano jednak typu wirusa — badania mające na celu ustalenie tych informacji były w toku.

24.06.2023 r.

W sobotę zespół Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW we współpracy z dr. hab. Tomaszem Dzieciątkowskim z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego potwierdził zakażenie wirusem grypy H5N1 u kota z województwa mazowieckiego.

choroba kotów H5N1 SGGW — źródło: Facebook

26.06.2023 r.

26 czerwca GLW wydał kolejny komunikat. W Puławach przebadano również próbki pochodzące z Lublina i Poznania. W sumie, razem z materiałem od trójmiejskich kotów, w instytucie przebadano 11 próbek. 9 z nich dało dodatni wynik w kierunku H5N1. Nie jest jednak znane źródło zakażenia.

choroba kotów III komunikat Głównego Lekarza Weterynarii — Źródło: wetgiw.gov.pl

28.06.2023 r.

W środę GLW poinformował, że do Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach wpłynęło ogółem 33 próbek pochodzących od kotów z Gdańska, Gdyni, Poznania, Lublina, Pruszcza Gdańskiego, Nowego Dworu Mazowieckiego, Bydgoszczy, Wrocławia i okolic Zamościa. Przebadano na ten dzień 19 z nich i dla 15 uzyskano wynik dodatni w kierunku wirusa grypy H5N1. Dodatnie próbki pochodzą z Gdańska, Gdyni, Pruszcza Gdańskiego, Lublina, Bydgoszczy i Poznania. Biorąc pod uwagę próbkę pochodzącą z terenów Warszawy i przebadaną w SGGW, mamy w sumie 16 potwierdzonych ognisk.

30.06.2023 r.

Uniwersytet Gdański poinformował o wynikach współpracy trzech grup badawczych prowadzonych przez dr. Łukasza Rąbalskiego (Uniwersytet Gdański i Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii), dr. hab. Macieja Grzybka (Gdański Uniwersytet Medyczny), oraz prof. dr. hab. Krzysztofa Pyrcia (Uniwersytet Jagielloński). Naukowcom udało się pozyskać pierwszą sekwencję wirusa grypy H5N1, która zakaża koty w Polsce. Sekwencja została upubliczniona w bazie danych GISAID pod numerem EPI_ISL_17949824. Wymienione instytucje prowadzą dalsze badania dotyczące biologii, genetyki i pochodzenia wirusa.

Media społecznościowe

Na Facebooku utworzyła się grupa „dochodzeniowa” zrzeszająca już ponad 9,7 tys. internautów poszukujących odpowiedzi na nurtujące pytania. Rozumiemy, że temat ten wywołuje duże emocje. Przestrzegamy jednak przed bezkrytyczną wiarą w informacje udostępniane w mediach społecznościowych. Przypadki opisywane na takich grupach mogą być multiplikowane, co daje mylne wrażenie o skali problemu i napędza niepotrzebnie emocje. Na grupie zalecane są też różne leki — apelujemy, by nie podawać kotom leków bez konsultacji z lekarzem weterynarii.

W komentarzach w mediach społecznościowych obserwujemy również liczne narracje odnoszące się do wojny w Ukrainie czy szczepionek przeciw COVID-19. Pamiętajcie, by informacje czerpać wyłącznie ze sprawdzonych źródeł.

Sytuację epidemiologiczną związaną z zakażeniami kotów wirusem ptasiej grypy opisujemy w kolejnych artykułach:

Źródła:

I Komunikat GLW: https://www.wetgiw.gov.pl/main/komunikaty/-Komunikat-Glownego-Lekarza-Weterynarii-ws.-rzekomych-zakazen-kotow-domowych-wirusem-grypy-ptakow/idn:2277

Pismo Zastępcy Głównego Lekarza Weterynarii: https://www.vetpol.org.pl/images/pismo_do_KIL-W_w_sprawie_zaka%C5%BCe%C5%84_kot%C3%B3w.pdf

PWLW: https://www.gdansk.wiw.gov.pl/komunikat/2439

II Komunikat GLW: https://www.wetgiw.gov.pl/main/aktualnosci/Oswiadczenie-GLW-ws.-zakazen-kotow-domowych/idn:2280

III Komunikat GLW: https://www.wetgiw.gov.pl/main/komunikaty/Komunikat-III-GLW-w-sprawie-choroby-kotow/idn:2283?fbclid=IwAR2K-LSfnlZuqWqfys6rD4CUKgNZ8qFS5NtXAtCTbJJ3abrKCHDaKa240AY

Animallab: https://biuletynimm.pl/1992308810/C8D0MX/z/t

SpecVet: https://www.facebook.com/przychodnia.specvet/posts/pfbid0mfXfpYQxkaZJhSRcTtTczxigCdJFmm9ZC5tqmi4DVfhXTYYbfgsz3TJnH7HieG9Sl

SGGW: https://www.facebook.com/WMWSGGW/posts/pfbid06uYoc4b92jisKzcSyYk8nDSLbzLuDahyf7Cw3ETE3HSBqc714G92WwtpxjZbXwZXl

IV Komunikat GLW: https://www.wetgiw.gov.pl/main/komunikaty/Komunikat-IV-GLW-w-sprawie-choroby-kotow/idn:2287

Uniwersytet Gdański: https://www.facebook.com/UniwersytetGdanski/posts/pfbid02xECX4Tmxfqm6ag5CNSUfAG4hxsSiGfY9xLs7zHyA9hrESCf39KL6jRLLaXhi3roUl