Od kilku tygodni w internecie krąży informacja jakoby linie lotnicze miały nie dopuszczać osób zaszczepionych do lotów. Ma to wynikać z faktu, że ryzyko wystąpienia zakrzepów krwi po wakcynacji jest rzekomo tak wysokie, że linie lotnicze nie chcą ryzykować zgonów w trakcie lotów i późniejszych pozwów.
Kwestię tę poruszała redakcja australijskiego portalu ABC oraz polski FakeHunter.
Informacje te były powielane w wielu miejscach. Jednym z najbardziej popularnych tekstów był ten na stronie spiskowej greatreject.org. Autor artykułu twierdzi, że osoby, u których występuje ryzyko zakrzepów krwi nie powinny latać. Podaje również, że szczepionki wiążą się z wyjątkowo wysokim ryzykiem zakrzepów. Ma to oznaczać, że linie lotnicze zmuszone będą do wprowadzenia zakazu lotów dla zaszczepionych. Podobne treści były powielane w wielu łańcuszkach internetowych. Poniżej przykład jednego z takich komentarzy na naszym Instagramie.
Ryzyko zakrzepów, a podróże samolotem
Pierwszą manipulacją jakiej dopuszcza się autor tekstu, to samo twierdzenie, że osoby z ryzykiem zakrzepów nie powinny latać samolotami. Podaje jako źródło tekst z healthline.com. Publikacja wydaje się wiarygodna i pisana przez specjalistów. Tak jest w rzeczywistości. Problem w tym, że artykuł ten w żaden sposób nie wspiera twierdzeń podanych na stronie greatreject.org. Informacje prezentowane na portalu Healthline jasno stwierdzają, że osoby z ryzykiem zakrzepów krwi mogą latać samolotem, jeżeli zastosują pewne środki ostrożności. Obejmują one na przykład konsultację z lekarzem i poinformowanie załogi o ryzyku, a także ruch w trakcie lotu czy odpowiednie nawodnienie. Dzięki podjęciu tych działań, lot może być znacznie bezpieczniejszy dla takich osób, a one same nie powinny bać się takich podróży.
Loty bez zaszczepionych?
Nie jest też prawdą, że linie lotnicze chcą zakazać osobom zaszczepionym uczestnictwa w lotach. Sytuacja jest wręcz odwrotna. British Airways na przykład apelowało do władz państw, aby osoby w pełni zaszczepione mogły podróżować bez ograniczeń. Jak wskazuje australijskich portal ABC, również tamtejsze linie lotnicze nie mają zamiaru wprowadzać tego typu restrykcji. Dwaj najwięksi australijscy przewoźnicy, Qantas i Virgin Australia zdementowali informacje o tym, że rozważają ograniczane lotów dla zaszczepionych. Przedstawicielka linii Qantas wskazała, że stanowisko firmy z listopada 2020 roku jest niezmienne. Przewoźnik w pełni wspiera program wakcynacji i ma nadzieję, że zaszczepi się jak najwięcej osób, by podróże mogły wrócić do normalności.
Ryzyko zakrzepów
Autor tekstu na greatrecject.org stwierdza również, że szczególnie wysokie ryzyko zakrzepów wiąże się ze szczepionkami mRNA. Nie jest to prawdą. Po pierwsze, wątpliwości dotyczą głównie (choć nie tylko) szczepionek wektorowych czyli produkowanych przez firmy Johnson&Johnson, a w szczególności Astra Zenekę (AZ). Po drugie, zakrzepy poszczepienne są niezwykle rzadkie. W przypadku preparatu AZ, jak podaje rząd brytyjski ryzyko wynosi 1 na 100 000, a w Australii 1 na 88 000.
Czym jest zakrzep poszczepienny?
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że zakrzepy poszczepienne nie są dokładnie tym samym czym te, z którymi mamy do czynienia zazwyczaj (np. zakrzepica żył głębokich – DVT). W przypadku szczepionek występuje TTS (thrombosis with thrombocytopenia syndrome – zakrzepica z zespołem małopłytkowości – tłum. red.), zwana także VITT ( vaccine induced thrombotic thrombocytopenia – małopłytkowość zakrzepowa wywołana szczepionką – tłum. red.).
Jak czytamy we wspólnym oświadczeniu Australijskiej Technicznej Grupy Doradczej ds. Szczepień (ATAGI) oraz Towarzystwa Zakrzepicy i Hemostazy Australii i Nowej Zelandii (THANZ):
„TTS is different from other blood clotting conditions and is triggered by the immune system’s response to the COVID-19 Vaccine AstraZeneca. It results in both thrombosis and low platelet levels. In the majority of cases, pathological antibodies against platelet factor 4 (PF4), a protein released from platelets, are detected. Studies are ongoing to better understand the exact mechanism of TTS. TTS has been reported in patients who have received the COVID-19 Vaccine AstraZeneca and the Janssen COVID-19 Vaccine (the latter is not used in Australia).
TTS is a rare condition with a different mechanism to most other causes of thrombosis and/or thrombocytopenia. Among case reports, there are no known markers for increased risk for TTS.”
Tłumaczenie:
„TTS różni się od innych stanów krzepnięcia krwi i jest wywoływane przez reakcję układu odpornościowego na szczepionkę COVID-19 AstraZeneca. Powoduje ona zarówno zakrzepicę, jak i niski poziom płytek krwi. W większości przypadków wykrywane są patologiczne przeciwciała przeciwko czynnikowi płytkowemu 4 (PF4), białku uwalnianemu z płytek krwi. Trwają badania mające na celu lepsze zrozumienie dokładnego mechanizmu TTS. TTS odnotowano u pacjentów, którzy otrzymali szczepionkę COVID-19 AstraZeneca i szczepionkę Janssen COVID-19 (ta ostatnia nie jest stosowana w Australii).
TTS jest rzadkim schorzeniem o innym mechanizmie, niż większość pozostałych przyczyn zakrzepicy i/lub małopłytkowości. Wśród opisanych przypadków nie ma znanych markerów powodujących zwiększenie ryzyka TTS.”
Jak wskazuje na łamach ABC profesor Allen Cheng zakaz lotów dla osób zaszczepionych nie miałby większego sensu, gdyż zakrzepicę poszczepienną wywołują inne czynniki, niż te z którymi zazwyczaj mamy do czynienia (takie jak długotrwały brak ruchu). TTS wywołany jest (w bardzo rzadkich przypadkach) przez konkretny produkt medyczny, a nie zwykłe przyczyny zakrzepów.
Podsumowanie
Omawiany tekst, a także różne wpisy w mediach społecznościowych są doskonałym przykładem manipulacji środowisk przeciwnch szczepionkom przeciw COVID-19. Osoby, u których występuje zwiększone ryzyko zakrzepów krwi mogą latać samolotami. Zalecane jest podjęcie dodatkowych środków ostrożności, ale nie stanowi to przeciwwskazania. Zakrzepy poszczepienne występują niezwykle rzadko i nie wpływają na bezpieczeństwo szczepień w ogólnej populacji. TTS wywoływany jest przez zupełnie inne czynniki, niż te które występują zazwyczaj w przypadku tego typu schorzeń. Podróże samolotem w żaden sposób nie zwiększają ryzyka wystąpienia TTS.
Źródła
ABC: https://www.abc.net.au/news/2021-05-14/airlines-debunk-vaccinated-travellers-ban-rumours-coronacheck/100134084 oraz https://www.abc.net.au/news/2021-05-27/blood-clots-astra-zeneca-vaccine-doctors-learn-diagnosis-treat/100167716
Healthline: https://www.healthline.com/health/blood-clots-and-flying
Reuters: https://www.reuters.com/article/us-britain-airlines-idUSKBN2B6005
AAP: https://www.aappublications.org/news/2021/05/14/thrombosis051421
Departament Zdrowia Australii: https://www.health.gov.au/news/joint-statement-from-atagi-and-thanz-on-thrombosis-with-thrombocytopenia-syndrome-tts-and-the-use-of-covid-19-vaccine-astrazeneca
Zdjęcie
Autor John McArthur z Unsplash
