Początek grudnia 2023 roku wiele osób zapamięta jako śnieżny. Intensywne opady śniegu w Europie Środkowej natychmiast wykorzystali klimatyczni denialiści oraz siewcy dezinformacji. 3 grudnia na portalu X (dawny Twitter) pojawił się wpis sugerujący, że prywatny odrzutowiec, który miał lecieć na szczyt klimatyczny w Dubaju (COP28), przymarzł ogonem do płyty lotniska. To nieprawda, samolot z popularnego filmu nie leciał na szczyt klimatyczny w Dubaju.
Duże serwisy informacyjne podają niesprawdzone informacje o tym, że samolot przymarzł ogonem do lotniska
3 grudnia na portalu X umieszczono wpis, do którego dołączono nagranie. Na filmie widać zasypaną śniegiem płytę lotniska, wozy strażackie oraz przechylony na ogon samolot. Post uzyskał ponad 112 tysięcy wyświetleń, 2000 polubień oraz został podany dalej 50 razy. Fałszywy przekaz został również umieszczony dzień wcześniej na X przez białoruski portal opozycyjny NEXTA. Tam uzyskał ponad 700 tysięcy wyświetleń, 4 tysiące polubień oraz został podany dalej ponad 800 razy. Wpis skomentowano ponad 200 razy. Także polskie media (Onet, RMF, Fronda oraz O2) powieliły bezrefleksyjnie za NEXTA fałszywą narrację.
Samolot z popularnego filmu nie leciał do Dubaju
Wykorzystując narzędzia do śledzenia aktywności na niebie, możemy obserwować wiele lotów. Na filmie widać umieszczony na ogonie samolotu napis „OE-HUB”. Dzięki tej pozornie nieistotnej informacji możemy pozyskać wiele danych. Ten ciąg liter lub cyfr to międzynarodowy kod samolotowy, który pozwala na rozpoznanie kraju, w którym samolot zarejestrowano. Dzięki wprowadzeniu tej swoistej „tablicy rejestracyjnej” w jednej z wielu wyszukiwarek możemy sprawdzić wykonane loty przez interesującą nas maszynę. Po wprowadzeniu oznaczenia samolotu do FlightAware widać, że ostatni lot wykonał on 15 listopada z Antwerpii do Monachium. Natomiast od momentu lądowania w Niemczech nigdzie nie wylatywał. Ponadto dowiemy się, że wzmiankowany samolot to Cessna Citation X, a prowadzi go firma Bairline Fluggesellschaft. Redakcja amerykańskiego portalu fact-checkingowego Lead Stories skontaktowała się z rzecznikiem operatora, który potwierdził, że samolot należy do nich oraz że nie miał zaplanowanych lotów w momencie publikacji nagrania. Powyższe informacje świadczą o tym, że samolot nie miał zaplanowanego lotu do Dubaju.
Brakuje dowodów na stwierdzenie, czy samolot z popularnego filmu przymarzł ogonem do płyty lotniska
Fact-checkerzy ze wspomnianego amerykańskiego portalu skontaktowali się również z Florianem Steuerem – rzecznikiem portu lotniczego w Monachium. Potwierdził on, że na lotnisku miał miejsce incydent z zaparkowanym samolotem. Następnie sprecyzował, że wypadek spowodował nagromadzony na ogonie śnieg. W efekcie samolot przechylił się, a do akcji wkroczyła straż pożarna. Strażakom udało się postawić samolot na koła i ustabilizować go. Nikt nie potwierdził informacji o przymarznięciu samolotu do płyty lotniska.
Jednocześnie warto zauważyć, że w momencie publikacji filmu (3 grudnia) Bawarię sparaliżowały intensywne opady śniegu. Lotnisko odwołało także kilkaset zaplanowanych lotów. O całej sytuacji pisały światowe media.
Podsumowanie
Omówiona powyżej narracja ma na celu negowanie zmian klimatycznych. Wpisuje się w prosty schemat, w którym minusowa temperatura, mroźna pogoda i opady śniegu stanowią „dowód” na brak zmian w klimacie Ziemi. Jest to doskonały przykład mylenia pogody z klimatem i cherry pickingu polegającego na dopasowaniu ekstremalnego zjawiska pogodowego do przekonań grupy ludzi negujących zmiany klimatu (inny przykład manipulacji opierającej się na wyborze dowodów tutaj). Wpisy i nagranie jednocześnie mają na celu dyskredytowanie Szczytu Klimatycznego (COP28), który odbył się w Dubaju. Niektórzy komentujący podkreślali także, że rzekome przymarznięcie samolotu do płyty lotniska to „znak” lub „kara”.
Nagranie z samolotem przechylonym na ogon wyrwano z faktycznego kontekstu i umieszczono w fałszywym w taki sposób, aby wpisywało się w narracje antyklimatyczne. Samolot nie leciał do Dubaju, a służby prasowe lotniska w Monachium nie potwierdziły przymarznięcia samolotu do nawierzchni lotniska. Jednocześnie na sam koniec warto zaznaczyć, że powyższa narracja stanowi doskonałe ćwiczenie dla osób rozpoczynających swoją przygodę z wywiadem jawnoźrodłowym.
Źródła
FlightAware: https://www.flightaware.com/live/flight/OEHUB
Komunikat lotniska w Monachium: https://www.munich-airport.de/presse-angekuendigter-eisregen-in-der-nacht-21111810
