Lądowanie na Księżycu jest jednym z największych osiągnięć w historii ludzkości. Słyszał o nim prawie każdy. Tak jak w przypadku sporej części wyjątkowych wydarzeń, także i tym razem pojawiły się towarzyszące mu teorie spiskowe. Zgodnie z nimi Amerykanie nigdy nie wylądowali na Księżycu, a wszystko było jedynie mistyfikacją. Rzekomym potwierdzeniem tych hipotez mają być słowa samego Buzza Aldrina, drugiego człowieka na Srebrnym Globie. Otóż w wywiadzie miał on stwierdzić, że lądowania nigdy się nie odbyły i zostały sfabrykowane. W rzeczywistości jego słowa zostały wyrwane z kontekstu, co całkowicie zmieniło ich wydźwięk.
Manipulacja
Więcej o naszym systemie oceniania:Omawiane twierdzenia na temat słów Buzza Aldrina krążą w różnych wersjach, a pochodzą z kilku wywiadów udzielanych na przestrzeni lat. Innym przykładem może być artykuł na stronie Huzlers z 2014 roku. Znajdujący się tam tekst jest po prostu zmyślony, a cała strona jest satyrycznym blogiem, którego celem jest przede wszystkim trolling. Omawiany w tym artykule przypadek to zmanipulowana i wyrwana z kontekstu wypowiedź astronauty z 2015 roku, która ostatnio zyskała na popularności. Zamieszczona została na kanale YouTube theroarbots. Padła podczas wywiadu przeprowadzanego przez 8-letnią Zoey w trakcie Narodowego Festiwalu Książki w Waszyngtonie.
Pojawiła się ona na licznych kontach w mediach społecznościowych, w tym wielu znanych z działalności spiskowej. Również sposób, w jaki została wyrwana z kontekstu, różni się pomiędzy poszczególnymi filmami. Zmanipulowane nagrania możemy znaleźć na przykład w serwisie TikTok, na takich kontach jak: news4pl, consiousmb czy geocentricreality. Wycięte fragmenty wywiadu pojawiały się także na Twitterze, a w ostatnich dniach trafiły na polskojęzyczne kanały na Telegramie.
Wywiad
Warto przyjrzeć się temu, co zostało zaprezentowane na manipulacyjnych filmach w mediach społecznościowych, a co zostało wycięte. Pytanie, które omawiamy w niniejszym artykule, pada w 7:10 minucie filmu. Brzmi ono następująco:
Dlaczego od tak dawna nikt nie był na Księżycu?
Większość nagrań sugerujących, że Buzz Aldrin zaprzecza obecności człowieka na Księżycu, zawiera następującą odpowiedź astronauty (pozostałe filmy prezentują krótszą wersję poniższej odpowiedzi):
To nie powinno być pytanie od ośmiolatki. To powinno być moje pytanie. Chcę wiedzieć, ale chyba wiem. Ponieważ tam nie byliśmy i tak się zdarzyło, a jeśli tak się nie stało, to miło by było wiedzieć, dlaczego tak się nie stało, więc w przyszłości, jeśli chcemy dalej coś z tym robić, musimy wiedzieć, dlaczego coś nas powstrzymało w przeszłości i dlaczego chcieliśmy kontynuować.
Nie jest to jednak cała wypowiedź. Wycięto z niej fragment, który jednoznacznie sugerował, że Buzz Aldrin w żaden sposób nie podważa lądowania na Księżycu. Kolejne słowa astronauty brzmiały następująco:
Pieniądze to dobra rzecz. Jeśli chcesz kupować nowe rzeczy, nowe rakiety, zamiast robić to samo od nowa, będzie to kosztować więcej pieniędzy. Inne rzeczy też wymagają więcej pieniędzy. Więc osiągnąwszy to, czego chciał od nas prezydent, a potem to, co tysiące, miliony ludzi w Ameryce i miliony ludzi na całym świecie… Wiesz, kiedy jeździliśmy po świecie po powrocie, najbardziej fascynującą obserwacją były znaki z napisem „Zrobiliśmy to”. Nie tylko my. Ale my jako świat. Ludzie czuli, że są częścią tego, co jesteśmy w stanie zrobić. I to sprawiło, że czuliśmy się bardzo dobrze.
Staraliśmy się jak najdokładniej odtworzyć wypowiedź astronauty, więc tłumaczenie może zdawać się trochę chaotyczne. Jednak sposób, w jaki wypowiada się Buzz Aldrin, jest kluczowy, o czym więcej w następnej części tekstu.
Co wynika z odpowiedzi astronauty?
Szybko można się zorientować z drugiej części wypowiedzi Buzza Aldrina, że w żadnym razie nie próbował on podważać lądowania człowieka na Księżycu. Wspomina on o wypełnieniu misji, powrocie ze Srebrnego Globu i reakcji światowej opinii publicznej na to wydarzenie. Warto zwrócić uwagę, że 85-letni wówczas astronauta z racji swojego wieku miał liczne problemy z wypowiadaniem się. Obejrzenie całego wywiadu jasno wskazuje, że często gubił słowa i potrzebował dłuższych przerw na odpowiedzi, by zebrać myśli. Sposób wypowiedzi również był często nieprecyzyjny, a czasem bywał wręcz chaotyczny. Można porównać to do wywiadu z 2006 roku, gdzie wypowiadał się znacznie płynniej i dokładniej.
Z całego kontekstu dość jasno wynika, że pierwsza część wypowiedzi odnosi się do powrotu na Księżyc, a nie pierwszej misji na niego. Wspomniana wyżej nieprecyzyjność i zgubione wyrazy mogą w pierwszej chwili przyczynić się do innej interpretacji przytoczonych słów. Jednak słuchając dalszej części wywiadu, można łatwo wywnioskować, o co chodziło Buzzowi Aldrinowi. Astronauta zastanawia się również, czemu nie udało się doprowadzić do ponownego lądowania na satelicie Ziemi. Jako główny powód wymienia brak wystarczających funduszy.
Inne zmanipulowane wypowiedzi
Nie jest to pierwszy raz, gdy słowa wypowiedziane w wywiadzie przez Buzza Aldrina zostają zmanipulowane. Takie sytuacje miały miejsce kilkukrotnie również wcześniej. Jedną z nich były słowa, które padły podczas programu Conana O’Briena w 2000 roku. Odnosiły się one do tego, że nadawcy telewizyjni, nie mając dostępu do pełnej relacji na żywo, przedstawiali na antenie symulacje, aby wizualizować widzom, co się aktualnie dzieje. Zostało to wyrwane z kontekstu i przedstawione jako rzekomy dowód na to, że żadne nagrania z lądowania nie są autentyczne. Więcej na ten temat przeczytać można w artykule Reutersa.
Inna wypowiedź z 2015 roku również została mocno zmanipulowana. Padła ona podczas debaty Oxford Union. Buzz Aldrin stwierdził, że: „to się nigdy nie wydarzyło”. Jednak wbrew twierdzeniom teoretyków spiskowych słowa te nie dotyczyły lądowania na Księżycu. Zadane pytanie brzmiało: „co było najbardziej przerażającym momentem w trakcie podróży?”. Astronauta zaś stwierdził, że nie było takiej sytuacji, która byłaby szczególnie straszna podczas misji. Biorąc pod uwagę cały kontekst wypowiedzi, również w tym przypadku ciężko uznać, że Buzz Aldrin wypowiadał się na temat swojego lądowania na Księżycu. Więcej na ten temat przeczytać można w artykułach USA Today oraz PolitiFact.
Buzz Aldrin
Buzz Aldrin urodził się 20 stycznia 1930 roku w Montclair w stanie New Jersey jako Edwin Eugene Aldrin, jr. W latach 50. służył w Siłach Powietrznych USA. Walczył w wojnie koreańskiej, gdzie zaliczył dwa zestrzelenia wrogich maszyn. Uzyskał tytuł doktora w 1963 roku w dziedzinie astronautyki na Massachusetts Institute of Technology (MIT). W tym samym roku został wyselekcjonowany do programu kosmicznego NASA. W 1966 roku odbył jeden z pierwszych spacerów kosmicznych w ramach misji Gemini 12. 20 lipca 1969 roku, jako członek misji Apollo 11, wraz z Neilem Armstrongiem stał się jednym z dwóch pierwszych ludzi, którzy postawili stopę na Księżycu. Odszedł z NASA w 1971 roku, a z US Air Force rok później. Od tego czasu jest gorącym orędownikiem dalszej eksploracji kosmosu, a w szczególności misji na Marsa.
Podsumowanie
Teoria spiskowa twierdząca, że ludzie nigdy nie wylądowali na Księżycu, cieszy się popularnością od kilkudziesięciu lat. Również dzisiaj, w dobie mediów społecznościowych. Jej orędownicy szukają wszelkich sposobów, by udowodnić swoje tezy, nieraz uciekając się do manipulacji czy nawet kłamstwa. Wyrwane z kontekstu wypowiedzi Buzza Aldrina są właśnie elementem takich działań. Astronauta jako osoba w bardzo podeszłym wieku wypowiada się często nieprecyzyjnie lub gubi słowa, co ułatwia manipulowanie jego wypowiedziami. Jednak gdy przysłuchamy się całej odpowiedzi na zadane w wywiadzie pytanie, możemy jasno stwierdzić, że Buzz Aldrin nie podważał lądowania na Księżycu. Odnosiła się ona tylko do kwestii powrotu na Srebrny Glob oraz przyczyn, dla których do dzisiaj się to nie wydarzyło.
Źródła
Snopes: https://www.snopes.com/fact-check/moony-tunes/ oraz https://www.snopes.com/fact-check/buzz-aldrin-moon-admission/
Space Centre: https://www.spacecentre.nz/resources/faq/spaceflight/moon-hoax/buzz-admits.html
NASA: https://www.nasa.gov/content/national-space-council-users-advisory-group/membership_roster_b_aldrin/
Reuters: https://www.reuters.com/article/factcheck-buzzaldrin-moonlandingintervie-idUSL1N2US2G3
PolitiFact: https://www.politifact.com/factchecks/2022/oct/06/viral-image/aldrin-didnt-say-moon-landing-was-hoax/
