“Wybory korespondencyjne będą obowiązkowe: nie oddasz karty? Więzienie”. To chyba jeden z najpopularniejszych artykułów na temat głosowania korespondencyjnego, który ukazał się w Gazecie Wrocławskiej. Oto jego fragment:

Więzienie może grozić Polakom, którzy podczas ewentualnych wyborów prezydenckich przeprowadzanych korespondencyjnie nie zwrócą kart do głosowania. Taką karę przewiduje przygotowany przez PiS projekt ustawy. W poniedziałek wieczorem przyjął go Sejm.

Przypomnijmy, że w poniedziałek wieczorem, sejm przyjął przygotowaną przez PiS ustawę, która zakłada, że wybory będą przeprowadzone tylko korespondencyjnie.

Więzienie za niezwrócenie karty do głosowania? Ten zapis zmieniono

Cała kontrowersja wzięła się z projektu ustawy “o szczególnych zasadach przeprowadzenia wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r.”  zawartego w druku sejmowym nr. 328, gdzie mamy taki zapis:

Transkrypcja:

Kto niszczy, uszkadza, ukrywa, przerabia, podrabia lub kradnie kartę do głosowania – podlega karze pozbawienia wolności do lat 3

W takim przypadku faktycznie osobie, która nie zwróci karty do głosowania, groziłaby kara pozbawienia wolności do lat 3.

Opozycja protestuje, sejm zatwierdza poprawkę

Zapis o karaniu za ukrywanie karty spowodował wiele kontrowersji i protestów opozycji. Finalnie posłowie zgłosili poprawkę i zapis zmieniono. Teraz brzmi tak:

Transkrypcja:

1. Kto kradnie kartę do głosowania lub oświadczenie, o którym mowa w art. 3 ust. 3 pkt 5 – podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Tej samej karze podlega, kto umieszcza w nadawczej skrzynce pocztowej, o której mowa w art. 5 ust. 2, przerobioną lub podrobioną kartę do głosowania lub oświadczenie, o którym mowa w art. 3 ust. 3 pkt 5.

Zgodnie ze zmianami, karana ma być kradzież lub przerobienie karty do głosowania, lub oświadczenia. Usunięto zapis o uszkodzeniu, zniszczeniu i ukrywaniu.

Nieodesłanie karty do głosowania jako kradzież? To również nieprawda.

Portal Gazeta.pl napisał w swoim artykule, że:

Nie jest jasne, co ustawodawca ma na myśli pisząc o kradzieży. Być może również w tym przypadku karane będzie nieodesłanie karty, zatrzymanie jej lub zniszczenie.

Zapytaliśmy zaprzyjaźnionej prawniczki (dane osobowe dw. redakcji) o interpretację wątpliwości redaktorów Gazeta.pl. Potwierdziła nam, że w tym przypadku wszystko jest akurat jasne:

Kto kradnie kartę go głosowania lub oświadczenie (…)
Co jest kradzieżą karty do głosowania? Czy jeśli obywatel nie odda dostarczonej mu przez listonosza karty ( w domyśle nie zagłosuje) oznacza, że ją kradnie i może być narażony na sankcję w postaci kary pozbawienia wolności do lat 3? (tak zakłada to proponowany projekt)
Kradzież to przestępstwo przeciwko mieniu uregulowane w art. 278§1 kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Nie każda zatem czynność, która z pozoru wydaje się być kradzieżą może być tak zakwalifikowana. Jest kilka istotnych przesłanek o których należy wiedzieć, a które przesądzają o wypełnieniu przesłanek kradzieży:
– po pierwsze przedmiotem kradzieży jest cudza rzecz ruchoma – cudza, a co oznacza, że ma ona właściciela i jest nim inna osoba niż ta która dokonuje kradzieży, kradzieży można się bowiem dopuścić tylko w odniesieniu do rzeczy stanowiących czyjąś własność.
– po drugie rzeczy mogące być przedmiotem kradzieży muszą mieć wartość majątkową (wyrażalną w pieniądzu). Kradzież rzeczy o wartości do 500 zł stanowi wykroczenie z art. 119 kodeksu wykroczeń ( zagrożony karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny),
– po trzecie kradzież polega na zaborze czyli „wyjęciu” rzeczy spod władztwa właściciela lub posiadacza i przejęciu we własne władztwo sprawcy. Skutkiem kradzieży jest zmiana osoby władającej rzeczą
– wreszcie koniecznym elementem kradzieży jest działanie w celu przywłaszczenia. Sprawca, zabierając rzecz, chce ją przywłaszczyć, a zatem postąpić z nią jak właściciel. Istnienie tego celu oznacza, że kradzież rzeczy można popełnić tylko w zamiarze bezpośrednim.

Posługując się powyższym schematem, zbyt daleko idącym jest stwierdzenie by nie oddanie karty do głosowania (niezagłosowanie) było kradzieżą. W uproszczeniu działanie takie nie polega na zaborze cudzej rzeczy – nie zabieramy komuś karty do głosowania bo otrzymujemy ją od listonosza, (kodeks wyborczy nie stanowi także czyją własnością jest karta do głosowania- jest to dokument z wyborów w rozumieniu §8 kodeksu wyborczego); działaniu takiemu nie można przypisać objęcia karty we władztwo czy przywłaszczenia celem korzystania z niej jako właściciel- zwyczajnie bowiem nie chcemy zagłosować i być może nawet nie chcieliśmy by ktokolwiek dostarczał nam kartę do głosowania. Nie mamy celu w zaborze karty.
Kradzieżą karty do głosowania może być objęta natomiast sytuacja gdy zabierzemy ją przykładowo sąsiadowi, współdomownikowi (oczywiście przy jednoczesnym spełnieniu wyżej wymienionych przesłanek).

/źródło: ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny; ustawa z dnia 20 maja 1971 r .kodeks wykroczeń; ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy; Mozgawa Marek Kodeks karny- Komentarz 2020/

Lubelski poseł PiS, Przemysław Czarnek, w wypowiedzi dla Dziennika Wschodniego również tłumaczy, że nie chodzi o kradzież swojej karty:

To oczywiste, że nie chodzi o kradzież swojej karty, a o ewentualną kradzież karty np. sąsiada, współdomownika, czy kradzież jej listonoszowi. W żadnym wypadku nie wprowadzamy przymusu stuprocentowej frekwencji. Ktoś, kto otrzyma kartę do głosowania, będzie mógł ją oddać z głosem, ale nie musi, bo to przecież prawo, a nie obowiązek wyborczy

Podsumowanie

Projekt dotyczący głosowania korespondencyjnego trafił teraz do Senatu. Marszałek Senatu Tomasz Grodzki zapowiedział na konferencji prasowej, że izba prawdopodobnie wykorzysta przysługujące jej 30 dni na rozpatrzenie ustawy o powszechnym głosowaniu korespondencyjnym w wyborach prezydenckich. Możemy więc spodziewać się kolejnych poprawek.

Źródła

Druk 328: http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/F6895C4E66E2A7CBC12585420054B013/%24File/328.pdf
Poprawka do druku 328: http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/AF77C280BA19DCDFC1258542006BA5C8/%24File/328-002.pdf

ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny; ustawa z dnia 20 maja 1971 r .kodeks wykroczeń; ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy; Mozgawa Marek Kodeks karny- Komentarz 2020/