Katowicki oddział Wyborczej opublikował teksty, w których przed wyborami oraz tuż po nich przybliżał sylwetkę Grzegorza Płaczka (21 lipca oraz 17 października 2023). W obu przypadkach obecny poseł Konfederacji został błędnie opisany jako osoba posiadającą stopień naukowy doktora nauk ekonomicznych. Choć niektóre informacje udostępniane przez posła mogą faktycznie wywoływać wrażenie, że ukończył on studia doktoranckie, w rzeczywistości oficjalne rejestry stoją w sprzeczności z tym twierdzeniem. Brak stopnia naukowego doktora potwierdził również sam Grzegorz Płaczek w trakcie rozmowy z jednym z youtuberów.
Autorka tekstu skontaktowała się z katowickim oddziałem Wyborczej, jednak jej wiadomość pozostała bez odpowiedzi. Do czasu publikacji tego tekstu w żadnym z wymienionych artykułów nie wprowadzono korekty błędnych informacji. Stąd zdecydowaliśmy się na szczegółowe omówienie tej narracji na łamach naszego portalu.
Fałszywe informacje w artykułach Wyborczej
Zarówno artykuł Wyborczej z lipca, jak i październikowy zawierają identyczny fragment o brzmieniu:
Z zawodu jest przede wszystkim fotografem. Żyje m.in. z uwieczniania ślubów. To dla mnie codzienność i życiowa pasja – wyznał. Kandydat Konfederacji był wykładowcą w Akademii Nikona i ambasadorem tej marki. Ukończył też m.in. Szkołę Główną Handlową w Warszawie, ma doktorat z nauk ekonomicznych.
Jak Grzegorz Płaczek opisuje swoje wykształcenie?
W jaki sposób doszło do takiej pomyłki? Prawdopodobnie autor pierwszego z tekstów oparł się na informacjach, które Grzegorz Płaczek publikuje na swoich stronach internetowych (1, 2, 3). Natomiast autor drugiego tekstu najwyraźniej powielił ten fragment bez jego uprzedniej weryfikacji. CV opublikowane przez Grzegorza Płaczka w części „wykształcenie” zawiera punkt brzmiący „Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Studia Doktoranckie Nauk Ekonomicznych – Katedra Small Business’u”. Fragment ten może sugerować posiadanie stopnia naukowego doktora, jednak nie oznacza tego wprost. Dziennikarz najpewniej wyszedł z błędnego założenia, że kandydat na posła, nie wpisałby w rubryce „wykształcenie” studiów, których nie ukończył.
Poza niejednoznacznym wpisem na swoich stronach internetowych Grzegorz Płaczek chwalił się studiami doktoranckimi również w nagraniach na żywo. Przykładowo w transmisji z 30 września 2021 roku, mówiąc o swoim wykształceniu, użył zwrotu „Ja jestem po studiach doktoranckich na Szkole Głównej Handlowej”, co również mogło wprowadzić w błąd odbiorców w kwestii posiadanego wykształcenia.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że nie natrafiliśmy na źródło, w którym Grzegorz Płaczek przedstawiałby się wprost jako doktor nauk ekonomicznych. Biorąc pod uwagę, jak często podkreśla on swoje wykształcenie, byłoby to dość nietypowe zachowanie w sytuacji, gdyby faktycznie posiadał stopień naukowy doktora.
Grzegorz Płaczek nie posiada stopnia naukowego doktora
Informacje o osobach posiadających stopień naukowy doktora są publicznie dostępne. Ich weryfikację umożliwia Ogólnopolski wykaz osób, którym nadano stopień doktora lub doktora habilitowanego (POL-on) oraz baza Ludzie Nauki (Nauka Polska). W żadnym z tych źródeł nie znajdziemy jednak informacji świadczących o tym, jakoby Grzegorz Płaczek posiadał stopień naukowy doktora.
„Studia Doktoranckie Nauk Ekonomicznych – Katedra Small Business’u”
Rozważmy jeszcze ewentualność, że Grzegorz Płaczek jest w trakcie studiów doktoranckich. Po głębszej weryfikacji to założenie wydaje się być jednak błędne z dwóch powodów. Po pierwsze, Katedra Small Businessu, o której pisze poseł, 13 lat temu została przekształcona w Instytut Zarządzania Wartością (1, 2). Po drugie, prof. Andrzej Herman, który według Grzegorza Płaczka miał być promotorem jego pracy doktorskiej, nie żyje od 7 lat.
Co więcej, narracji o posiadaniu stopnia naukowego doktora przeczy również wypowiedź Grzegorza Płaczka, która padła w rozmowie z youtuberem Bogdanem Smolorzem. Płaczek mówi w niej, że prof. Herman „niemal namówił go do tego, by zacząć pisanie doktoratu”. Następnie twierdzi, że „rozpoczął cały ten proces, ale jest to jeden z tych elementów, który w jego życiorysie nie jest zamknięty”, przyznając ostatecznie, że nigdy nie obronił pracy doktorskiej.
Podsumowanie
Mimo iż niektóre informacje udostępniane przez samego posła mogą tworzyć wrażenie, że posiada on stopień naukowy doktora, w rzeczywistości tak nie jest. Weryfikacja tej informacji nie jest skomplikowaną czynnością i wymaga wprowadzenia nazwiska do jednej z dwóch publicznie dostępnych baz. Trudno wymagać od przeciętnego czytelnika, by każdorazowo weryfikował wykształcenie osoby, o której czyta. Powinno się jednak tego wymagać od dziennikarza przygotowującego opis sylwetki kandydata na posła. Natomiast gdy mamy do czynienia z osobą, która znana jest z rozpowszechniania dezinformacji, jak w powyższym przypadku, wzmożona czujność jest wręcz koniecznością.
Dla osób chcących zweryfikować osiągnięcia lub kwalifikacje ekspertów przydatna może się okazać poniższa grafika. Znajdziecie na niej przykłady innych baz danych, w których sprawdzicie m.in. dokonania naukowe konkretnych osób czy posiadanie prawa do wykonywania zawodu lekarza.
Źródła
POL-on: https://polon.nauka.gov.pl/opi/aa/drh/zestawienie
Nauka Polska: https://nauka-polska.pl/
SGH: https://www.sgh.waw.pl/wladze-uczelni/dr-hab-andrzej-herman-prof-nadzw
SGH: https://web.archive.org/web/20100614095214/http://www.sgh.waw.pl/uczelnia/struktura/kolegia
SGH: https://web.archive.org/web/20100804231150/http://www.sgh.waw.pl/uczelnia/struktura/kolegia
Biblioteka Nauki: https://bibliotekanauki.pl/articles/937873