W ostatnim czasie w mediach społecznościowych dużą popularnością cieszy się analiza, która miała wykazać wzrost o 84% częstości zgonów sercowych wśród mężczyzn w wieku 18-39 lat w ciągu 28 dni po szczepieniu mRNA. Została ona upubliczniona przez Josepha Ladapo – naczelnego lekarza stanu Floryda. Na jej podstawie Departament Zdrowia Florydy wydał wytyczne odradzające podawanie szczepionek mRNA mężczyznom. Dokument jest anonimowy, nie przeszedł procesu recenzji naukowej i zawiera liczne błędy, przez co wnioski wyciągnięte na jego podstawie nie są wiarygodne.
Informacja opublikowana pierwotnie przez Josepha Ladapo była powielona m.in. przez Pawła Basiukiewicza, Ordo Medicus czy dr. Piotra Witczaka. Można było o niej przeczytać również na portalu LegaArtis, w artykule przypominającym proste tłumaczenie maszynowe.
Wiarygodność analizy
Dokument określony przez Ladapo “analizą” nie jest publikacją naukową. Nie został opublikowany w czasopiśmie naukowym, co znaczy, że najprawdopodobniej nie został też poddany procesowi recenzji (o ocenie wartości pracy naukowej można przeczytać w naszym wcześniejszym artykule). Na dokumencie brak również oficjalnych oznaczeń Departamentu Zdrowia Florydy oraz nazwisk autorów i ich afiliacji. Nie jest więc do końca jasne, kto poza Ladapo odpowiada za tę publikację.
Dr Deepti Gurdasani, epidemiolożka kliniczna, w swoim tweecie zwraca uwagę, iż autorzy twierdzą, że wzięli pod uwagę wszystkie przyczyny zgonów naturalnych i zgony sercowe, jednak w rzeczywistości całkowicie wykluczyli zgony związane z COVID-19. Gurdasani zauważa też, że w swoim zestawieniu wzięli pod uwagę wszystkie zgony, które wystąpiły do 28 dni po podaniu szczepienia, i potraktowali je jako zgony poszczepienne, po czym porównali je z prawdopodobieństwem śmierci w okresie powyżej 28 dnia, czyli w okresie, w którym dane osoby już nie żyją. Ze względu na to, że zmarli nie mogą umrzeć ponownie, to porównanie jest co najmniej zastanawiające.
Dr Kristen Panthagani, rezydentka Yale New Haven Hospital, zwróciła dodatkowo uwagę, że ktokolwiek popełnił tę analizę, użył konkretnych kodów Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10), dokładnie kodów od 130 do 152 oznaczających “inne choroby serca” (patrz strona 319). Pod tę kategorię podpada nie tylko zapalenie mięścia sercowego (kod 140 i 141), ale i np. niedomykalność zastawki mitralnej, kardiomiopatia alkoholowa, ale przede wszystkim – zatrzymanie akcji serca, które może towarzyszyć chorobie z sercem niezwiązanej i wpisywane jest często w kartach zgonów osób zmarłych śmiercią naturalną i z niewyjaśnionych przyczyn. Aby odrzucić niepowiązane przypadki, wystarczyłoby zestawić karty zgonu z dokumentacją medyczną pacjenta. Tego jednak autorzy dokumentu nie zrobili, do czego sami się przyznali, pisząc:
This study cannot determine the causative nature of a participant’s death. We used death certificate data and not medical records. COVID testing status was unknown for those who did not die of/with COVID. Cardiac-related deaths were ascertained if an ACME code of 13o-152 were on their death certificate, thus, the underlying cause of death may not be cardiac-related.
Tłumaczenie:
To badanie nie może określić przyczynowego charakteru śmierci uczestnika. Korzystaliśmy z danych zawartych w aktach zgonu, a nie w dokumentacji medycznej. Wynik testu na COVID był nieznany dla tych, którzy nie umarli na/z COVID. Zgony związane z sercem zostały stwierdzone, jeśli kod ACME I3-I52 znajdował się na ich świadectwie zgonu, dlatego podstawowa przyczyna śmierci może nie być związana z sercem“.
Dr Panthaganii zauważa dodatkowo, że do badania nie włączono osób, które miały udokumentowaną infekcję COVID-19, co wskazuje na to, że wbrew temu, co pisali, mieli dostęp do dokumentacji medycznej.
Jeśli chodzi o ograniczenia badania, warto wspomnieć, że sam dokument ma 8 stron, przy czym ostatnia zawiera źródła, a 3 z nich zajmuje tabela z wynikami. Z pozostałych czterech aż jedną stronę zajmują ograniczenia badania. W części tej, poza wyżej cytowanym fragmentem, autorzy przyznają między innymi, że grupa badawcza była bardzo mała. Wreszcie należy zauważyć, że gdy przeprowadza się ocenę ryzyka związanego ze szczepieniem, powinno się porównać ryzyko związane ze szczepionką z ryzykiem, które niesie ze sobą choroba, przed którą ona chroni. Tego również nie uwzględniono w tej analizie.
Brak procesu recenzenckiego, liczne błędy wskazane przez ekspertów i ekspertki oraz anonimowość autorów sprawiają, że wyniki należy uznać za niewiarygodne i nie powinny one służyć za podstawę do wydawania rekomendacji.
Zapalenie mięśnia sercowego
Ryzyko zapalenia mięśnia sercowego po podaniu szczepionki mRNA faktycznie występuje, ale jest bardzo niskie. Wątek ten poruszaliśmy już w grudniu 2021 roku. Dotyczy ono głównie mężczyzn poniżej 30 roku życia i jeśli już do niego dojdzie, prawie zawsze daje łagodne objawy oraz szybko przemija. Wiadomo też, że ryzyko zapalenia mięśnia sercowego u osób zakażonych SARS-CoV-2 jest od 16 do 18 razy większe niż u osób zdrowych oraz od 6 do 34 razy większe niż po podaniu szczepionki mRNA.
Ujawnione wcześniejsze wersje dokumentu
7 kwietnia 2023 r. florydzka redakcja Tampa Bay Times ujawniła pięć wcześniejszych wersji dokumentu uzyskanych w trybie dostępu do informacji publicznej. Z ich analizy wynika, że z badania usunięto kluczowe fragmenty, które przedstawiały całkowicie odmienne wyniki niż ostatecznie opublikowana wersja. Szczegółowe omówienie poprawek zamieściła na swoim blogu wspomniana wyżej dr Kristen Panthagani.
W pierwszej wersji we wnioskach znajdziemy informacje o braku związku pomiędzy szczepieniem a zwiększonym ryzykiem zgonu. Nie znaleziono go dla żadnej grupy wiekowej.
Brak uwzględnienia ryzyka związanego z zakażeniem SARS-CoV-2 był jednym z najczęściej krytykowanych czynników. Okazuje się jednak, że autorzy pierwotnie przeprowadzili taką analizę, jednak nie umieścili jej w ostatecznej wersji raportu. Znalazła się ona w drugiej wersji dokumentu. Wynika z niej, że ryzyko zgonu w wyniku COVID-19 znacznie przewyższa ryzyko zgonu po zaszczepieniu we wszystkich grupach wiekowych. W kolejnych wersjach analiza ta została usunięta.
W kolejnych wersjach dodano analizę wrażliwości uwzględniającą fakt, że szczepionki mRNA są szczepionkami dwudawkowymi. Po ich zastosowaniu zwiększone ryzyko śmierci sercowej po szczepieniu mRNA całkowicie znika. Tę analizę również usunięto z ostatecznej wersji dokumentu.
Epidemiolog i biostatystyk, prof. Matt Hitchings z Uniwersytetu Florydy, przypuszcza, że fragmenty analizy zostały pominięte, ponieważ nie pasowały do narracji, którą chciał forsować Ladapo. Z kolei Katrine Wallace, epidemiolożka z Uniwersytetu Illinois w Chicago, skonkludowała te doniesienia, mówiąc, że władze odmówiły mieszkańcom Florydy informacji potrzebnych do podjęcia świadomej decyzji w sprawie szczepionki.
Joseph Ladapo
Joseph Ladapo nie jest specjalistą chorób zakaźnych, ale zyskał rozgłos po napisaniu kilku felietonów w Wall Street Journal podważających bezpieczeństwo szczepień przeciw COVID-19 oraz zasadność noszenia masek. Kontrowersje wywołała sytuacja, gdy Ladapo odmówił założenia maski w trakcie spotkania z senatorką, która chorowała na raka piersi. Jego teksty przyciągnęły uwagę gubernatora Florydy Rona DeSantisa (Partia Republikańska), który w 2021 roku zaoferował mu nadzorowanie Departamentu Zdrowia Florydy.
Ladapo był też jednym z 20 pracowników służby zdrowia, którzy podpisali petycję do FDA przeciwko szybkiemu zatwierdzeniu szczepionek Pfizera i Moderny. Sprzeciwiał się również szczepieniu dzieci przeciw COVID-19, wywołując tym oburzenie m.in. American Academy of Pediatrics. Departament Zdrowia Florydy opowiadał się również przeciwko zamawianiu w przedsprzedaży szczepionek dla dzieci po tym, jak FDA wydała nadzwyczajne pozwolenie na ich stosowanie u dzieci poniżej 5 roku życia. Floryda była ostatecznie jedynym stanem, który nie zamówił ich wcześniej.
Ladapo jest też członkiem prawicowej, antyszczepionkowej organizacji America’s Frontline Doctors. Organizacja ta propagowała m.in. niesprawdzone terapie i dezinformowała w kwestii szczepień. Jej założycielka, Simone Gold, została aresztowana na 2 miesiące w trakcie ataku na Kapitol 6 stycznia 2021 roku.
Podsumowanie
Dokument udostępniony przez Josepha Ladapo nie jest publikacją naukową, zawiera liczne błędy metodyczne, a sami autorzy, pozostający anonimowi, podkreślają, że nie wskazuje on przyczyn zgonu, które w rzeczywistości mogą nie być związane z sercem. Dodatkowo mała liczebność grupy badawczej nie pozwala na wyciągnięcie tak stanowczych wniosków. Z uwagi na wymienione błędy i ograniczenia, wnioski płynące z tej analizy nie mogą być uznane za wiarygodne.
Ryzyko zapalenia mięśnia sercowego u osób zakażonych SARS-CoV-2 jest od 16 do 18 razy wyższe niż u osób zdrowych oraz od 6 do 34 razy wyższe niż po podaniu szczepionki mRNA. Po przeprowadzeniu oceny korzyści i ryzyka CDC uznała, że korzyści ze szczepienia przewyższają potencjalne ryzyko z nim związane.
Najlepszym podsumowaniem całej sytuacji jest komentarz wspomnianej wcześniej Dr Deepti Gurdasani:
Chcę powiedzieć bardzo wyraźnie – uważam, że niepożądane odczyny poszczepienne występują, i uważam, że należy je zrozumieć, zbadać i leczyć. Ale ten artykuł nie jest o NOPach – to tylko pseudonauka. Korzyści ze szczepionek na poziomie populacji znacznie przewyższają ryzyko. Nie chodzi o to, aby umniejszać cierpienie osób, które doznały NOPa. Zasługują one, aby być wysłuchanymi, zbadanymi i leczonymi. Ale posty takie jak ten nie oddają im sprawiedliwości – sprawiają, że jeszcze trudniej im uzyskać wsparcie czy opiekę, a także znaleźć osoby, które im uwierzą.
Źródła
Dr Deepti Gurdasani: https://twitter.com/dgurdasani1/status/1578894014132408320
Dr Kristen Panthagani: https://twitter.com/kmpanthagani/status/1578921562761465857
ICD-10: https://stat.gov.pl/Klasyfikacje/doc/icd10/pdf/ICD10TomI.pdf
CDC: https://www.cdc.gov/vaccines/acip/meetings/downloads/slides-2021-08-30/06-COVID-Rosenblum-508.pdf
The Washington Post: https://www.washingtonpost.com/health/2022/10/11/florida-surgeon-general-ladapo-covid-vaccines/
Science: https://www.science.org/doi/10.1126/science.adf3072
The BMJ: https://www.bmj.com/content/bmj/376/bmj.o622.full.pdf
Politico: https://www.politico.com/news/2022/06/15/floridas-skips-ordering-covid-19-kids-vaccines-00040071
Factcheck.org: https://www.factcheck.org/2020/07/in-viral-video-doctor-falsely-touts-hydroxychloroquine-as-covid-19-cure/
Factcheck.org: https://www.factcheck.org/2021/02/scicheck-video-uses-bogus-claims-to-stoke-race-based-fears-of-covid-19-vaccine/
Dr Kristen Panthagani: https://youcanknowthings.com/2023/04/10/previous-drafts-of-floridas-vaccine-analysis-tell-a-very-different-story/
