Uważamy, że w epoce rewolucji cyfrowej i w dobie społeczeństwa informacyjnego fałszywe informacje są szczególnie szkodliwe. Fake newsy służą wyłącznie osobom, które je tworzą. Niezależnie czy powstają z chęci zysku, w celach politycznych lub ideologicznych, zwykle są po prostu środkiem do osiągnięcia pewnego celu. Uważamy, że posługując się fałszem nie da się prowadzić merytorycznej dyskusji ani wprowadzać mądrych zmian. Społeczeństwo ma prawo do obiektywnych i rzetelnych informacji, na podstawie których każdy samodzielnie będzie mógł podejmować racjonalne decyzje.

Jakie tematy sprawdzamy i jak je dobieramy?

Tematy, które możemy poruszyć muszą spełniać kilka warunków:

• Muszą być obiektywnie weryfikowalne na podstawie dostępnych źródeł. Nie możemy potwierdzić ani podważyć przypuszczeń, zasłyszanych plotek ani całkowicie wymyślonych historii. Jeśli jakiś temat sprowadza się jedynie do kwestii przyjęcia go na wiarę – nie jesteśmy w stanie merytorycznie go ocenić.
• Muszą być popularne, lub mieć potencjał do zdobycia znacznej popularności w internecie. Codziennie w sieci pojawiają się tysiące fałszywych informacji, z uwagi na ograniczone możliwości weryfikujemy jedynie te, które mogą dotrzeć do dużej grupy odbiorców.
• Muszą być związane z Polską i jak najbardziej aktualne. Działamy w polskiej sieci, nie poruszamy tematów, które nie są istotne lub popularne w naszym kraju. W dużej mierze bazujemy na zgłoszeniach od czytelników.
• Muszą być społecznie szkodliwe, lub wprowadzać w błąd bardzo wiele osób.
• Walczymy z dezinformacją, dlatego publikujemy głównie artykuły na temat fałszywych, lub częściowo fałszywych informacji. Czasami potwierdzamy wiadomości, co do których pojawiało się w internecie dużo wątpliwości.

Jak weryfikujemy informacje?

Informacje sprawdzamy w kilku krokach:

1. Sięgamy do źródła, próbujemy dotrzeć do osób lub instytucji, których bezpośrednio dotyczy dezinformacja, by uzyskać wyjaśnienie lub sprostowanie.
2. Bazujemy na rzetelnych źródłach pierwotnych, pozytywnie ocenionych pracach i badaniach naukowych oraz opiniach ekspertów. Wszystkie nasze źródła są publicznie dostępne i czytelnie oznaczone w każdym artykule, tak, by każdy samodzielnie mógł do nich sięgnąć.
3. W przypadkach wymagających ustalania miejsc, osób i czasu, opieramy się również na własnym wywiadzie jawnoźródłowym, docieramy do materiałów wideo, zajmujemy się geo oraz chronolokacją. Za każdym razem przedstawiamy pełną drogę do uzyskania informacji ze szczegółowym opisem wykorzystanych technik i przyjętą metodyką.
4. Każda analiza i artykuł są sprawdzane przez drugiego fact-checkera oraz redaktora naczelnego, by uniknąć pomyłek.
5. Nie przedstawiamy prywatnych opinii.
6. Aktualizujemy artykuły oraz słuchamy głosu czytelników. Jeśli ktoś udowodni nam błąd, dokonujemy korekt, lub zmieniamy ocenę informacji w sposób widoczny zaznaczając w którym miejscu doszło do pomyłki. Artykuły, w których dokonano korekt, można zobaczyć tutaj. Każda korekta jest umieszczona pod tezą i oceną w czerwonym, rzucającym się w oczy prostokącie.

System oceniania

Poniżej opisujemy nasze spektrum ocen. Zawsze staramy się być precyzyjni, dokładni i uczciwi. Jesteśmy otwarci na komentarze i sugestie.

Przykładowa teza i przykładowa ocena

Zwróćcie uwagę na sekcję „Teza”, która znajduje się nad oceną. Jest ona podsumowaniem informacji i to jej dotyczy ocena. Przykład:

Nasza ocena:

Prawda

To jest ocena tezy powyżej. Teza jest podsumowaniem weryfikowanej informacji.

Pełna lista ocen, których używamy, i ich definicji:

Nasza ocena:

Fałsz

Informacja niezgodna z faktycznym stanem wiedzy.

Nasza ocena:

Scam / Oszustwo

Informacja wprowadzająca w błąd i mająca na celu doprowadzenie odbiorcy do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem lub powierzenia danych osobowych.

Nasza ocena:

Manipulacja

Przekaz wykorzystujący często prawdziwe informacje, które zostały nagięte lub przeinaczone w celu udowodnienia swoich racji lub wpływania na cudze poglądy i zachowania.

Nasza ocena:

Satyra / Żart

Informacja przedstawiona jest w sposób abstrakcyjny, humorystyczny, mający na celu rozbawienie odbiorców lub krytykę czy ośmieszenie jakiegoś zjawiska, wydarzenia lub osoby.

Nasza ocena:

W większości fałsz

Główne elementy tezy są niezgodne z faktycznym stanem wiedzy, ale niektóre dodatkowe szczegóły dotyczące danej informacji mogą być prawdziwe.

Co jest fałszem?

Rozwinięcie oceny i wyjaśnienie które elementy tezy są fałszem.

Nasza ocena:

Prawda

Informacja zgodna z faktycznym stanem wiedzy

Nasza ocena:

W większości prawda

Główne elementy tezy są zgodne z faktycznym stanem wiedzy, ale niektóre dodatkowe szczegóły dotyczące danej informacji mogą być fałszywe.

Co jest prawdą?

Rozwinięcie oceny i wyjaśnienie które elementy tezy są prawdą.

Co jest fałszem?

Rozwinięcie oceny i wyjaśnienie które elementy tezy są fałszem.

Nasza ocena:

Nieweryfikowalne

Informacja której prawdziwości bądź fałszywości nie da się udowodnić

Nasza ocena:

Brak dowodów

Nie ma wystarczających dowodów, aby uznać daną tezę za prawdziwą bądź fałszywą.

Nasza ocena:

Raport

Zebranie i przedstawienie surowych danych/informacji w sposób czytelny i łatwy do zrozumienia - przedstawia sytuację, skłania do pytań.

Nasza ocena:

Analiza

Eksploracja i interpretacja danych w określonym kontekście - dostarcza spostrzeżeń.