W kontekście usterki w oczyszczalni Czajka i awaryjnego zrzutu ścieków do Wisły wiele zamieszania zrobiło w Internecie zdjęcie, przedstawiające zbieg Wisły i Narwi. Wielu komentujących sugerowało, iż brązowy kolor Wisły to właśnie płynące nią nieczystości.
W rzeczywistości jest to ciekawe, aczkolwiek zupełnie normalne zjawisko. W swoim biegu Wisła okresowo wypłukuje glinę i stąd między innymi pochodzi jej kolor. Udokumentowano to wielokrotnie na przestrzeni lat, pisze o tym również portal Rok Rzeki Wisły.
2010:
2015:
Charakterystyczna, długa linia mieszania, częściowo jest zasługą wartkiego nurtu rzek, a częściowo progu, który powstał tam z biegiem lat.
Próg widoczny przy niższym stanie Wisły:
Tego typu zjawiska występują nie tylko w Polsce, najbardziej znanym przykładem jest mieszanie się wód Amazonki i Rio Negro, które możecie obejrzeć na poniższym filmie.
Czasem w sprawdzaniu faktów pomocą służą proza i poezja, zwłaszcza z minionych wieków. Ciekawe zjawisko mieszania wód Narwi i Wisły znajdujemy już w 1901 roku w „Z biegiem Wisły. Obrazki o kraju” Chrząszczewskiej i Warnkówny (s.262):
Wody Narwi są ciemno-sinej barwy, bo w pochodzie swym przez lasy zabierają mnóstwo gnijących cząstek drzewnych. Barwę tę rzeka nawet po złączeniu się z Wisłą zachowuje przez czas długi. W jednem korycie, równo, jakby nożem odcięte płyną dwie smugi. Z lewej mętno – płowe fale Wisły — z prawej przejrzysto – zielonawa woda Narwi. A jaka jest naturalna przyczyna tego rozdziału wód ? Bardzo prosta: rzeka pędzi tak gwałtownie, że nawet płynąc w jednem korycie z Wisłą, długo swą siło zachowuje i wody w skupieniu trzyma. Przy ujściu rzeki, niby smok bajeczny, strzegący wejścia do zaczarowanego zamku, siadła potężna twierdza i całym szeregiem paszcz armatnich broni nieprzyjacielowi dostępu do kraju. Twierdza zwie się Nomo-Gieorgiewsk, dawniej Modlin;
Opisywał je też w 1903 roku Zygmunt Gloger w swojej książce „Dolinami rzek” (s.69). Poniżej fragment na temat Wisły i Narwi.
„Nigdzie chyba nie łączą się z sobą dwie rzeki o tak zupełnie odmiennych dwóch barwach wody jak Wisła i Narew. Wobec białawej Wisły, Narew można nazwać z Klonowiczem „czarnymi wirami”. Właściwie nie ma w wodzie Narwi nic czarnego, a tylko największa przeźroczystość z lekkim odcieniem siności fal na dnie czarnym. Wisła zaś ma kolor białawy z tego powodu, że zarówno jak San, przy znacznie większej bystrości swoich nurtów, unosi cząstki miałkiej jasnej gliny, po której pokładach w wielu miejscach przepływa. Sienkiewicz powiada, że w Ameryce jest dużo rzek z taką barwą jak narwiana, które tam krajowcy czarnymi wodami nazywają. Kto chciał by sobie wyobrazić w miniaturze sam proces fizyczny zetknięcia się dwóch nurtów odrębnej barwy, niech do szklanki herbaty doleje trochę mleka i nie zamieszawszy łyżeczką patrzy na proces połączenia się z sobą dwóch płynów odrębnych, które nie od razu zleją się w kolor jednostajny. Woda wiślana jak to mleko, przez czas długi przy zetknięciu z narwianą, faluje w głębi oddzielnie, zanim wreszcie nie zmoże tej ostatniej w dalszym wspólnym z nią biegu.”
O specyficznych kolorach wspomina również współczesna Glogerowi poetka Jadwiga Łuszczewska „Deotyma” w swoim wierszu „Rzeki wpadające do Wisły”:
„Nadchodzi Narew, cała upowita —
Narew tak dumna, że gdy Wisłę wita,
Zarzuca ciemny fałd opony swojej
Na modrą suknię, co spływa z królowej.(…)”
Podsumowanie
Brązowy kolor Wisły jest całkowicie naturalny, a mieszanie się jej wód z wodami Narwi jest znanym od lat, ciekawym zjawiskiem przyrodniczym. O ile zlewanie ścieków bezpośrednio do Wisły jest sytuacją absolutnie niedopuszczalną, nie możemy zaobserwować go tak łatwo na zdjęciach.
Źródła
Rok Rzeki Wisły: https://www.rokwisly.pl/sub-point/spotkanie-rzek/
Podlaska Biblioteka Cyfrowa: http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata?id=14005&from=publication
Exerim.pl: https://exerim.pl/jadwiga-luszczewska/rzeki-wpadajace-do-wisly
