Śmierć i pył. Teorie spiskowe dotyczące zamachów z 11 września. Część I: Poszukiwacze "Prawdy"

Dzień 11 września jest datą szczególną w historii Stanów Zjednoczonych. To swego rodzaju cezura czasowa, gdy międzynarodowy terroryzm splamił krwią amerykańską ziemię, zmieniając ten kraj na zawsze. Podążająca za tym wydarzeniem koncepcja Wojny z Terroryzmem (War on Terror) i wynikające z niej inwazje na Afganistan i Irak, miały niebagatelny wpływ na sytuację międzynarodową. Skutki tych działań odczuwalne są do dziś, czego doskonałym przykładem pozostaje niedawne wycofanie się wojsk USA z tego pierwszego kraju. Niniejsza seria artykułów skupi się na wyjaśnieniu najgłośniejszych teorii spiskowych związanych z zamachami z 11 września. W pierwszej części skupimy się na tym, skąd się wzięły i jak rozwijały się przez ostatnie 20 lat.

Nasza ocena:

Raport

Więcej o naszym systemie oceniania:

Jątrząca rana

Ataki z 11 września pozostają niezabliźnioną raną, która ciągle jątrzy i dzieli amerykański naród. Nie jest więc dziwne, że część osób nie jest w stanie uwierzyć w to, że terroryści tak po prostu mogli uderzyć w samo serce Stanów Zjednoczonych. Na bazie strachu, zagubienia, ignorancji i złości powstały liczne teorie spiskowe, które do dzisiaj krążą w umysłach wielu osób na całym świecie.

Z tego typu wydarzeniami, które swoim ogromem i ważkością mają wpływ na całe pokolenia, wiążą się próby ich poukładania i zrozumienia. Ludzie szukają prostych wyjaśnień dla bardzo skomplikowanych zagadnień. Niestety, zazwyczaj nie jest to możliwe. W takich sytuacjach, w wyniku silnego nagromadzenia emocji szuka się jakichkolwiek odpowiedzi. Mają być jasne i klarowne, a nie trudne i zawiłe. Niuanse przestają być ważne, a kontekst ucieka na drugi plan. Poczucie przytłoczenia i własnej bezsilności żąda od naszych umysłów łatwych do przyswojenia informacji, które w sposób nieskomplikowany wyjaśnią nam złożone i tragiczne zjawiska. Ostatecznie, wbrew wszelkim deklaracjom i próbom analizy samych wydarzeń, tak naprawdę chcemy otrzymać odpowiedź na jedno pytanie: dlaczego?

Good Morning America!

„Jest za cicho”, takimi żartobliwymi słowami prognozę pogody zakończył Mark McEwen, podczas wyświetlanego na antenie CBS programu porannego The Early Show. Była 8:31, czasu EDT. Za 15 minut życie całego kraju miało się zmienić na zawsze.

O 8:46:30 w północną wieżę (WTC 1) kompleksu World Trade Center uderza samolot pasażerski, wywołując potężną eksplozję i ogromny pożar. Czarny dym unosi się nad Manhattanem i widoczny jest z odległości wielu kilometrów. Akcja ratownicza rozpoczyna się niemal natychmiast, choć szanse na uratowanie osób znajdujących się powyżej punktu uderzenia są niewielkie.

Teorie spiskowe dotyczące zamachów z 11 września — Widok płonących wież WTC z kosmosu. Źródło: NASA

O 9:02:59 w południową wieżę (WTC 2) uderza drugi samolot, tym razem niżej, niż w pierwszy budynek. Po raz kolejny potężna eksplozja wstrząsa okolicą, a pożar zaczyna swój taniec zniszczenia. W tym momencie wszyscy już wiedzą, że to zdarzenie to nie zwykły wypadek.

Ponad pół godziny później, kolejny samolot uderza w Pentagon. Kryzys zaczyna jeszcze bardziej narastać. W końcu, 3 minuty po godzinie 10 w Pensylwanii rozbija się Lot 93. Dzięki bohaterstwu pasażerów nie dotarł on do celu, którym najprawdopodobniej był Biały Dom lub Kapitol.

Mimo tego, że WTC 2 zostało uderzone jako drugie, to niecałą godzinę po ataku, budynek zawala się jako pierwszy. Pół godziny później również północna wieża zamienia się w stertę gruzu i poskręcanej stali. Żniwo śmierci jest przerażające. We wszystkich atakach zginęło 2,977 ofiar oraz 19 terrorystów. Świadkowie tych wydarzeń nie zapomną ich do końca swoich dni.

Rodziny szukają odpowiedzi

Z początku osobami, które szukały odpowiedzi na trudne pytania były przede wszystkim rodziny ofiar. Zrozumienie dlaczego procedury NORAD i FAA zawiodły i jak amerykańskie służby mogły dopuścić do ataku o takich rozmiarach, dałoby rodzinom poszkodowanych chociaż minimalne poczucie wypełnienia pustki, jaka pozostała po ich najbliższych. Podobnie było z resztą Amerykanów, którzy czuli się zagrożeni i nie wiedzieli, czego mają się spodziewać w następstwie zamachów.

Dlatego też rodziny ofiar zaczęły się organizować, by wymusić na władzach odpowiednie działania. Jednym z takich ugrupowań było Family Steering Committee, które bardzo intensywnie walczyło o powołanie komisji w sprawie zamachów. Początkowo administracja George’a W. Busha nie była chętna do podjęcia działań w tym kierunku. Ostatecznie jednak, 27 listopada 2002 roku została powołana Narodowa Komisja ds. Ataków Terrorystycznych na Stany Zjednoczone. Wokół niej pojawiło się kilka kontrowersji, między innymi Henry Kissinger oraz George Mitchell, którzy zrezygnowali z uczestnictwa w niej ze względu na konflikt interesów. 22 lipca 2004 został opublikowany raport Komisji 9/11. Wskazywał on głównie na niedostateczną koordynację działań FBI i CIA oraz ignorowanie ostrzeżeń o ataku przez amerykańskie służby.

Drugim ważnym dokumentem, kluczowym w zrozumieniu wydarzeń z 11.09 były raporty Narodowego Instytutu Standaryzacji i Technologii (NIST) z 2005 (dotyczył WTC 1 i WTC 2) oraz z 2008 (dotyczył WTC 7). Skupiały się one na sprawach technicznych, a przede wszystkim przyczynach zawalenia się budynków. Znalazły się w nich również zalecenia dotyczące konstrukcji czy ochrony przeciwpożarowej wieżowców. Jako przyczyny zawalenia się budynków raporty podały rozległe pożary oraz naruszenie konstrukcji budynków przez czynniki zewnętrzne: uderzenia samolotów (WTC 1 i WTC 2) i spadające odłamki (WTC 7).

Nie wszyscy jednak wierzyli w treść raportów i opis wydarzeń jaki został w nich przedstawiony.

The Truthers

Z chaosu informacyjnego powstałego po zamachach na World Trade Center wyłoniła się grupa ludzi, która nie wierzyła w oficjalne wyjaśnienia. Niemal natychmiast zaczęły pojawiać się osoby szerzące teorie spiskowe. Zaledwie rok po atakach, w USA odbyły się pierwsze marsze protestacyjne pod hasłem: „Bush to zrobił!”. Od początku wiele osób wierzyło w to, że to właśnie prezydent Stanów Zjednoczonych, jego gabinet oraz służby stały za tymi wydarzeniami. Część z tych ruchów wyrosła na tragedii rodzin ofiar, które próbowały znaleźć odpowiedzi na podstawowe pytania. Jednak tam, gdzie pytania poszkodowanych się kończyły, tam pytania i hipotezy zwolenników teorii spiskowych dopiero się zaczynały. Ruch wokół poszukiwania „prawdy” był na tyle atrakcyjny, że również wiele rodzin ofiar postanowiło się w niego zaangażować. Osoby te nazywają siebie mianem „Truthers”.

Fałszywa flaga

Już niedługo po zamachach zaczęły pojawiać się pierwsze hipotezy podważające oficjalny przebieg wydarzeń. W 2002 roku francuski dziennikarz, Thierry Meyssan wydał swoją książkę „9/11: The Big Lie„, w której twierdził, że zamachy na WTC były operacją pod fałszywą flagą. W 2004 roku pojawiły się książki Davida Ray’a Griffina, jednego z pierwszych prominentnych teoretyków spiskowych związanych z ruchem Truthers. Były to pozycje: „The New Pearl Harbor” oraz „The 9/11 Commission Report: Omissions and Distortions„. Jego wnioski były podobne do tych Meyssana. To rząd USA miał stać za przeprowadzeniem ataków na Nowy Jork. Książki te jednak były jedynie wierzchołkiem góry lodowej, a wzrastająca popularność Internetu miała tylko rozpędzić cały ruch jeszcze bardziej.

Rok 2005 przyniósł wzrastającym teoriom spiskowym potężny powiew wiatru w żagle. Wówczas to miała premierę pierwsza wersja filmu dokumentalnego „Loose Change„. Wyprodukowany przez trójkę młodych ludzi, z niewielkim budżetem dokument stał się hitem w raczkującej jeszcze społeczności internetowej. W rok rozszedł się w 150 000 fizycznych egzemplarzy, a do tego doliczyć należy miliony pobrań z sieci. Do dzisiaj film doczekał się siedmiu wersji oraz 100 milionów widzów (według ocen samego reżysera). Łatwiejszy do przyswojenia, niż kilkuset stronicowe książki, stał się punktem wejścia i oknem na teorie spiskowe dla wielu osób.

Kontrolowane wyburzenie

Hipoteza o kontrolowanym wyburzeniu bliźniaczych wież stała się niezwykle popularna na przełomie 2005 i 2006 roku. Wtedy Steven E. Jones, profesor fizyki na Brigham Young University opublikował swój artykuł „Why Indeed Did the WTC Buildings Collapse?„. Dowodził w nim, że budynki zawaliły się w wyniku kontrolowanego wyburzenia przy pomocy nano termitu. Był to doskonały materiał dla teoretyków spiskowych, gdyż został utworzony przez doświadczonego naukowca (mimo braku publikacji w renomowanym czasopiśmie naukowym). Dokument stał się flagowym dowodem na „prawdę” o zamachach na WTC. Sam fizyk zyskał ogromną popularność w wyniku występu na antenie MSNBC, jednej z głównych amerykańskich stacji telewizyjnych. Miał wówczas okazję przedstawić swoje hipotezy milionom widzów w trakcie programu prowadzonego przez Tuckera Carlsona. W wyniku swoich działań, w 2006 roku profesor Jones został przymusowo wysłany przez zatrudniającą go uczelnię na płatny urlop. Kilka tygodni później zdecydował się opuścić Brigham Young University i zakończyć swoją pracę w tej placówce.

Później, wraz z Jamesem H. Fetzerem (znanym między innymi z negowania Holocaustu) założył grupę Scholars for 9/11 Truth, która miała zrzeszać naukowców i uczonych w walce o „prawdę” na temat zamachów. W 2006 roku członkowie tej organizacji przeszli do Scholars for 9/11 Truth & Justice, gdzie znajdował się między innymi wspomniany już wcześniej David Ray Griffin.

Czubek góry lodowej

Teorie spiskowe dotyczące zamachów z 11 września są bardzo popularne do dzisiaj. Badanie z 2016, przeprowadzone na Chapman University pokazuje, że ponad połowa Amerykanów wierzy w to, że rząd ukrywa informacje o atakach na WTC. Kwestia ta znajduje się na pierwszym miejscu wyprzedzając o 5 punktów procentowych zabójstwo Johna F. Kennedy’ego. Oznacza to, że temat jest ciągle głęboko zakorzeniony w amerykańskim społeczeństwie. Dowodem może być tegoroczna, już 17. edycja „9/11 Truth Film Festival”. Teorie spiskowe dotyczące 11 września przeplatają się dzisiaj z ruchem QAnon czy grupami koronasceptyków.

Omówione w tym artykule przykłady teorii spiskowych dotyczących tamtych tragicznych wydarzeń to tylko czubek góry lodowej dezinformacji w sprawie 9/11. Działaczy Truthers tworzących różnego rodzaju materiały są tysiące. Nie da się oczywiście ukryć, że nie wszystkie pytania dotyczące wydarzeń z 11 września doczekały się satysfakcjonujących odpowiedzi. Kwestie finansowania terrorystów przez Arabię Saudyjską czy niejasne związki pakistańskich służb z Al-Ka’idą do dzisiaj budzą emocje. Być może otrzymamy więcej informacji, dzięki zarządzonemu przez Joe Bidena odtajnieniu dokumentów dotyczących zamachów na WTC. Na to będziemy musieli jednak poczekać kilka miesięcy. W tej chwili pozostaje nam tylko przyjrzenie się aktualnie krążącym teoriom spiskowym i wyjaśnienie ich zgodnie z najlepszą ekspercką wiedzą, o ile to tylko możliwe. W następnych częściach niniejszej serii skupimy się na konkretnych hipotezach: od przyczyn zawalenia się bliźniaczych wież, przez rakietowy atak na Pentagon, po reakcję obrony powietrznej USA.