Sprawa 17-letniego Kyle’a, który postrzelił trzy osoby (dwie z nich zmarły), podczas zamieszek w Kenoshy w Wisconsin, odbiła się szerokim echem również w Polsce.
Temat dostępu do broni palnej jest w Stanach Zjednoczonych sprawą bardzo polityczną, co niektórzy komentatorzy często błędnie implementują w naszej krajowej debacie publicznej.
Warto pamiętać, iż w Polsce prawo dostępu do broni palnej nie jest jeszcze sprawą polityczną, mimo iż jest on powszechny i niemal każda osoba, która ukończyła 21 lat, może uzyskać odpowiednie pozwolenie. Większość partii raczej marginalizuje ten temat (nie licząc Konfederacji, która jest zdecydowanie za liberalizacją dostępu do broni palnej). Jednakże z uwagi na postępującą polaryzację społeczeństwa i jego skłonność do popadania w skrajności, temat ten pojawia się na obu politycznych biegunach coraz częściej.
O sprawie Kyle’a pisały rozliczne polskie portale, bardzo często mijając się z prawdą i przedstawiając wydarzenia w sposób tendencyjny. Niektóre gloryfikowały nastolatka, sugerując iż wszelkie zarzuty są bezpodstawne, podczas gdy inne go potępiały, często wprost nazywając krwiożerczym mordercą. Królował tutaj Fakt.pl, zamieszczając artykuł pełen fałszywych informacji i nieścisłości.
Rittenhouse usłyszał prokuratorskie zarzuty morderstwa pierwszego stopnia z premedytacją, próby zabójstwa pierwszego stopnia, usiłowania zabójstwa oraz dwa zarzuty celowego stworzenia zagrożenia pierwszego stopnia. Przed sądem odpowie jak osoba dorosła.
Poniżej możecie zapoznać się z naszą analizą tych wydarzeń. Podjęliśmy jedynie próbę możliwie obiektywnego przedstawienia okoliczności, rozgraniczając obronę konieczną od pozostałych aspektów prawnych.
Czy Kyle Rittenhouse mógł legalnie posiadać i nosić broń w Kenoshy?
Zgodnie z prawem stanu Wisconsin Kyle jako osoba, która nie ukończyła 18 lat, nie mógł posiadać broni. Pojawiały się na ten temat rozmaite opinie, jednak wątpliwości nie pozostawia legislacja stanowa.
Jak czytamy:
Any person under 18 years of age who possesses or goes armed with a dangerous weapon is guilty of a Class A misdemeanor.
Tłumaczenie:
Każda osoba poniżej 18 roku życia, która posiada lub nosi broń jest winna wykroczenia klasy A
Od tego zapisu są dwa wyjątki: używanie broni pod nadzorem dorosłego podczas ćwiczeń w odpowiednim miejscu, lub polowania. Nie ma jednak żadnych wątpliwości, iż Kyle nie nosił broni podczas ćwiczeń ani nie polował. Na filmikach widać również, iż nie pozostawał cały czas pod nadzorem dorosłego.
Zwolennicy nastolatka powołują się na wypowiedzi adwokatów Kyle’a, którzy zapowiadali, iż będą starali się na różne sposoby udowodnić, iż ten posiadał broń legalnie.
Wiele kontrowersji wzbudził również zapis anglojęzycznej Wikipedii na ten temat. Możemy przeczytać, iż:
Furthermore, minors that are 16 years of age or older can openly carry long guns, provided they are not considered „short-barreled rifles” or „short-barreled shotguns” and are not otherwise prohibited from possession of firearms.
Tłumaczenie:
Ponadto, osoby powyżej 16 roku życia mogą otwarcie nosić broń długą jeśli ta nie jest uznana za SBR [karabinek z lufą krótszą niż 16 cali i w całości krótszy niż 26 cali, lub pistolet z lufą krótszą niż 16 cali i kolbą, przyp. Fakenews.pl] lub SBS [strzelba z lufą krótszą niż 18cali i w całosci krótsza niż 26 cali, przyp. Fakenews.pl] i nie nałożono na nie zakazu posiadania broni palnej.
Ostatecznie sąd przychylił się do argumentacji obrony i oddalił zarzut o nielegalne posiadanie broni, bazując właśnie na niemożności sklasyfikowania broni Rittenhouse’a jako SBR. Jak przyznał sędzia, przepisy stanowe są w tej kwestii na tyle nieprecyzyjne, że sam miał problem z podjęciem decyzji, nie powinno się zatem oczekiwać nieomylności od obywateli.
Skąd w takim razie Kyle Rittenhouse miał broń?
Wbrew plotkom Kyle, który mieszka ok. 40 min drogi od Kenoshy, nie przywiózł ze sobą broni. Otrzymał ją od znajomego rezydenta Wisconsin. Tym samym ten z początku popełnił przestępstwo użyczenia broni osobie nieletniej oraz ostatecznie poważniejsze przestępstwo użyczenia broni osobie nieletniej, która dzięki temu spowodowała czyjś uszczerbek na zdrowiu lub śmierć.
Czy Kyle Rittenhouse się bronił?
Tak, co do tego nie mamy żadnych wątpliwości. Jak widzimy w materiale tuż sprzed strzelaniny na ulicy, Kyle oddał pierwsze strzały do mężczyzny z zakrytą twarzą, który go gonił.
Jak ustalili internauci, był to Joseph Rosenbaum. Niezależnie od tego, co powiedzieli sobie wcześniej obaj panowie, widać wyraźnie iż to Rosenbaum atakuje uzbrojonego Rittenhouse’a, który ucieka tak długo jak może. Rosenbaum rzuca w Kyle’a również torbą o nieznanej zawartości.
Jak widać na nagraniu Rittenhouse po postrzeleniu Rosenbauma był wyraźnie zszokowany, dzwonił do znajomego mówiąc, że kogoś zastrzelił. Oddalił się dopiero, gdy na miejsce zdarzenia zaczęli zbiegać się demonstranci. Najprawdopodobniej uznał, iż zanim policja dotrze na miejsce, czeka go samosąd. Biegł ulicą w stronę policyjnego kordonu, jednak dogonił go tłum.
Dalsze wydarzenia widać na słynnym już nagraniu.
Pierwszy (wraz z innym mężczyzną, który szybko rezygnuje z konfrontacji) Rittenhouse’a dogania Anthony Huber. Gdy nastolatek się przewraca, Huber uderza go deskorolką i chwilę się z nim szarpie, po czym zostaje postrzelony w brzuch.
W tym czasie w stronę Rittenhouse’a biegnie Gaige Grosskreutz. Nastolatek po postrzeleniu Hubera siada i kieruje karabinek w stronę Grosskreutz’a. Ten natychmiast się zatrzymuje. Rittenhouse nie uznaje go zatem za zagrożenie i opuszcza lufę. Wtedy Grosskreutz, widząc swoją szansę, atakuje. Kyle jednak oddaje strzały, z których jeden trafia w łokieć Grosskreutza, wyłączając go z dalszej walki. Jak się okazuje, Grosskreutz był uzbrojony, jednak najprawdopodobniej nie zdążył strzelić.
Po całym zajściu Rittenhouse rusza w stronę policyjnego kordonu. Nieprawdą jest również, iż strzela w tym momencie do tłumu. Ciężko ustalić czy słychać strzały z jego broni, czy jest to inna strzelanina, lub dźwięk tłumionych zamieszek. Widać jednak, że gdy padają, Rittenhouse ma opuszczoną broń. Podnosi ją tylko na moment, ale wtedy nie słychać strzałów.
Otoczony przez agresywny tłum Rittenhouse miał wszelkie powody by się bronić.
Podsumowanie
Nie ma wątpliwości, iż Kyle Rittenhouse działał w obronie koniecznej. Nie jest prawdą, że taka obrona nie zachodzi, bo np. osobę z bronią zaatakowała osoba z deskorolką. Wtedy możemy mówić o ewentualnym przekroczeniu granic obrony koniecznej (co oceni sąd), jednak wciąż jest to obrona.
W świetle wszystkich dostępnych informacji i po analizie surowych materiałów wideo, stwierdzamy iż Rittenhouse został zaatakowany przez Rosenbauma, ucieczka okazała się nieskuteczna, miał więc prawo się bronić. Miał również pełne prawo uznać, iż agresywny tłum, który go dogonił, będzie próbował dokonać samosądu.
Bez komentarza pozostawiamy fakty czy obecność nastolatka w Kenoshy i jego przynależność do milicji były mądre i zasadne. Nie oceniamy też czy miała znaczenie ewentualna kryminalna przeszłość postrzelonych mężczyzn.
Źródła:
Legis Wisconsin: https://docs.legis.wisconsin.gov/statutes/statutes/948
Zdjęcie ilustracyjne: Lightburst, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
