Istnieje popularne przeświadczenie, że wapń jest skuteczny w ograniczaniu objawów skórnych alergii. Jego stosowanie w tym celu jest jednak kontrowersyjne. Do tej pory nie wyjaśniono możliwego mechanizmu działania, a także brakuje badań, które dostarczałaby jednoznacznych dowodów na korzyści związane z jego stosowaniem w przypadku alergii. Mimo to w Charakterystykach Produktów Leczniczych preparatów wapnia wprowadzanych do obrotu w Polsce widnieją zalecenia do stosowania ich jako leczenie wspomagające w chorobach alergicznych. Jednak według polskich i zagranicznych wytycznych w tym przypadku stosowanie wapnia nie jest leczeniem rekomendowanym.
Wapń jest makroelementem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odgrywa ważną rolę nie tylko w prawidłowym rozwoju układu kostnego, ale również w przewodnictwie nerwowo-mięśniowym oraz w procesach krzepnięcia i aktywacji wielu enzymów. Jego suplementacja jest wskazana w celu uzupełnienia niedoborów w ciąży, w trakcie karmienia piersią, w okresie intensywnego wzrastania, po złamaniach kości, a także w leczeniu krzywicy dzieci i osteoporozy dorosłych.
Jak zauważa alergolog dr n. med. Grażyna Durska, preparaty zawierające wapń są często reklamowane w mediach jako leki przeciwalergiczne. W rzeczywistości podawanie preparatów wapnia w terapii chorób alergicznych nie jest leczeniem rekomendowanym.
Brakuje rzetelnych dowodów naukowych, które uzasadniałyby stosowanie wapnia w chorobach alergicznych. W 2017 roku naukowcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego opublikowali wyniki badania przeprowadzonego na grupie 40 osób z alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa i/lub astmą. Przez 3 dni 3 razy dziennie otrzymywały one 1000 mg węglanu wapnia lub placebo. Reakcję skórną obserwowano tuż po podaniu preparatu oraz po 4 i 72 godzinach. W efekcie nie odnotowano różnicy w zmiejszeniu alergicznych reakcji skórnych pomiędzy grupą, która otrzymywała węglan wapnia, a grupą przyjmującą placebo.
Wcześniejsze doniesienia uzasadniały stosowanie wapnia w alergicznym nieżycie nosa. Autorzy polskiego badania sugerują jednak, że mogło to być efektem działania wapnia polegającym jedynie na ograniczeniu przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych.
W przypadku chorób alergicznych zalecane jest najczęściej stosowanie kortykosteroidów i leków przeciwhistaminowych. W Charakterystyce Produktu Leczniczego preparatów z wapniem znajdziemy często zalecenia do jego stosowania jako leczenia wspomagającego w chorobach alergicznych, jednak zarówno polskie, jak i zagraniczne wytyczne nie zawierają takich zaleceń. Co więcej, stosowanie wapnia może ograniczyć działanie leków stosowanych w leczeniu alergii (konretnie kortykosteroidów) poprzez zmniejszenie ich wchłaniania w jelitach.
Źródła:
Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/89720,czy-wapn-pomaga-w-leczeniu-alergii
Matysiak, K., Matuszewski, M., & Feleszko, W. (2017). Calcium preparations do not inhibit allergic reactions: a randomized controlled trial. Pol Arch Intern Med, 127, 582-588.
Anna Bodzenta‑Łukaszyk, Mateusz Łukaszyk: https://pamw.pl/en/node/4105/pdf
