19 maja portal TVP Info, powołując się na publikację agencji Reuters, zamieścił informację o ogniskach małpiej ospy w Europie. W tzw. leadzie napisano, że brytyjskie służby medyczne „apelują do homoseksualnych i biseksualnych mężczyzn, ponieważ istnieją dowody na możliwość transmisji w tych grupach”. Gazeta Wyborcza również podkreśliła w tytule artykułu, że „chorzy to głównie mężczyźni utrzymujący kontakty homoseksualne”, a portal Prawy.pl wprost napisał, że „małpia ospa jest przenoszona przez homoseksualistów”. W poniższym artykule wyjaśniamy, że orientacja seksualna nie ma większego znaczenia w transmisji tej choroby.
Agencja Reutersa o zakażeniach w Wielkiej Brytanii
Telewizja Polska w swoim artykule powołała się na publikację agencji Reuters z 18 maja. Tekst z leadu TVP Info pochodzi o dowodach na możliwość transmisji w grupach homoseksualnych i biseksualnych mężczyzn pochodzi z poniższego fragmentu.
Tłumaczenie:
Brytyjska Agencja Bezpieczeństwa Zdrowotnego poinformowała, że cztery z przypadków wykrytych w Wielkiej Brytanii same określiły się jako geje, osoby bi-seksualne lub inni mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami, dodając, że istnieją dowody wskazujące na możliwość transmisji w tej społeczności.
Zdanie to jest skrótem z wypowiedzi dr Susan Hopkins, głównego doradcy ds. medycznych w UK Health Security Agency (UKHSA), z 16 maja. Jak widzimy Reuters połączył zdanie o możliwych dowodach na transmisję małpiej ospy w społeczności, która rozpowszechnia się przez bliski kontakt, ze zdaniem o apelu do homo- i biseksualnych mężczyzn, aby zwracali uwagę na wszelkie nietypowe wysypki lub zmiany chorobowe i bezzwłocznie kontaktowali się z ośrodkami zdrowia seksualnego.
Tłumaczenie:
Dr Susan Hopkins, główny doradca medyczny UKHSA, powiedziała:
„Jest to rzadkie i niezwykłe zjawisko. UKHSA szybko bada źródło tych zakażeń, ponieważ dowody sugerują, że wirus małpiej ospy może być przenoszony w społeczności, rozprzestrzeniając się przez bliski kontakt.”
„W szczególności apelujemy do mężczyzn homo- i biseksualnych, aby zwracali uwagę na wszelkie nietypowe wysypki lub zmiany chorobowe i bezzwłocznie skontaktowali się z ośrodkiem zdrowia seksualnego.”
„Kontaktujemy się z wszystkimi potencjalnymi bliskimi kontaktami osób, u których wystąpiły przypadki zakażenia, aby zapewnić im informacje i porady zdrowotne.”
Postanowiliśmy wyjaśnić, co UKHSA ma na myśli pisząc o społeczności („the community”) w kontekście zdania o dowodach na rozpowszechnianie się wirusa poprzez bliski kontakt. Skontaktowaliśmy się w tej sprawie z biurem prasowym agencji zadając pytanie, czy poprzez słowo społeczność agencja ma na myśli konkretnie gejów i mężczyzn biseksualnych, czy ogół mieszkańców Wielkiej Brytanii. Poniżej publikujemy odpowiedź, z której wynika, że komunikat UKHSA dotyczył społeczności, która zakaziła się na terenie Wielkiej Brytanii, a nie na skutek podróży.
Tłumaczenie:
Nie, przez społeczność rozumie się przenoszenie choroby na terenie Wielkiej Brytanii, które nie ma związku z podróżami. W większości poprzednich przypadków istniały powiązania z krajami, w których choroba jest bardziej powszechna. Obecnie nie wiadomo, czy te ostatnie przypadki mają związek z niedawnymi podróżami, dlatego szybko sprawdzamy, gdzie i kiedy mogło dojść do przeniesienia choroby.
Dla stuprocentowej pewności potwierdziliśmy, że chodzi o każdego mieszkańca Wielkiej Brytanii, a nie o konkretną orientację seksualną.
Tłumaczenie:
Tak, transmisja społecznościowa oznacza każdego mieszkańca Wielkiej Brytanii – bez odwołania do podróżowania.
Wynika z tego, że agencja Reuters błędnie zrozumiała komunikat Brytyjskiej Agencji Bezpieczeństwa Zdrowotnego łącząc sposób rozprzestrzeniania się małpiej ospy (bliski kontakt) z apelem do homoseksualnych i biseksualnych mężczyzn. Zwróciliśmy się w tej sprawie do agencji Reuters, aby ustosunkowała się do swojego artykułu, na który powołał się kanał TVP Info Telewizji Polskiej.
Ogniska zakażeń małpią ospą
Jak czytamy na stronie WHO, małpia ospa to wirusowa choroba odzwierzęca (wirus przenoszony na ludzi ze zwierząt) z objawami bardzo podobnymi do tych, jakie występowały w przeszłości u pacjentów z ospą prawdziwą, chociaż klinicznie jest mniej dotkliwa. Nazwa pochodzi od pierwszego odkrycia wirusa u małp w duńskim laboratorium w 1958 roku. Pierwszy przypadek zakażenia człowieka zidentyfikowano u dziecka w Demokratycznej Republice Konga w 1970 roku.
Między 13 a 21 maja WHO potwierdziła 92 przypadki zakażeń w Europie, Ameryce Północnej i Australii. 19 maja prof. Kevin Fenton, dyrektor ds. Zdrowia Publicznego w Londynie, zaapelował szczególnie do gejów i biseksualistów, aby w przypadku zauważenia nietypowych zmian na skórze zgłaszali się do ośrodków zdrowia. W hiszpańskiej El Pais Elena Andradas, dyrektor generalna Departamentu Zdrowia w Madrycie, poinformowała, że 22 z pierwszych 23 przebadanych przypadków utrzymywało relacje intymne z innymi mężczyznami w ciągu ostatnich tygodni. Na tej podstawie wytworzyła się narracja, że małpia ospa to choroba przenoszona przez homoseksualne kontakty seksualne.
Czy chorobę przenoszą homoseksualiści?
Na pytanie co mogło być przyczyną zakażeń w tej społeczności odpowiedział agencji Associated Press dr David Heymann, wykładowca chorób zakaźnych w Londyńskiej Szkole Higieny i Medycyny Tropikalnej. Według naukowca wiodącą teorią wyjaśniającą rozprzestrzenianie się choroby było przenoszenie drogą płciową na imprezach w Hiszpanii (Pride) i Belgii (Darklands Festival).
Jak podkreśla Mike Skinner, wirusolog z Imperial College London, aktywność seksualna wiąże się z kontaktem intymnym, co powinno zwiększyć prawdopodobieństwo zakażenia małpią ospą, jednak jest ono niezależne od orientacji seksualnej i sposobu zakażenia.
Również Centers for Disease Control and Prevention (CDC), agencja wchodząca w skład Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej rządu Stanów Zjednoczonych, informuje, że
Każdy, bez względu na orientację seksualną, może przenosić ospę małpią poprzez kontakt z płynami ustrojowymi, ranami wywołanymi małpią ospą lub wspólnymi przedmiotami (takimi jak odzież i pościel), które zostały skażone płynami lub ranami osoby chorej na małpią ospę. Wirus małpiej ospy może również rozprzestrzeniać się między ludźmi drogą kropelkową, zwykle w bliskim otoczeniu, takim jak to samo gospodarstwo domowe lub placówka opieki zdrowotnej.
Doktor Daniel Cortez, pracujący w stowarzyszeniu PRISMA, zajmującym się różnorodnością afektywno-seksualną i płciową w nauce i technologii, zauważa, że wiadomości stygmatyzujące homoseksualnych mężczyzn „są zakotwiczone w tej samej narracji, co kryzys z AIDS w latach 80-tych”, a „stygma rodzi się z błędnej naturalizacji związku między zakażeniem a niektórymi grupami„.
Profesor Agnieszka Szuster-Ciesielska, specjalistka w dziedzinie wirusologii i immunologii w Katedrze Wirusologii i Immunologii Instytutu Nauk Biologicznych UMCS w Lublinie, również podkreśla, że do transmisji wirusa wystarczy bliski kontakt i przestrzega przed łączeniem zakażenia z konkretną grupą, w tym przypadku mężczyzn mających kontakty seksualne z innymi mężczyznami (MSM).
Podsumowanie
Wirus małpiej ospy nie przenosi się tylko w grupie homoseksualnych mężczyzn. Jak podkreślają wirusolodzy, zakazić mogą się wszyscy, bez względu na orientację seksualną, którzy mają kontakt z płynami ustrojowymi, ranami osób zakażonych lub drogą kropelkową w bliskim otoczeniu. Nadreprezentacja homoseksualistów w grupie zakażonych może wynikać z ognisk zakażeń, którymi były duże imprezy przeznaczone dla mężczyzn o tej orientacji seksualnej.
Źródła:
UKHSA: https://www.gov.uk/government/news/monkeypox-cases-confirmed-in-england-latest-updates
WHO: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2022-DON385
CDC: https://www.cdc.gov/media/releases/2022/s0518-monkeypox-case.html
Agnieszka Szuster-Ciesielska: https://twitter.com/AgnieszkaSzust3/status/1527542213592465409
