Od jakiegoś czasu w sieci krąży cytat, który rzekomo pochodzi z książki „Rok 1984” napisanej przez George’a Orwella. Pojawiał się on w wielu miejscach i był przekazywany zarówno w polskich social mediach, jak i zagranicznych. Miał rzekomo stanowić perfekcyjne odniesienie do obostrzeń związanych z pandemią SARS-CoV-2.
Cytat podbija social media
Słowa te były podawane już wielokrotnie na całym świecie. Zyskiwały setki reakcji i tysiące udostępnień. Możemy je znaleźć na przykład w języku hiszpańskim czy francuskim. We wszystkich przypadkach jako autora tych słów przedstawiano George’a Orwella.
Cytat również trafił do polskiego internetu i rozlał się po social mediach w wersji przetłumaczonej. W naszym kraju dodano nawet do niego ostatnie zdanie, którego nie było w wersjach obcojęzycznych. Cytat udostępnił między innymi Bartosz Bocheńczak, były kandydat na posła z ramienia Konfederacji Wolność i Niepodległość w 2019 roku. Tymi słowami posługiwały się również osoby zachęcające do udziału w antyszczepionkowych demonstracjach z grudnia zeszłego roku.
Na Twitterze rzekomy fragment książki brytyjskiego pisarza, także cieszył się nie lada popularnością. Był podawany dalej przez setki osób, przekonanych o jego prawdziwości.
George Orwell "Rok 1984" : "Wszystko, oprócz pracy było zakazane: spacery po ulicy, przyjemności, taniec, śpiew, spotkania towarzyskie. Wszystko było zakazane".
— Agnieszka Wolska (@agnieszkawolsk9) October 16, 2020
To nie Orwell
Niestety, w dziele brytyjskiego pisarza i publicysty próżno szukać takiego cytatu. Można sprawdzić to osobiście pod tym adresem. Jak podaje portal AFP Sprawdzam słowo „zakaz” występuje w polskim tłumaczeniu dwanaście razy. Jednak w podanym cytacie mamy do czynienia z imiesłowem przymiotnikowym biernym od czasownika „zakazać”, a ten w „Roku 1984” znajdziemy tylko w jednym zdaniu:
„Teraz zabierał się do pisania pamiętnika. Nie było to zakazane (nic nie było zakazane, gdyż wszelkie prawa dawno już zniesiono), ale nie wątpił, że jeśli go nakryją, dostanie karę śmierci lub przynajmniej dwadzieścia pięć lat ciężkich robót.”
Potwierdza to również profesor Philippe Jaworski portalowi AFP Sprawdzam, który był redaktorem zbioru dzieł Orwella wydanego 8 października 2020 w serii la Pleiade. Jak mówi emerytowany znawca literatury amerykańskiej z Uniwersytetu Paris-Diderot, omawiane słowa nie znajdują się ani w „Roku 1984”, ani w żadnym innym dziele brytyjskiego pisarza. Profesor Jaworski zwrócił również uwagę na to, że cytaty z książek Orwella wykorzystywane są często w kontekście politycznym do walki z rzeczywistymi, ale również często domniemanymi nadużyciami władzy.
Podsumowanie
Na pewno większość z nas, gdzieś w sieci spotkała się już z fałszywymi cytatami. Pochodzą one rzekomo od znanych osób. Zawsze warto zwracać uwagę, kto i jakie treści podaje dalej, prawdziwość słów różnych osób jest dzisiaj dość prosta do sprawdzenia. Niestety bardzo łatwo wpaść w pułapkę fałszywego cytatu, szczególnie kiedy w danym kontekście idealnie pasuje do naszego światopoglądu.
Źródła
AFP Sprawdzam: https://sprawdzam.afp.com/cytat-ten-nie-znajduje-sie-w-ksiazce-rok-1984
Biblioteka ATeKa3: http://biblioteka.kijowski.pl/orwell%20george/1984.pdf
