Od 2015 roku w sieci krąży materiał przedstawiający dramatyczne sceny – grupa mężczyzn próbuje przeprowadzić interwencję medyczną na małej dziewczynce wygrzebanej spod gruzów. W następnych kadrach widać ciała martwych osób. Wideo było publikowane przez różnojęzyczne strony i profile w mediach społecznościowych jako kompletnie wyrwane z kontekstu. Nagranie zostało opublikowane m.in. przez jeden z profili rosyjskiego portalu społecznościowego VK zatytułowane „dzieci na organy” czy też na łamach portalu Niezłomni.com. Tu również znajdziemy odwołanie do handlu organami, za który miało być odpowiedzialne tzw. „Państwo Islamskie”. Z kolei irański portal Mashrgeh News również przedstawia wideo jako dowód na handel organami, z tym że odpowiedzialne miałyby być siły tureckie. Turecki portal Yeniakit podaje, że za rzekomy handel organami miałyby być odpowiedzialne zorganizowane grupy przestępcze, współpracujące z takimi krajami jak Izrael, USA czy Francja.
W rzeczywistości nagranie przedstawia pracowników organizacji pozarządowej zajmującej się pomocą humanitarną próbujących zbadać dziewczynkę i prześwietlić jej klatkę piersiową za pomocą aparatu RTG.
Weryfikacja
Pierwszym krokiem jest ustalenie pierwotnego autora nagrania, co pozwoli nam na weryfikację miejsca i kontekstu nagrania. W lewym górnym rogu widzimy znak wodny „Smart” co sugeruje, że materiał został pierwotnie opublikowany przez jedną z agencji prasowych (wiele agencji prasowych wykorzystuje podobne znaki do oznaczania swoich materiałów wideo czy zdjęć).
Odnaleźliśmy nagranie w lepszej jakości. Uwaga, materiał jest drastyczny.
Wpisując w wyszukiwarkę Google hasło „smart syria agency” jako pierwszy wynik uzyskujemy stronę na Wikipedii dotyczącą syryjskiej agencji prasowej SMART News, w odnośnikach znajdziemy m.in. twitterowy profil agencji, opatrzony logiem zawierającym taki sam wzór napisu, jaki widać w formie znaku wodnego na materiale wideo.
To potwierdza, że nagranie zostało nakręcone w trakcie wojny w Syrii. Osoby podejmujące działania wobec dziewczynki mają na plecach widoczne logo, przypominające logo organizacji pozarządowej lub innej instytucji pomocowej.
Podążając tym tropem wpiszmy w wyszukiwarkę obrazów Google hasło w języku arabskim „syryjskie organizacje humanitarne” ( منظمات إنسانية سورية).
10 wynik przedstawia logo organizacji Al Sham Humanitarian.
Jak możemy przeczytać na oficjalnej stronie organizacji :
Al Sham Humanitarian Foundation to organizacja pozarządowa non-profit założona w październiku 2011 r. jako odpowiedź na kryzysy humanitarne w Syrii. AHF została zarejestrowana w Turcji w 2013 roku jako „İnsani Şam Derneğı”. Dzięki zespołowi ekspertów ds. pomocy humanitarnej, AHF specjalizuje się w dostarczaniu pomocy najbardziej potrzebującym społecznościom w niedostatecznie chronionych obszarach Syrii, w tym w oblężonych i trudno dostępnych obszarach, a także w realizacji projektów skierowanych do uchodźców w sąsiednich krajach.
Uważnie oglądając nagranie widzimy, że czynności, które wykonują mężczyźni, to w rzeczywistości prześwietlenie klatki piersiowej przy pomocy aparatu RTG. Poniżej widzimy jak medyk wsuwa kasetę rentgenowską pod plecy dziewczynki.
W dalszych klatkach filmu widać też samo urządzenie:
Mobilne aparaty rentgenowskie są powszechnie stosowane podczas zabiegów czy na blokach operacyjnych. Przykładowe modele, które znajdziemy w wyszukiwarce obrazów po wpisaniu „mobile x-ray device”:
Warto również dodać, że na facebookowym profilu organizacji Sourys Charity, która również zajmuje się pomocą humanitarną i działa na terenie Syrii, 14 maja 2017 udostępniono nagranie, na którym widać dziewczynkę, jej ojca oraz ratowników medycznych dementujących plotki o rzekomym wycięciu organów.
W pierwszej części materiału widzimy jak pracownicy organizacji Sourys Charity oglądają nagranie wraz z główną bohaterką oraz jej ojcem.
Ojciec dziewczynki:
W nagraniu wspólnie dementują plotki o rzekomej śmierci dziewczynki.
Zestawienie obecnego stanu dziecka ze stanem z analizowanego materiału wideo:
Podsumowanie
Analizowane nagranie przedstawia pracowników organizacji pozarządowej zajmującej się pomocą humanitarną próbujących zbadać dziewczynkę i prześwietlić jej klatkę piersiową w celu uratowania jej życia. Działania odbywały się w warunkach wojennych, w trakcie trwającego ówcześnie konfliktu zbrojnego w Syrii.
Zamieszone na portalu VK nagranie, ma celowo obniżoną jakość oraz wykadrowane zostało tak, aby utrudnić weryfikację materiału, poprzez ukrycie logo agencji prasowej SMART oraz napisów w języku arabskim, co miało służyć szerzeniu dezinformacji i pozwolić na nadanie nagraniu nowego znaczenia.
Źródła
Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/SMART_News_Agency
Twitter SMART News Agency: https://twitter.com/smartnewsagency?lang=en
Al Sham Humanitarian Foundation: https://ahf.ngo/en/
Sourys a la Vie: https://www.sourysalavie.org/
Sourys a la Vie FB: https://news.gallup.com/poll/157082/islamophobia-understanding-anti-muslim-sentiment-west.aspx
The Guardian: https://www.theguardian.com/world/2010/dec/14/illegal-organ-removals-charges-kosovo
CNN: http://edition.cnn.com/2011/WORLD/europe/01/12/kosovo.organs/
Praktyka Teoretyczna: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_14746_prt_2017_4_0/c/15064-14829.pdf
Gallup: https://news.gallup.com/poll/157082/islamophobia-understanding-anti-muslim-sentiment-west.aspx
University of York: https://eprints.whiterose.ac.uk/114055/1/GPC._Narkowicz_FINAL.pdf
