Na różnych portalach społecznościowych pojawiły się twierdzenia, jakoby Keanu Reeves odmówił wręczenia nagrody za całokształt twórczości aktorce Whoopi Goldberg. Miał także nazwać ją „niedobrą osobą”. Twierdzenie oryginalnie pochodzi z artykułu opublikowanego w styczniu 2024 roku na satyrycznej stronie The Dunning-Kruger Times. Artykuł opisuje fikcyjną historię o nieistniejącej nagrodzie, której rzekomo Reeves odmówił wręczenia Goldberg. Przedstawiciel Reevesa kategorycznie zaprzeczył tym doniesieniom.
Jest to przykład szczególnego rodzaju dezinformacji, który polega na wyrywaniu satyrycznej treści z jej oryginalnego kontekstu i przedstawianiu jako faktycznej informacji.
Satyra / Żart
Więcej o naszym systemie oceniania:
Inne materiały udostępniane przez powyższego użytkownika X były już przedmiotem naszej weryfikacji.
Źródło dezinformacji: satyryczna sieć stron internetowych
Twierdzenie pojawiło się po raz pierwszy w satyrycznym artykule na stronie internetowej The Dunning-Kruger Times. Jest ona częścią sieci stron satyrycznych America’s Last Line of Defense (ALLOD), prowadzonych przez Christophera Blaira. Sam Blair określa siebie jako „profesjonalnego liberalnego trolla”.
Teza najprawdopodobniej rozpowszechniła się w mediach społecznościowych poprzez Facebooka ALLOD, na którym pojawił się post wraz z linkiem do wspomnianego artykułu.
The Dunning-Kruger Times, podobnie jak inne strony w sieci ALLOD, zawiera wyraźne zastrzeżenia informujące, że publikowane treści są satyryczne:
Wszystko na tej stronie jest fikcją. Nie jest to kłamstwo ani fake news, ponieważ nie jest prawdziwe. Jeśli uważasz, że to jest prawdziwe, powinieneś poddać się badaniu głowy. Wszelkie podobieństwa między czystą fantazją tej strony a rzeczywistymi osobami, miejscami i wydarzeniami są całkowicie przypadkowe, a wszystkie obrazy należy uznać za zmienione i satyryczne.
Pomimo zastrzeżeń treści ze stron Blaira bywają kopiowane przez inne serwisy internetowe, które usuwają informacje o ich satyrycznym charakterze, przedstawiając je jako prawdziwe. Ma to przede wszystkim za zadanie zachęcić odbiorców do wchodzenia na strony wspomnianych serwisów. Przykładem takich działań może być post z Facebooka przedstawiony poniżej. W komentarzu pod postem znajduje się link do strony internetowej serwisu Currentfocusnews.

Zjawisko skradzionej satyry
Przypadek fałszywej informacji o Keanu Reevesie i Whoopi Goldberg jest przykładem zjawiska nazywanego „skradzioną satyrą”. Polega ono na wyjęciu satyrycznej treści z jej oryginalnego kontekstu i przedstawieniu jako faktu.
Skradziona satyra opiera się na dwóch głównych elementach. Po pierwsze na utraconym kontekście – w momencie udostępniania przez osoby trzecie treści oznaczonych jako fikcyjne lub satyryczne takie oznaczenia często znikają. W efekcie kolejni odbiorcy interpretują je jako prawdziwe.
Po drugie istotnym elementem napędzającym rozpowszechnianie takich treści jest efekt potwierdzenia (confirmation bias). Ludzie chętniej udostępniają przekazy, które potwierdzają ich istniejące przekonania, nie sprawdzając przy tym ich wiarygodności. Sam Christopher Blair przyznał, że efekt potwierdzenia jest głównym powodem, dla którego ludzie udostępniają jego artykuły.

Podsumowanie
Twierdzenie, że Keanu Reeves odmówił wręczenia nagrody za całokształt twórczości Whoopi Goldberg, nazywając ją „niedobrą osobą”, jest całkowicie fałszywe. Pochodzi ono z satyrycznej strony internetowej. Przedstawiciel Keanu Reevesa zaprzeczył tym doniesieniom.
Twierdzenie zweryfikowały również inne portale fact-checkingowe: Reuters, Lead Stories, Snopes.
Przypadek ten ilustruje szerszy problem dotyczący treści satyrycznych. Nawet jeśli są one wyraźnie oznaczone jako takie przez twórców, mogą być wyjęte z kontekstu i powielane jako fakty, przyczyniając się do rozprzestrzeniania dezinformacji.
Źródła
Reuters: Fact Check: Posts on Keanu Reeves refusal to present award to Whoopi Goldberg stem from satire
Lead Stories: Fact Check: Keanu Reeves Did NOT Refuse To Present Award To Whoopi Goldberg — Did NOT Say 'She’s Not A Good Person’
Snopes: Did Keanu Reeves Refuse to Present 'Lifetime Achievement Award’ to Whoopi Goldberg?
The Guardian: Author of spoof story shared by Greg Abbott calls him one of ‘dumbest people in the country’
AFP Fact Check: Claims of 'royalties’ paid to former president Obama stem from satire
Peters, U. What Is the Function of Confirmation Bias?. Erkenn 87, 1351–1376 (2022).