W ostatnich dniach w sieci krąży film, który przedstawia dzieci w klatce. Jak twierdzi wielu internautów, mają one pochodzić z Izraela, a za ich porwaniem stoi Hamas. To kolejne nagranie, które zalewa sieć w związku z atakiem Hamasu na Izrael. W rzeczywistości jednak ma ono charakter humorystyczny i nie ma nic wspólnego z dramatycznymi wydarzeniami z 7 października.
Film masowo zaczął się pojawiać w mediach społecznościowych 8 października. Odnaleźć możemy go między innymi w serwisie X (dawny Twitter). Z racji swojej tematyki i wpisania się w bieżące wydarzenia uzyskał miliony wyświetleń. Dodatkowej wiarygodności dodawał mu fakt, że media raportowały szeroko, iż Hamas porwał z terenu Izraela wiele osób, w tym dzieci.
Dzieci w klatce — audio z filmu
Pierwszą kwestią, której postanowiliśmy się przyjrzeć, analizując powyższy film, jest audio. Osoba, która się na nim wypowiada, posługuje się językiem arabskim. Śmieje się i mówi, że dzieci zachowały się niewłaściwie. Jak podaje serwis Maldita, używa ona jednak akcentu pochodzącego z Zatoki Perskiej, a nie z Palestyny.
Jednak jak ustaliła redakcja duńskiego portalu Tjekdet, audio nie jest oryginalne. W rzeczywistości to popularny w krajach arabskich dźwięk, który jest chętnie wykorzystywany w produkcjach komediowych na TikToku. Wiele przykładów jego użycia możemy odnaleźć tutaj. W związku z tym analiza audio filmu nie daje odpowiedzi na to, skąd pochodzi nagranie. Ujawnia jednak ciekawą wskazówkę. Biorąc pod uwagę, jaki kontekst ma dodany do wideo dźwięk, autor prawdopodobnie traktował film z dziećmi zamkniętymi w klatce jako formę żartu. W związku z tym istnieje duża szansa, że za nagraniem nie stoi żadna mroczna historia.
Dzieci w klatce jednak porwane przez Izrael?
W mediach społecznościowych zaczęły pojawiać się również informacje, że dzieci widoczne na nagraniu pochodzą z Palestyny. Według niektórych internautów miałyby zostać porwane przez izraelskich żołnierzy. Mamy więc do czynienia z odwróceniem narracji.
Jednym z przykładów powielania powyższych informacji jest konto @OCanonist. Najpierw udostępniło ono film, który wpisywał się w narrację o porwanych izraelskich dzieciach. Jednak kilkanaście minut później odwołało swoje słowa i przedstawiło korektę, wedle której widoczne na nagraniu były jednak palestyńskie dzieci porwane przez Izrael. Dowodem na to miałby być film na platformie YouTube o tytule „Palestinian Children Locked in Cages” (Palestyńskie Dzieci Zamknięte w Klatkach — tłum.red.).
Nagranie to jednak zniknęło już z platformy. Jak zauważył portal Check Your Fact, dostępny jest natomiast zarchiwizowany link do wideo, który wskazuje, że zamieszczono je w styczniu 2020 roku. Niestety samego filmu nie da się odtworzyć. Zachował się za to podgląd, który można podejrzeć, przesuwając kursorem po pasku odtwarzania. Przejrzenie go pokazuje, że omawiane w tym artykule popularne nagranie nie było częścią filmu na YouTube. Nie ma więc żadnych dowodów, że w klatce znajdują się palestyńskie dzieci porwane przez izraelskich żołnierzy.
Pochodzenie filmu
Postanowiliśmy zatem sprawdzić, czy film rzeczywiście jest aktualny i przedstawia bieżące wydarzenia. Wsteczne wyszukiwanie w Google pokazało nam, że w sieci krąży screen omawianego wideo z TikToka. Udostępniony został między innymi przez izraelskie konto @FakeReporter zajmujące się walką z dezinformacją. Zrzut ekranu wskazywał, że wideo na TikToku pojawiło się najprawdopodobniej najpóźniej w środę 4 października. Wniosek taki można było wysnuć po tym, że film zaczął być masowo udostępniany 8 października, a informacja na screenie wskazywała, że pojawił się 4 dni wcześniej. Natomiast atak Hamasu miał miejsce w sobotę 7 października.
Redakcja hiszpańskiego portalu fact-checkingowego Maldita ustaliła, że film został dodany na TikToku przez użytkownika @user6903068251281. Jednak zarówno nagranie, jak i konto zniknęły z platformy niedługo po opublikowaniu materiału. Na szczęście konto wróciło na platformę 11 października w godzinach wieczornych. Właścicielem profilu okazał się młody mężczyzna ze Strefy Gazy. Jak przekazał portal fact-checkingowy Kashif, dodał on wideo, w którym tłumaczy, że dzieci widoczne na nagraniu w klatkach to członkowie jego rodziny, a on zamieścił je kilka dni przed atakiem Hamasu. Jest to więc ostateczny dowód na to, że nie mamy do czynienia z porwanymi izraelskimi dziećmi, a sam film miał charakter humorystyczny.
Podsumowanie
Zalew informacji, jakie dochodzą z pogranicza izraelsko-palestyńskiego, utrudnia weryfikację poszczególnych treści. W takich sytuacjach filmy w mediach społecznościowych stają się często nośnikiem dezinformacji. W przypadku omawianego nagrania wiemy, że zostało ono opublikowane jeszcze przed atakiem Hamasu. Jego autor jednoznacznie wskazał, że wideo miało charakter humorystyczny. Osoby na nim widoczne to w rzeczywistości członkowie jego rodziny. Nie mogą więc to być ani izraelskie dzieci porwane przez Hamas, ani palestyńskie porwane przez Izrael.
Źródła
BBC: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67053011
Check Your Fact: https://checkyourfact.com/2023/10/09/fact-check-video-claiming-to-show-israeli-kids-in-cages-predates-hamas-attack/
Maldita: https://maldita.es/malditobulo/20231009/ninos-jaulas-hamas-israel-palestina/
Tjekdet: https://www.tjekdet.dk/faktatjek/video-af-boern-i-bur-haevdes-baade-vaere-fra-israel-og-palaestina-men-dokumentationen
