Morawiecki: "Unia Europejska nie dała eurocenta na walkę z koronawirusem". To nieprawda

27 Marca w sejmie, premier Mateusz Morawiecki oświadczył, że Unia Europejska, nie dała jeszcze ani eurocenta na walkę z koronawirusem. Pełna wypowiedź brzmiała tak:

Polska na pewno będzie w awangardzie branż, które będą odtwarzały swoje moce produkcyjne. Rozmawiamy w Unii Europejskiej również o tym, żeby razem w solidarny sposób znaleźć odpowiedź na te trudne wyzwania. Niestety Unia Europejska nie dała jeszcze ani eurocenta na walkę z wirusem. W czasach takich jak ten widać, trudnych, najważniejsze są państwa, państwa narodowe. Reakcje UE są, jakie są, że tak powiem

Zapis wideo wspomnianego fragmentu poniżej:

Zapis całego wystąpienia jest dostępny na stronach Kancelarii Premiera.

W naszym serwisie czuwamy również nad prawdziwością wypowiedzi polityków. Sprawdziliśmy fragment przemówienia premiera. Naszym zdaniem jest to:

Nasza ocena:

Fałsz

Więcej o naszym systemie oceniania:

To nieprawda. Przemówienie premiera było 27 marca w piątek. W czwartek 26 marca, na sesji plenarnej, Unia Europejska przekierowała 37 mld EUR funduszy UE na zakupy sprzętu medycznego i radzenie sobie ze skutkami społeczno-gospodarczymi kryzysu spowodowanego epidemią koronawirusa. Polska w ramach tej inicjatywy dostała 7,4 mld EUR (ok. 32 mld PLN). Również 134 mln zł z funduszy europejskich zostało przekazane dla mazowieckich szpitali na walkę z koronawirusem. Informacja o realizacji tego projektu pojawiła się już 23 marca, czyli kilka dni przed przemówieniem Morawieckiego w sejmie. Poniżej rozwinięcie omawianych kwestii.

7,4 mld EUR (ok. 32 mld PLN) z funduszy Unii Europejskiej

Jak czytamy na stronach Parlamentu Europejskiego:

W ramach wspólnej reakcji UE na wybuch epidemii COVID-19, posłowie, niemal jednomyślnie przyjęli, trzy wnioski w trybie pilnym, na nadzwyczajnym posiedzeniu plenarnym w czwartek.
Instrumenty mające niezwłocznie pomóc ludziom i przedsiębiorstwom w walce z kryzysem zostały przyjęte podczas głosowania na posiedzeniu plenarnym w niecałe dwa tygodnie po złożeniu wniosków przez Komisję Europejską.

Jednym z instrumentów jest przekazanie 37 mld euro:

Inicjatywa inwestycyjna w odpowiedzi na koronawirusa Instrument ten ma na celu jak najszybsze przekazanie 37 mld EUR z dostępnych funduszy UE obywatelom, regionom i krajom najbardziej dotkniętym przez pandemię. Środki te zostaną skierowane do systemów opieki zdrowotnej, MŚP, rynków pracy i innych wrażliwych części gospodarek państw członkowskich UE. Wniosek został przyjęty 683 głosami do 1, przy 4 wstrzymujących się od głosu.

Z czego 7,4 mld (ok. 32 mld PLN) dostała Polska. Informuje o tym specjalny dokument:

Morawiecki Unia Europejska — Źródło: https://ec.europa.eu/poland/sites/poland/files/docs/news/koronawirus_dzialania_ue.pdf

Skontaktowaliśmy się z Punktem Informacyjnym Unii Europejskiej w Polsce i dostaliśmy potwierdzenie, przekierowanie funduszy zostało przyjęte 26 marca, czyli dzień przed przemówieniem premiera Morawieckiego:

Dokument (..) został przyjęty przez Parlament Europejski na sesji plenarnej 26 marca (czwartek), ale wejdzie w życie dopiero jutro (1.04.). Wynika to ze zwykłej procedury ustawodawczej jakiej podlegało to rozporządzenie. Dziś został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=OJ:L:2020:099:TOC

134 mln złotych dla mazowieckich szpitali

W Serwisie Regionalnym Programu Województwa Mazowieckego możemy odnaleźć taką informację:

Ponad 134 mln zł z funduszy europejskich dla mazowieckich szpitali na walkę z koronawirusem
Na liście projektów pozakonkursowych planowanych do dofinansowania z funduszy europejskich znajduje się już specjalny projekt doposażenia mazowieckich szpitali w związku z pojawieniem się koronawirusa SARS-CoV-2. Decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego pula środków na ten cel przekroczy aż 134 mln zł. Realizacja projektu już się rozpoczęła i od tygodnia zbierane są informacje o potrzebach placówek medycznych.

W naszym przypadku ważna jest data pojawienia się informacji o wsparciu finansowym. Artykuł został opublikowany 23 marca, czyli 4 dni przed wystąpieniem premiera:

W publikacji jest informacja, że realizacja projektu już się rozpoczęła.

Komisja Europejska prosi o rzetelne informowanie na temat funduszy europejskich

Erich Unterwurzacher, dyrektor dyrekcji generalnej odpowiadającej za politykę regionalną wysłał list do minister funduszy i polityki regionalnej Małgorzaty Jarosińskiej-Jedynak oraz marszałków województw. Prosi w nim o rzetelne informowanie na temat funduszy europejskich. Oto cała treść listu:

Szanowna Pani Minister, Szanowni Marszałkowie!
W ciągu ostatnich kilku tygodni UE wprowadziła kompleksowy pakiet zmian prawnych i wdrożeniowych mających na celu złagodzenie skutków ekonomicznych pandemii COVID19: od zawieszenia reguł fiskalnych, rozluźnienia zasad pomocy państwa, opóźnienia zwrotu funduszy z tytułu płatności zaliczkowych, do wprowadzenia licznych mechanizmów elastyczności w odniesieniu do europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Obecnie w innych sektorach rozważane jest wprowadzenie kolejnych ułatwień.
Służby Komisji Europejskiej zajmujące się europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi (DG REGIO, DG EMPL) uruchomiły wszystkie dostępne zasoby w celu wsparcia Polski w zwalczaniu pandemii. Po pierwsze, współpracujemy z polskimi władzami krajowymi i samorządowymi w celu przekierowania pomocy finansowej z europejskich funduszy strukturalnych, by móc elastycznie reagować na szybko pojawiające się potrzeby w najbardziej narażonych sektorach, takich jak opieka zdrowotna, MŚP i rynek pracy, a tym samym pomóc najbardziej dotkniętym regionom i polskim obywatelom.
Po drugie, zapewniamy elastyczne rozwiązania w zakresie zarządzania zasobami finansowymi dostępnymi w bieżących programach. Obejmuje to zrezygnowanie z obowiązku zwrócenia niewykorzystanych w 2019 r środków zaliczkowych w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz umożliwienie wykorzystania tych środków na inwestycje w ramach ‘Coronavirus Response Investment Initiative’. W przypadku Polski jest to około 1 mld EUR (podana kwota orientacyjna, ostateczna będzie znana po zatwierdzeniu sprawozdań finansowych). W nadchodzących dniach i tygodniach Komisja przyspieszy również wypłatę rocznych płatności zaliczkowych dla Polski na rok 2020 wynoszących 2 169 025 306,77 EUR.
Jednocześnie chcielibyśmy podkreślić znaczenie rzetelnego informowania o zaangażowaniu europejskich funduszy strukturalnych w zwalczanie pandemii w Polsce. Nie zapominajmy, że w obliczu nieszczęść polityka spójności odgrywa ważną rolę w budowaniu europejskiej tożsamości i jest najbardziej namacalnym wyrazem europejskiej solidarności.
Wraz z niektórymi instytucjami zarządzającymi, pośredniczącymi oraz wdrażającymi wypracowaliśmy już standardy dotyczące komunikatów prasowych, treści i materiałów wizualnych w mediach społecznościowych. Niestety wiele innych uczestniczących podmiotów nie docenia istotnego wsparcia budżetu UE na rzecz przeciwdziałania pandemii lub też stosuje podwójne standardy w informowaniu opinii publicznej. Zauważyliśmy, że niektóre instytucje zarządzające, pośredniczące oraz wdrażające nie informują społeczeństwa o znaczącej pomocy UE w sposób zgodny z unijnymi wymogami dotyczącymi komunikowania; dotyczy to także treści zamieszczanych w mediach społecznościowych.
Biorąc pod uwagę, że relacje między KE a władzami polskimi układały się dotychczas w duchu dobrej współpracy, zachęcam Państwa do skorygowania ostatnich niedociągnięć w komunikacji. Informowanie społeczeństwa o wsparciu z budżetu UE jest kluczowe dla takiego zarządzania programami, które zapewni obywatelom zarówno przejrzystość, jak i dostęp do rzetelnej wiedzy.
W praktyce: prosimy by w nagłówku, podtytule lub w tekście komunikatu prasowego znalazło się odniesieniu do budżetu Unii Europejskiej/Unii Europejskiej (nie tylko do skrótów POIR, PO WER, RPO, POPC itd.). W mediach społecznościowych proponujemy użycie standardowego hasztagu #funduszeUE #FunduszeEuropejskie oraz flagi UE we wszystkich elementach wizualnych.
Właściwa komunikacja powinna mieć zastosowanie nie tylko w odniesieniu do pojedynczych projektów, ale również do całych schematów pomocowych. Z EFRR wsparcie dla MŚP w sytuacji kryzysowej planowane jest w ramach alokacji z regionalnych programów operacyjnych oraz z krajowego programu operacyjnego Inteligentny Rozwój. W przypadku tego ostatniego planowany budżet wynosi nie mniej niż 250 mln EUR. Z EFS uzgodniono szeroko zakrojony centralny system dopłat do płac, który będzie finansowany z PO WER i z regionalnych programów operacyjnych.
Poinformowano nas, że polski rząd, w celu przeciwdziałania skutkom kryzysu koronawirusowego przygotował inicjatywę pod nazwą „Tarcza antykryzysowa’’. Chociaż jest to inicjatywa rządowa, rozumiemy że kilka wyżej wymienionych schematów pomocowych będzie ważną częścią tego pakietu, zapewniając jego niezbędne finansowanie (takie jak planowany program dla MŚP z PO Inteligentny Rozwój lub dopłaty płacowe z PO WER). Zwracamy się do Państwa z prośbą o zapewnienie odpowiedniego przekazu odnośnie do unijnego wkładu w finansowanie wspomnianych elementów pakietu ‘Tarczy antykryzysowej’.
Polska nadal jest największym beneficjentem polityki spójności i wielokrotnie udowodniła swoją sprawność w skutecznym i wydajnym inwestowaniu funduszy unijnych. Wierzę, że wszystkie organy zaangażowane w realizację funduszy polityki spójności w Polsce, tj. wszystkie instytucje zarządzające, w tym Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz 16 urzędów marszałkowskich, a także wszystkie instytucje pośredniczące/wdrażające (między innymi: Centrum Projektów Polska Cyfrowa, Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Rozwoju, Ministerstwo Kultury, Regionalne Urzędy Pracy, NCBR, PARP, BGK itd., jak również urzędnicy reprezentujący te instytucje) będą stosować się do zaleceń Komisji w celu zapewnienia wysokiego poziomu wiedzy o roli europejskich funduszy polityki spójności w walce z pandemią COVID-19.
W czasach epidemii koronawirusa musimy jeszcze bardziej niż dotychczas zacieśnić współpracę w duchu solidarności europejskiej.
Z poważaniem,
Erich Unterwurzacher

Pozostałe działania Komisji Europejskiej w zakresie walki z epidemią COVID – 19 są publikowane chronologicznie na następującej stronie internetowej: https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/health/coronavirus-response_pl

O przekłamaniach w wystąpieniu premiera Morawieckiego pisała również Gazeta Wyborcza. O wsparciu finansowym przez Unię Europejską napisała z kolei Rzeczpospolita.

Podsumowanie

W swoim wystąpieniu z 27 marca, premier Morawiecki mija się z prawdą i jest to fake news. Unia Europejska aktywnie wspiera finansowo Polskę i inne kraje wspólnoty. Dziękujemy inicjatywie Front Europejski za pomoc w wyjaśnieniu sprawy.