Izraelska kampania dezinformacyjna w Polsce

Od 25 lipca w Polsce pojawiają się reklamy, w których Izrael obwinia ONZ o blokowanie dostaw pomocy humanitarnej do Strefy Gazy, zapewniając równocześnie, że w Gazie nie ma głodu. Spoty w języku polskim pojawiły się także na kanale YouTube ambasady Izraela w Polsce oraz na kanale Ministerstwa Spraw Zagranicznych Izraela. Za reklamy odpowiada izraelska rządowa agencja reklamowa. Poniżej analizujemy zgodność tych działań informacyjnych Izraela z rzeczywistością.

Nasza ocena:

Analiza

Więcej o naszym systemie oceniania:

Od 25 lipca użytkownicy mediów społecznościowych w Polsce natrafiają na spot reklamowy, w którym Izrael obarcza ONZ winą za kryzys humanitarny w Gazie. Według danych dostępnych w Centrum Przejrzystości Reklam Google za reklamy odpowiada Israeli Government Advertising Agency. Spoty pojawiły się nie tylko na platformach społecznościowych, ale również jako reklamy poprzedzające filmy na YouTube, docierając także do osób, które nie poszukują aktywnie informacji o sytuacji w Gazie.

Izraelska kampania dezinformacyjna w Polsce. — Źródło: x.com

Spot jest dostępny także na kanale YouTube ambasady Izraela w Polsce pod tytułem „ONZ odmawia dostarczenia pomocy Gazie”, jak również na kanale YouTube izraelskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych w czterech wersjach językowych – polskiej, angielskiej, niemieckiej i włoskiej.

Według treści filmu ONZ ma blokować pomoc humanitarną dla Gazy:

Izrael dopuścił setki ciężarówek, które wjechały do Gazy, a ONZ odmawia rozdzielenia pomocy. Ciężarówki stoją bezczynnie w Gazie, a obok nich rosną góry niewykorzystanych towarów. To jest celowy sabotaż ONZ. ONZ – rozdziel tę pomoc, teraz!

W opisie do filmu zamieszczonego na kanale YouTube ambasady Izraela w Polsce można ponadto przeczytać, że:

Od 27 lipca Izrael wprowadził „humanitarną pauzę” w obszarach przebywania ludności cywilnej Gazy oraz w korytarzach humanitarnych. Armia izraelska umożliwi wjazd setek ciężarówek z pomocą humanitarną, które w wyznaczonych miejscach rozładuje ONZ. Niestety dotychczas ONZ nie odebrała towarów i nie rozpoczęła rozdzielania pomocy.
Izrael oczekuje, że ONZ podejmie zadanie rozładowania zgromadzonych ciężarówek i rozdzieli pomoc bez kolejnych opóźnień i wymówek.
Armia izraelska podkreśla stanowczo, że wbrew propagandzie Hamasu, w Strefie Gazy nie ma głodu. Odpowiedzialność za dostarczanie pomocy humanitarnej ludności palestyńskiej leży po stronie ONZ i organizacji międzynarodowych. Izrael oczekuje zatem, że zarówno ONZ, jak i międzynarodowe organizacje, zwiększą skuteczność swoich działań, a także zrobią wszystko, aby pomoc nie trafiała w ręce terrorystów.

Ambasada Izraela wyłączyła możliwość dodawania komentarzy do filmu.

Israeli Government Advertising Agency

Israeli Government Advertising Agency, znana pod swoim hebrajskim akronimem LAPAM, to rządowa agencja reklamowa realizująca komunikację publiczną i reklamową instytucji i spółek państwowych. Według oficjalnej strony agencji odpowiada ona za „liczne procesy marketingowe, w tym kampanie publiczne i społeczne o szerokim spektrum tematów”.

Poza tym, że agencja odpowiada za wspomniane reklamy dotyczące konfliktu w Gazie, aktywnie działała także w związku z tegorocznym Konkursem Piosenki Eurowizja. Jej kampania „eurowizyjna” objęła 35 krajów.

Izraelska kampania reklamowa. — Źródło: youtube.com

Śledztwo przeprowadzone przez Eurovision News Spotlight ujawniło, że izraelska agencja prowadziła szeroko zakrojoną kampanię reklamową na różnych platformach, wykorzystując oficjalne konto agencji oraz rządowe konta w mediach społecznościowych. Celem było aktywne zachęcanie obywateli krajów uczestniczących w Eurowizji do oddawania głosów na reprezentantkę Izraela.

Agencja publikowała reklamy w serwisach Google, a także udostępniała instrukcje, jak oddać głosy na izraelską artystkę. Promowanie swojego kraju jest dozwolone, jednak niektórzy zwracali uwagę, że tego rodzaju działania mogły naruszać ducha konkursu, wprowadzając elementy polityczne lub instrumentalizując proces głosowania.

Wojna w Strefie Gazy

Od 7 października 2023 roku, kiedy rządzący Strefą Gazy Hamas zaatakował terytorium Izraela, trwają izraelskie działania odwetowe. Eskalacja otworzyła nowy etap w trwającym od lat konflikcie izraelsko-palestyńskim. Według danych Lekarzy Bez Granic z lipca br. od 7 października 2023 roku w wojnie w Strefie Gazy zginęło ponad 52 tys. Palestyńczyków. Poprzez ataki na placówki medyczne czy infrastrukturę cywilną oraz ograniczanie dostępu do pomocy humanitarnej w Gazie, Izrael systematycznie niszczy tam warunki niezbędne do życia.

Izrael nałożył kompleksową blokadę na dostawy pomocy humanitarnej do Strefy Gazy, wprowadzając znaczące ograniczenia w zakresie zatwierdzania zawartości oraz kontroli przemieszczania się konwojów humanitarnych. Wspólnie z Amerykanami ustanowił alternatywny system dystrybucji pomocy poprzez Fundację Humanitarną Gazy, która od maja br. ma za zadanie zastąpić dotychczasową sieć pomocy zarządzaną przez Organizację Narodów Zjednoczonych.

Izraelskie władze uzasadniają wprowadzenie nowego systemu dystrybucji rzekomym okradaniem przez Hamas pomocy z systemu ONZ. Nie ma jednak dowodów na poparcie tych oskarżeń. ONZ wraz z ponad 170 organizacjami charytatywnymi i pozarządowymi odmawia współpracy z Fundacją Humanitarną Gazy. Jest ona określana jako niehumanitarna i zmilitaryzowana, a także pojawiają się zarzuty o naruszenie podstawowych zasad pomocy humanitarnej.

Nowa fundacja zastąpiła działające wcześniej 400 punktów dystrybucji pomocy czterema lokalizacjami w zmilitaryzowanych i niebezpiecznych strefach. ONZ od samego początku sprzeciwiała się powstaniu Fundacji Humanitarnej Gazy, twierdząc, że zmilitaryzuje pomoc, ominie istniejącą sieć dystrybucji prowadzoną przez ONZ i zmusi mieszkańców Gazy do dalekich i niebezpiecznych podróży w celu zdobycia żywności.

Organizacje humanitarne i inni świadkowie podkreślają, że poza utrudnianiem dostępu do pomocy Izrael prowadził również bezpośrednie ataki na Palestyńczyków chcących zdobyć pożywienie. Siły Izraela otwierały ogień w punktach dystrybucji pomocy, zabijając i raniąc cywilów czekających na jedzenie. 3 sierpnia, podczas jednego z takich incydentów, zginęło co najmniej 23 Palestyńczyków. Według świadków żołnierze strzelali do głodnych tłumów zbliżających się do punktów dystrybucji.

Reakcja społeczności międzynarodowej

Izrael twierdzi, że nie jest odpowiedzialny za kryzys humanitarny w Strefie Gazy, co z kolei nie znajduje akceptacji zarówno u jego dotychczasowych sojuszników, jak i organizacji międzynarodowych. W odpowiedzi na międzynarodową krytykę i zapowiedzi niektórych państw o planach uznania państwa palestyńskiego, Izrael ogłosił w ostatnich dniach działania mające poprawić sytuację humanitarną w Gazie. 27 lipca zapowiedziano wprowadzenie „humanitarnej pauzy” w trzech gęsto zaludnionych rejonach Gazy, które mają ułatwić dostawy pomocy.

Wśród innych środków ogłoszonych przez Izrael znalazły się także: wznowienie zrzutów pomocy z powietrza, uruchomienie zakładu odsalania wody oraz wyznaczenie korytarzy humanitarnych, które mają ułatwić dostawy pomocy ONZ na terenie Gazy.

Reklamy wymierzone w ONZ

W opisie do spotu zamieszczonego na kanale ambasady Izraela w Polsce można przeczytać, że „wbrew propagandzie Hamasu, w Strefie Gazy nie ma głodu”. Jednocześnie to ONZ i organizacje międzynarodowe są według Izraela odpowiedzialne za dostarczenie pomocy humanitarnej i powinny „zwiększyć skuteczność” swoich działań. Izrael nie wspomina, że sam od miesięcy blokował dostarczanie pomocy do Gazy.

Według Światowej Organizacji Zdrowia wskaźniki niedożywienia w Strefie Gazy osiągają alarmujący poziom. Spośród 74 zgonów związanych z niedożywieniem w 2025 roku aż 63 miały miejsce w lipcu. Prawie jedno na pięcioro dzieci poniżej piątego roku życia jest obecnie dotknięte ostrym niedożywieniem.

Nie tylko głód zabija ludzi, ale także desperackie poszukiwanie jedzenia. Rodziny ryzykują życie, by zdobyć choćby odrobinę pożywienia, często w niebezpiecznych i chaotycznych warunkach. Od 27 maja w trakcie prób zdobycia jedzenia zginęło ponad 1060 osób, a 7200 zostało rannych.

Od maja, kiedy działalność rozpoczęła Fundacja Humanitarna Gazy, Izrael wpuścił do Gazy 4500 ciężarówek z pomocą ONZ – średnio 70 dziennie. To ogromny spadek w porównaniu do czasu przed wojną, gdy wjeżdżało tam 500–600 ciężarówek dziennie. Jest to liczba uznawana przez ONZ za niezbędną.

Stanowisko ONZ

Skontaktowaliśmy się w sprawie izraelskich reklam z Ośrodkiem Informacji ONZ w Warszawie. W odpowiedzi zostaliśmy przekierowani do najnowszego stanowiska ONZ przedstawionego 31 lipca przez Farhana Haqa, zastępcę rzecznika Sekretarza Generalnego António Guterresa.

Działania wojenne trwają, w tym liczne naloty na budynki mieszkalne, w wyniku których, według doniesień, giną całe rodziny. W ostatnich dniach odnotowano także dużą liczbę ofiar śmiertelnych i rannych wśród osób próbujących zdobyć żywność i inne niezbędne artykuły dla swoich rodzin.
Tymczasem, w obliczu pogłębiającego się głodu, ONZ oraz nasi partnerzy nieustannie wykorzystują każdą okazję, aby zebrać zaopatrzenie z przejść kontrolowanych przez Izrael oraz uzupełnić te punkty dostaw nowymi dostawami z zewnątrz. Nasze zespoły wykonują tego typu misje każdego dnia.

Według ONZ, mimo zapewnień Izraela o bezpiecznych trasach konwojów, ciężarówki nadal doświadczają długich opóźnień i zagrożeń, ponieważ dla zespołów wyjeżdżających z Kerem Shalom do Strefy Gazy dostępna jest tylko jedna trasa z tymczasowym punktem kontrolnym izraelskich sił lądowych. Sama pomoc trafia często do ludzi po drodze, nie docierając do priorytetowych punktów dystrybucji. Jednym z głównych wyzwań pozostaje koordynacja działań humanitarnych z władzami Izraela.

Izraelskie kampanie dezinformacyjne

Filmy reklamowe oskarżające ONZ o sabotowanie pomocy humanitarnej dla Gazy są tylko jednym z przykładów kampanii, które Izrael prowadzi wobec ONZ od początku wojny. Inną z powielanych narracji była ta, według której Hamas rozkrada pomoc humanitarną przekazywaną przez ONZ i wykorzystuje ją do własnych celów, co miało rzekomo uzasadniać ograniczanie wsparcia.

Izrael prowadził także na terenie USA i Europy kampanię wykorzystującą m.in. mechanizm reklam Google, która wymierzona była w agencję ONZ ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA). Podczas wyszukiwania haseł „UNRWA” oraz „UNRWA USA” na szczycie listy wyświetlał się link wyglądający podobnie do reklamy agencji. W rzeczywistości prowadził na stronę zniechęcającą do przekazywania darowizn.

Kampanie dezinformacyjne wymierzone w organizacje międzynarodowe, w szczególności ONZ, mają na celu zrzucenie z Izraela odpowiedzialności za jego decyzje polityczne, w tym za kryzys humanitarny w Gazie.

Międzynarodowy wymiar problemu

Unia Europejska uznała przeciwdziałanie kampanii wymierzonej w UNRWA za niezwykle ważne. Europejska Służba Działań Zewnętrznych, będąca unijną służbą dyplomatyczną, monitoruje i dokumentuje tę kampanię w ramach mandatu „przeciwdziałania i demaskowania dezinformacji w krajach sąsiadujących z Unią”, określonego w unijnym Planie Działania przeciwko Dezinformacji z 2018 roku.

Kampanie dezinformacyjne Izraela wymierzone w ONZ stanowią część szerszej strategii wywierania wpływu na międzynarodową opinię publiczną. Potwierdza to m.in. raport holenderskich służb specjalnych z lipca 2025 roku, w którym po raz pierwszy oficjalnie uznano Izrael za państwo stanowiące zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego, obok Rosji, Chin, Iranu i Korei Północnej.

Według raportu jedno z izraelskich ministerstw przekazało lokalnym mediom i przedstawicielom władz materiały zawierające prywatne dane obywateli Holandii. Miało to na celu wpłynięcie na holenderską narrację medialną i zdyskredytowanie osób krytykujących politykę Izraela. Akcja była następstwem zamieszek w Amsterdamie z 2024 roku związanych z meczem Maccabi Tel Awiw i została zakwalifikowana jako część szerszej strategii dezinformacyjnej. W raporcie zwrócono także uwagę na niepokojącą presję ze strony Izraela i USA na Międzynarodowy Trybunał Karny mający siedzibę w Hadze.

W listopadzie 2024 roku Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze wydał nakazy aresztowania premiera Izraela Benjamina Netanjahu i byłego ministra obrony Joawa Galanta za zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości w Strefie Gazy, w tym głodzenie cywilów. Decyzje MTK spotkały się z krytyką Izraela przy jednoczesnym wsparciu USA w sprzeciwie wobec jurysdykcji Trybunału. W kwietniu 2025 roku Izba Apelacyjna MTK uchyliła nakazy w związku z brakiem pełnego rozpatrzenia zastrzeżeń Izraela co do wspomnianej jurysdykcji. Decyzja oznacza, że sprawa izraelskich przywódców została „zamrożona” do czasu przeprowadzenia dalszych przesłuchań stron przed Trybunałem.

Podsumowanie

Od 25 lipca w Polsce pojawiają się reklamy, w których Izrael obwinia ONZ o blokowanie dostaw pomocy humanitarnej do Strefy Gazy. Spoty w języku polskim pojawiły się także na kanałach YouTube ambasady Izraela w Polsce oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych Izraela. Za reklamy odpowiada izraelska rządowa agencja reklamowa. Informacje promowane przez Izrael nie mają jednak pokrycia w rzeczywistości i nie zgadzają się z żadnymi danymi przekazywanymi przez organizacje międzynarodowe.

Poza obwinianiem ONZ o sabotaż pomocy dla Gazy Izrael zapewnia w reklamach, że wbrew narracji Hamasu w Gazie nie ma głodu. Jednocześnie od października 2023 roku Izrael prowadzi działania militarne w Gazie. Poprzez ataki na placówki medyczne czy infrastrukturę cywilną oraz ograniczanie dostępu do pomocy humanitarnej, Izrael systematycznie niszczy tam warunki niezbędne do życia. Według Światowej Organizacji Zdrowia wskaźniki niedożywienia w Strefie Gazy osiągają alarmujący poziom.

Spot reklamowy wpisuje się w szerszą strategię izraelskich kampanii dezinformacyjnych wymierzonych w ONZ, obejmującą m.in. zarzuty o rzekome kradzieże pomocy humanitarnej przez Hamas czy działania mające zdyskredytować agencję ONZ ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie. Działania te mają na celu zrzucenie z Izraela odpowiedzialności za jego decyzje polityczne, w tym za kryzys humanitarny w Gazie.