Internet to skarbnica wiedzy pełna licznych serwisów informacyjnych czy aplikacji ze sztuczną inteligencją, ale także stron ze zbiorami śmiesznych zdjęć. Od czasu do czasu w serwisach społecznościowych i na komunikatorach pojawia się mem przedstawiający mężczyznę przypominającego portret Jezusa Chrystusa. Obrazek opatrzono opisem sugerującym, że mężczyzna na portrecie to Tommaso Cavalieri, przyjaciel i rzekomy kochanek Michała Anioła. W artykule wyjaśniamy, że wizerunek Jezusa ze słowiańskimi rysami twarzy nie jest autorstwa sławnego włoskiego artysty.
Pochodzenia zdjęcia i obrazu
Technika odwrotnego wyszukiwania obrazem doprowadziła nas do źródłowego zdjęcia przedstawiającego mężczyznę z obrazem Jezusa Chrystusa widniejącym na drugim planie. Najstarsze wyniki wyszukiwania pochodzą z 1 września 2013 roku. Obraz pojawił się tego samego dnia na dwóch różnych serwisach mikroblogowych: austriackim soup.io oraz amerykańskim Tumblr.
Obraz Jezusa widoczny w tle to reprodukcja obrazu Jezusa Miłosiernego pędzla Adolfa Hyły z Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach z 1944 roku. Kopie tego portretu są bardzo popularne na całym świecie. Ich autorami są m.in. ks. Jarosław Zygmunt czy o. Ernest Szleger. Obraz widoczny w tle to Najświętsze Serce Jezusa, które jest wystawione do sprzedaży m.in. przez Wydawnictwo Księży Sercanów.
Jezus a Tommaso Cavalieri
Michał Anioł malował, rysował i rzeźbił postać Jezusa Chrystusa wielokrotnie. Jednym z jego najsłynniejszych dzieł jest Sąd Ostateczny — fresk pokrywający ścianę ołtarza Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. Zamówiony przez papieża Klemensa VII, powstał w latach 1534-1541. Michał Anioł poznał Tommaso Cavalieriego, około dwudziestoletniego wówczas włoskiego szlachcica, w Rzymie w 1532 roku. Dlatego teoretycznie jest to możliwe, że malując Jezusa w Kaplicy Sykstyńskiej, mógł wzorować się na tym mężczyźnie. Nie ma na to jednak żadnych dowodów. Nie zachował się także nigdzie wizerunek Tommaso Cavalieriego.
Jak pisze prof. Arnold Victor Coonin z Rhodes College, Tommaso stał się obiektem uczuć Michała Anioła, jego muzą i inspiracją dla listów, licznych wierszy i różnych dzieł sztuki wizualnej. Obaj pozostali oddanymi przyjaciółmi aż do śmierci artysty w 1564 roku. Według Martina Gayforda:
„Związek Michała Anioła z Tommaso Cavalierim raczej nie był fizycznym, seksualnym romansem. Po pierwsze, był on odgrywany poprzez wiersze i obrazy, które były dalekie od tajemnicy. Nawet jeśli nie wierzymy protestom Michała Anioła dotyczącym czystości jego zachowania, wysoka pozycja społeczna Tommaso i stosunkowo publiczny charakter ich związku sprawiają, że nieprawdopodobne jest, aby nie był on platoniczny”
Podsumowanie
Internetowe memy nie stanowią wiarygodnego źródła informacji i nie należy opierać na nich swoich przekonań. Nie ma dowodu, że Tommaso Cavalieri był modelem dla postaci Jezusa Chrystusa malowanego lub rzeźbionego przez Michała Anioła. Najpopularniejszy wizerunek Jezusa Chrystusa nie pochodzi z dzieł sztuki Michała Anioła. Został stworzony przez polskiego malarza Adolfa Hyłę. Reprodukcje jego obrazu — Jezusa Miłosiernego — stały się popularnymi na całym świecie dewocjonaliami.
Źródła
academia.edu: https://www.academia.edu/38270557/Beyond_the_Binary_Michelangelo_Tommaso_de_Cavalieri_and_a_Drawing_at_Windsor_Castle
Michelangelo and Tommaso Cavalieri: The Dual Nature of Love
and Desireand Desire: https://digitalcommons.trinity.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1029&context=eng_expositor
