WHO nie „żąda” dostępu do in vitro dla homoseksualistów

W mediach społecznościowych pojawiły się wpisy sugerujące, że WHO żąda dostępu do in vitro dla homoseksualistów. W rzeczywistości WHO wydała pierwsze globalne „Wytyczne dotyczące zapobiegania, diagnostyki i leczenia niepłodności”. Dokument zawiera 40 rekomendacji, które mają pomóc państwom w udoskonaleniu dostępu do opieki zdrowotnej osobom zmagającym się z niepłodnością. Przy czym zdecydowana większość rekomendacji dotyczy profilaktyki i podstawowego leczenia, a nie samego in vitro. Wytyczne wskazują, że opieka zdrowotna powinna być oparta na równości i braku dyskryminacji. Są to jednak jedynie zalecenia, a nie wiążące przepisy. Każde państwo samodzielnie decyduje, czy je implementuje, w jakim zakresie i w jaki sposób.

Teza:

WHO żąda dostępu do in vitro dla homoseksualistów.

Nasza ocena:

Manipulacja

Więcej o naszym systemie oceniania:

WHO nie „żąda” dostępu do in vitro dla homoseksualistów — Źródło: x.com

Wytyczne WHO dotyczące niepłodności

28 listopada 2025 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wydała pierwsze w historii globalne „Wytyczne dotyczące zapobiegania, diagnostyki i leczenia niepłodności”. Dokument liczący ponad 200 stron zawiera 40 rekomendacji klinicznych i systemowych, które mają pomóc państwom w poprawie dostępu do opieki zdrowotnej osobom zmagającym się z niepłodnością. Przy czym zdecydowana większość rekomendacji dotyczy profilaktyki i podstawowego leczenia, a nie samego in vitro.

Wytyczne podkreślają, że opieka ta powinna być m.in.:

– bezpieczniejsza, bardziej sprawiedliwa i tańsza;

– oparta na równości i wolna od dyskryminacji;

– zorientowana na człowieka i oparta na dowodach naukowych.

Rekomendacje obejmują m.in. zalecenia dotyczące edukacji o płodności, zapobiegania niepłodności (w tym leczenia zakażeń przenoszonych drogą płciową), diagnostyki oraz leczenia stopniowego – od porad dotyczących stylu życia i stymulacji owulacji po inseminację domaciczną. In vitro pojawia się na końcu jako jedna z procedur dostosowanych do konkretnych przypadków.

Wytyczne wydawane przez Światową Organizację Zdrowia to zalecenia oparte na dowodach naukowych, a nie przepisy prawne, które państwa są zobowiązane wdrażać. Każde państwo – w tym Polska – samodzielnie decyduje, czy implementuje zalecenia, w jakim zakresie i w jaki sposób. Decyzja ta zależy od kontekstu prawnego, kulturowego i finansowego danego państwa. Oznacza to, że Polska nie musi wprowadzać żadnych zmian prawnych, jeśli uzna to za niezgodne np. ze swoją polityką zdrowotną czy możliwościami budżetowymi.

Równość i brak dyskryminacja

Według wytycznych dostęp do opieki zdrowotnej nad niepłodnością nie powinien być ograniczany ze względu na orientację seksualną, tożsamość płciową, stan cywilny czy status majątkowy. Należy więc wyraźnie odróżnić to od twierdzenia, że WHO „nakazuje państwom finansować in vitro dla par jednopłciowych”. Wytyczne zalecają jedynie zasadę braku dyskryminacji w dostępie do opieki zdrowotnej. Oznacza to, że jeśli państwo oferuje usługi np. in vitro w ramach publicznego systemu, powinno je oferować na zasadach równych dla wszystkich, bez dyskryminacji. WHO nie mówi więc o „specjalnych uprawnieniach” czy „żądaniach” finansowania konkretnych procedur dla konkretnych grup.

Kontrowersyjny, według niektórych wpisów, fragment dokumentu jest tylko jednym z jego przypisów:

Szerokie spektrum osób, w tym osoby samotne lub pozostające w związkach jednopłciowych, czy zróżnicowanych płciowo, może potrzebować usług w celu zrealizowania swoich preferencji dotyczących płodności. Świadczący usługi leczenia niepłodności powinni brać pod uwagę potrzeby wszystkich osób i zapewniać im równą opiekę.

Zalecenia dotyczące równości i braku dyskryminacji w dostępie do opieki stanowią zasadę przewodnią całego dokumentu, a nie jego główne skupienie. Według WHO na całym świecie około jedna na sześć osób w wieku rozrodczym doświadcza niepłodności na pewnym etapie swojego życia. Jednocześnie w wielu krajach dostęp do diagnostyki i leczenia pozostaje ograniczony, a opieka nad osobami zmagającymi się z niepłodnością jest często finansowana wyłącznie z prywatnych środków, co wiąże się z bardzo wysokimi kosztami dla pacjentów. W leczeniu niepłodności widoczny jest ponadto tzw. gender health gap. Choć biologicznie niepłodność dotyczy kobiet i mężczyzn w podobnym stopniu, to kobiety ponoszą znacznie większe koszty zdrowotne, psychiczne i społeczne. Są częściej obwiniane za brak dzieci, doświadczają stygmatyzacji i wykluczenia, a bariery ekonomiczne i systemowe w dostępie do opieki uderzają w nie w szczególnie dotkliwy sposób.

Manipulacja wytycznymi

Twierdzenie „WHO żąda dostępu do in vitro dla homoseksualistów” stanowi klasyczny przykład manipulacji kontekstem. Polega ona na prezentowaniu prawdziwych informacji w sposób, który zmienia ich znaczenie lub wprowadza w błąd. Manipulatorzy wybierają fragmenty informacji pasujące do ich narracji, pomijając istotne fakty i kontekst. Pierwszą warstwę zniekształcenia stanowi w tym kontekście słowo „żąda”, które sugeruje obligatoryjny charakter dokumentu. W rzeczywistości WHO wydała wytyczne – dokument o niewiążącym charakterze, który nie zmienia prawa krajowego bez woli samego państwa. Zamiana „zaleca” na „żąda” przekształca więc rekomendacje w fikcyjny obowiązek, sugerując, że Polska musi wprowadzić zmiany prawne.

Drugą warstwą jest zawężenie grupy do „homoseksualistów”, które fundamentalnie zniekształca przesłanie WHO. Organizacja mówi o równości w dostępie do opieki zdrowotnej dla wszystkich, bez dyskryminacji. Z kolei twierdzenia sugerują specjalne uprzywilejowanie dla osób LGBT+. Wpisy całkowicie pomijają kontekst – wytyczne zawierają 40 rekomendacji na temat profilaktyki, diagnostyki i leczenia niepłodności, a in vitro to zaledwie jedna z wielu metod. Brak tego kontekstu pozwala na przekształcenie zalecenia o braku dyskryminacji w fikcyjną promocję „in vitro dla homoseksualistów”.

Podsumowanie

Wpisy sugerujące, że WHO żąda dostępu do in vitro dla homoseksualistów, to manipulacja. W rzeczywistości WHO wydała pierwsze globalne wytyczne dotyczące zapobiegania, diagnostyki i leczenia niepłodności, zawierające 40 rekomendacji. Przy czym zdecydowana większość rekomendacji dotyczy profilaktyki i podstawowego leczenia, a nie samego in vitro. Wytyczne wskazują, że opieka nad osobami zmagającymi się z niepłodnością powinna być oparta na równości i wolna od dyskryminacji. Są to jednak jedynie zalecenia, a nie przepisy. Każde państwo samodzielnie decyduje, czy implementuje rekomendacje, w jakim zakresie i w jaki sposób.

Posty w mediach społecznościowych zamieniają „zalecenia” na „żądania”, sugerując nakaz, oraz zawężają wytyczne do „homoseksualistów”, podczas gdy WHO mówi ogólnie o równości i braku dyskryminacji w kontekście zapobiegania i leczenia niepłodności.