Edukacja globalna polega na budowaniu świadomości istnienia zjawisk i współzależności o charakterze globalnym. Uświadamia, że jesteśmy od siebie nawzajem zależni, a nasze codzienne decyzje mają znaczenie dla mieszkańców odległych części świata. Przy czym polega ona nie tylko na przekazywaniu wiedzy, ale także na kształtowaniu postaw zaangażowania i odpowiedzialności za świat.
Zapraszamy na Tydzień Edukacji Globalnej z FakeNews.pl! Od 17 do 21 listopada będziemy publikować serię wpisów prezentującą rzetelne informacje na temat migracji w odniesieniu do popularnych mitów, które krążą w przestrzeni publicznej. Opowiemy również o tym, czym jest edukacja globalna czy co oznacza globalne Południe i Północ.
Dotychczasowe artykuły opublikowane w ramach TEG:
Definicja, cele i kluczowe elementy
Edukacja globalna powstała z potrzeby przygotowania ludzi do życia w świecie, w którym wszystko jest ze sobą powiązane — gospodarka, środowisko, kultura czy technologia. W Polsce rozwija się od kilkunastu lat dzięki współpracy ministerstw i organizacji społecznych. Oficjalna definicja edukacji globalnej została wypracowana wspólnie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz organizacje pozarządowe w latach 2010-2011. Zgodnie z tą definicją:
Edukacja globalna to część kształcenia obywatelskiego i wychowania, która rozszerza ich zakres przez uświadamianie istnienia zjawisk i współzależności globalnych. Jej głównym celem jest przygotowanie odbiorców do stawiania czoła wyzwaniom dotyczącym całej ludzkości. Przez współzależności rozumiemy wzajemne powiązania i przenikanie systemów kulturowych, środowiskowych, ekonomicznych, społecznych, politycznych i technologicznych.
Jej głównym celem jest pokazanie, że wszystko, co robimy na co dzień — jakie produkty kupujemy, jak podróżujemy czy to jak wykorzystujemy różne zasoby — ma wpływ na innych ludzi i na całą planetę. Edukacja globalna pomaga zrozumieć, skąd biorą się współczesne problemy świata, takie jak ubóstwo, nierówności społeczne czy zmiany klimatu. Zajmuje się także tematami pokoju i bezpieczeństwa, ochrony praw człowieka oraz zrównoważonego rozwoju. Promuje równe i partnerskie relacje między krajami globalnej Północy i Południa, zachęcając do współpracy i wzajemnego zrozumienia.
W odróżnieniu od tradycyjnego nauczania edukacja globalna nie ogranicza się do przekazywania faktów. Skupia się na rozumieniu związków między zjawiskami, rozwijaniu krytycznego myślenia i umiejętności działania. Uczy patrzenia na świat z różnych perspektyw, w szczególności z perspektywy mieszkańców tzw. Globalnego Południa, których głos często bywa pomijany.
Globalna Północ a globalne Południe
Globalna Północ i globalne Południe to umowne nazwy obszarów świata, których głównym kryterium podziału są różnice społeczno-ekonomiczne. Globalna Północ to kraje tzw. „Zachodu” – głównie Europy i Ameryki Północnej, ale także Australia i Nowa Zelandia, które, choć nie znajdują się na północy, to plasują się wśród najbardziej uprzemysłowionych i rozwiniętych gospodarczo państw. Globalne Południe to natomiast większość świata — zarówno pod względem liczby krajów, jak i liczby mieszkających tam ludzi. To głównie kraje Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji, które borykają się z mniejszymi dochodami, słabszą infrastrukturą i ograniczonym dostępem do edukacji czy opieki medycznej. Podział ten ma głębokie korzenie historyczne. Wiele krajów Południa było przez wieki kolonizowane, co pozostawiło trwałe ślady w postaci nierówności gospodarczych i społecznych widocznych do dzisiaj. Ponadto niesprawiedliwe reguły handlu międzynarodowego, polityka krajów bogatych, globalne procesy ekonomiczne, konflikty czy zmiany klimatu powodują, że krajom Południa trudniej się rozwijać.
Warto jednak pamiętać, że podział na Północ i Południe to jedynie ogólny obraz nierówności. Wśród krajów Południa znajdują się zarówno bardzo biedne regiony, jak i dynamiczne centra biznesowe. Z kolei w krajach Północy nie wszyscy są równie bogaci. Edukacja globalna uczy nas, aby nie sprowadzać krajów Południa do biedy czy konfliktów. Rzetelne zrozumienie krajów Południa wymaga dostrzegania nie tylko wyzwań, ale przede wszystkim ich sukcesów, bogatej kultury i przedsiębiorczości mieszkańców.
Podsumowanie
Współczesne wyzwania globalne, takie jak migracje, kryzysy surowcowe czy zmiany klimatu, coraz silniej wpływają na nasze codzienne życie — od cen energii i żywności po bezpieczeństwo, pracę i zdrowie. W świecie, w którym wszystko jest ze sobą powiązane, żaden kraj nie poradzi sobie z nimi sam, dlatego potrzebne są wspólne działania i odpowiedzialne decyzje. Kluczowym zadaniem edukacji globalnej jest zatem przekazywanie nie tylko wiedzy, lecz przede wszystkim kompetencji niezbędnych do aktywnego i świadomego uczestnictwa w globalnym społeczeństwie. Obejmuje to rozwijanie zdolności do refleksji i konstruktywnego dialogu, rozumienia złożonych współzależności oraz wypracowywanie innowacyjnych sposobów myślenia i działania. Edukacja globalna umożliwia dostrzeżenie, w jaki sposób decyzje podejmowane na poziomie lokalnym wpływają na procesy globalne i odwrotnie.
Źródła
globalna.edu.pl: O edukacji globalnej i zróżnicowanym świecie
Grupa Zagranica: Przewodnik po edukacji globalnej. Poradnik dla edukatorów
gov.pl: Edukacja globalna w Polsce
fed.org.pl: Co to jest edukacja globalna?
e-globalna.edu.pl: Definicja i zakres edukacji globalnej
PAH: Wyjaśnianie pojęć edukacji globalnej
globalna.ceo.org.pl: Edukacja globalna
Grafika
Autorka: Ewa Hotloś, @htlos
Projekt współfinansowany w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.
