14 marca Parlament Europejski przyjął stanowisko w sprawie projektu nowelizacji dyrektywy dotyczącej dekarbonizacji budownictwa do 2050 roku. W projekcie Komisja Europejska proponuje wprowadzenie zakazów i nakazów dotyczących kotłów na paliwa kopalne, w tym pieców gazowych. Nowe przepisy mają pozwolić osiągnąć cel, zgodnie z którym UE ma stać się neutralna dla klimatu do 2050 r. W artykule omówimy szczegółowo kalendarium wprowadzenia proponowanych zmian oraz wyjaśnimy co dalej z tymi propozycjami.
W większości fałsz
Więcej o naszym systemie oceniania:Co jest fałszem?
Za 5 lat piece gazowe mają być zakazane
Co jest prawdą?
UE planuje stopniowe wprowadzenie zakazu korzystania z pieców na gaz
Piece gazowe – kiedy zakaz?
Przede wszystkim należy podkreślić, że przegłosowana 14 marca 2023 roku w PE Dyrektywa nie jest jeszcze ostatecznym prawem. Przechodzi teraz do etapu, na którym odbędą się negocjacje między Radą UE, Parlamentem i Komisją w celu opracowania docelowego uzgodnionego projektu. Dyrektywa ma zostać wdrożona 1 stycznia 2024 roku. Dlatego kompromis musi zostać osiągnięty najpóźniej do końca tego roku.
Parlament Europejski zaproponował, aby państwa członkowskie miały 24 miesiące na przystosowanie prawa krajowego do wymogów dyrektywy UE. Jeżeli dyrektywa mówiąca o charakterystyce energetycznej budynków zostanie przyjęta do końca 2023 roku, wówczas państwa członkowskie będą miały czas na wdrożenie przepisów do końca 2025 roku.
W popularnym na TikToku filmie jego autor mówi, że już za 5 lat piece gazowe mają być zakazane. Portal Lega Artis, znany z rozpowszechniania teorii spiskowych, swój artykuł, zatytułował:
Zakaz korzystania z pieców na gaz i węgiel od 2024?! Unia Europejska przedstawia nowe przepisy
W treści artykułu informuje jednak, że od 2024 roku ma dopiero wejść dyrektywa, która ten zakaz ma stopniowo wprowadzać. W rzeczywistości zatem proponowane zmiany są wieloaspektowe i rozłożone w czasie.
Zakaz instalacji w nowych budynkach
Pierwszą chronologicznie zmianą proponowaną przez PE ma być decyzja o wyborze bezemisyjnego źródła ogrzewania w nowo wybudowanych budynkach. W artykule 7. czytamy, że:
Państwa członkowskie zapewniają, aby nowe budynki były budynkami bezemisyjnymi zgodnie z załącznikiem III według następującego harmonogramu:
a) od 1 stycznia 2026 r. – nowe budynki zajmowane, eksploatowane lub będące własnością organów publicznych; oraz
b) od 1 stycznia 2028 r. – wszystkie nowe budynki.
Oznacza to, że według propozycji PE od 2028 roku indywidualni właściciele nowych domów nie będą mogli montować w nich kotłów na paliwa kopalne, w tym pieców gazowych. Zakaz instalacji pieców na paliwa kopalne w nowo wybudowanych budynkach publicznych, tj. szkołach, urzędach, szpitalach, ma być wprowadzony od 2026 r.
Zakaz instalacji w istniejących budynkach
Największe obawy co do ewentualnej przymusowej zmiany ogrzewania domu mają zapewne właściciele istniejących budynków. W omawianej dyrektywnie napisano:
Państwa członkowskie powinny stopniowo wycofać się z systemów grzewczych opartych na paliwach kopalnych ze wszystkich budynków do 2035 r., a jeżeli nie jest to wykonalne, (…) powinno to nastąpić najpóźniej do 2040 r.
Zatem jeśli wskazane daty zostaną przyjęte, to na wymianę pieców na gaz lub węgiel będziemy mieli nawet 17 lat. Warto dodać, ze według ekspertów oraz producentów przewidywalna trwałość kotłów gazowych w zależności od klasy i marki pieca może wynieść od 8 do 20 lat. Zatem do 2040 roku większość domostw i tak stanie przed wyborem źródła ogrzewania.
Piece gazowe a dopłaty
To prawda, że dyrektywa zakłada ukrócenie dopłat do pieców na paliwa kopalne, w tym na gaz, węgiel i olej opałowy. W artykule 15. dyrektywy czytamy, że ma to nastąpić najpóźniej od dnia 1 stycznia 2024 r. Oznacza to, że 2023 rok ma być ostatnim, w którym państwa członkowskie będą mogły dofinansowywać instalację kotłów na paliwa kopalne. Oczywiście przy założeniu, że prawo to wejdzie w życie w obecnym kształcie.
Zmiana ta będzie dotyczyła rządowego programu Czyste Powietrze. To, jak jest znacząca, widać na poniższym podsumowaniu. Od 2018 roku ponad 1/3 wszystkich wniosków dotyczy wymiany dotychczasowych pieców na kotły gazowe. W Polsce mamy ogromny problem ze smogiem, powodowanym przez spalanie węgla w tak zwanych kopciuchach. Dlatego też rząd uznał, że wymiana kotłów węglowych na piece gazowe przyczyni się do polepszenia jakości powietrza. Nie wzięto jednak pod uwagę emisji CO2, który powstaje podczas spalania również gazu ziemnego. W efekcie przyczynia się to do globalnego ocieplenia. Jak wynika ze statystyk Global Carbon Project, w wyniku spalania węgla wyemitowano w 2021 roku prawie 15 mld ton CO2, a w wyniku spalania gazu niecałe 8 mld ton. Zatem emisja ta jest znacząca dla efektu cieplarnianego w obu przypadkach.
Autor popularnego tiktokowego wideo miesza założenia polityki UE dotyczące globalnego ocieplenia (Fit for 55) z ogólnopolskim programem „Czyste Powietrze”. Rząd już teraz dofinansowuje również instalację pomp ciepła w nowych budynkach w ramach programu Moje Ciepło, którego budżet wynosi 600 mln zł. Dotychczas wypłacono już 11 368 takich dotacji.
Podsumowanie
Wszystkie państwa UE, w tym Polska, zgodziły się na przyjęcie pakietu „Fit for 55”. Jego założenia mają doprowadzić do osiągnięcia neutralności klimatycznej całej Unii w 2050 r. Omawiana dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków dopełnia pakiet regulacji klimatycznych UE w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Stopniowe wycofywanie się z instalacji i eksploatacji kotłów na paliwa kopalne, w tym na gaz, jest konieczne, aby osiągnąć ambitny cel klimatyczny. Na szczęście będziemy mieć na to więcej czasu, niż twierdzą tiktokowi komentatorzy.
Źródła
Parlament Europejski: Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków
ourworldindata.org: Emisje wg paliw
